3-t o ð s h i r i q . Berilgan so‘zlar iñhidan o‘tgan zamon fe’llarini
ajratib oling va ular ishtirokida gaðlar tuzing.
Ko‘rgan ekan, ko‘ribdi, ko‘ryaðman, ko‘rishmoqñhi, ko‘r-
moqñhi edim, ko‘rar ekan, ko‘rajakman, ko‘ryaðmiz, ko‘r-
moqñhiman, ko‘rdik, ko‘rdingmi, ko‘ryaðsiz.
4-t o ð s h i r i q . Kirmoq, bermoq, kelmoq, oqarmoq, yetmoq,
gullamoq, bezamoq, gaðirmoq fe’llarini har uñhala zamon shaklida
qo‘llang va ular ishtirokida gaðlar tuzing.
5-t o ð s h i r i q . Uyga vazifa. 1-toðshiriqdagi matn iñhida berilgan
fe’llarning kelasi zamon shakllarini toðing va ular ishtirokida gaðlar
tuzing.
1-t o ð s h i r i q . Gaðlardagi fe’llarni tarkibiy qismlarga ajrating.
Olim bo‘lsang, olam seniki. (Maqol) Aytsam, tilim kuyadi,
aytmasam, dilim.
2-t o ð s h i r i q . Fe’l tarkibida kelgan -sa qo‘shimñhasining qanday
ma’no ifodalashini ayting.
BILIB OLING.
Boshqa bir harakat va holatning
bajarilishi yoki bajarilmasligi uchun shart bo‘lgan harakat
va holatni, shuningdek, istak-xohishni bildirgan fe’l shakli
shart mayli shakli sanaladi, u -sa qo‘shimñhasi yordamida
yasaladi.
255-mashq.
Yusuf Õos Hojibning «Qutadg‘u bilig» asaridan olin-
gan o‘gitlarni ko‘ñhiring. Shart maylidagi fe’llarning tagiga ñhizing.
1. Odam qahrlansa, bilimsiz bo‘ladi, jahl kelsa, aql ketadi.
2. Kimki farog‘atli kunni istasa, u fe’l-atvorini sozlashi, to‘g‘rilik
va rostlikni tanlashi lozim. 3. Botirlar qo‘liga qiliñh tutgudek
bo‘lsa, yov titroqqa tushadi. 4. Òilak bilan yurilsa, yiroq yer ham
yaqin bo‘ladi.
SHARÒ MAYLI
102
BILIB OLING.
Shart mayli edi, ekan to‘liqsiz fe’llari
Dostları ilə paylaş: |
