249-mashq. Uyga vazifa. «Qishda» mavzusida bog‘lanishli matn
tuzing. Unda buyruq-istak maylidagi fe’llar ishtirok etsin. Ularning
ma’nolarini tushuntirib berishga harakat qiling.
1-t o ð s h i r i q . Buyruq-istak ma’noli fe’llarni ajratib yozing.
Pishdi, toðshirmoqda, uñh, uñhing, ko‘r, ko‘rgin, o‘tir,
o‘tiring, o‘tiringlar.
2-t o ð s h i r i q .Ko‘r bilan ko‘rgin o‘rtasidagi o‘xshashlikni izoh-
lang.
BILIB OLING. Fe’lning zamon, shaxs-son qo‘shim- ñhalarisiz qismi II shaxs buyruq-istak maylini ifodalaydi. Bu qismga buyruq-istak ma’nosini kuñhaytirish uñhun -gin qo‘shimñhasini qo‘shish ham mumkin, shuning uñhun bu ikki shakl ma’nodosh sanaladi. 250-mashq. Berilgan uñh qatordagi fe’l shakllari o‘rtasidagi ma’no
farqini aniqlang.
Kel
keling
kelinglar
Ol
oling
olinglar
Ot
oting
otinglar
251-mashq. Berilgan gaðlardagi fe’llarni toðib, tarkibiy qismlarga
ajrating.
1. Hali dalada boshlangan gaðni davom ettiraylik. (Oybek)
2. O‘rtoqjonlar, qani, tezlataylik. Shu bugundan qolmasin. (Rah- mat Fayziy) 3. Ufqlarda sayr etgin mudom, Quyosh kelib suvga
ñho‘kkanda. (Hamid Olimjon) 4. Dasta-dasta gullar keltirsin,
Sho‘x va quvnoq do‘stlarga buyur. (Hamid Olimjon) 5. Do‘stlar,
ishonñh bilan kutingiz bizni, heñh qañhon bizlardan umid
uzmangiz. (Uyg‘un)
II SHAÕS BUYRUQ-ISÒAK MAYLI QO‘SHIMCHALARINING QO‘LLANILISHI VA MA’NOLARI
100
252-mashq. Buyruq-istak mayli shaklidagi fe’llar ishtirokida gaðlar
tuzib, undagi fe’llarni tarkibiy qismlarga ajrating va qanday ma’nolarda
qo‘llanganini ayting.
