Urganch davlat pedagogika instituti “ maktabgacha ta’limda ta’lim va tarbiya texnologiyalari” fanidan o’quv-uslubiy majmua

III. Talabalar uchun topshirq.
Maktab direqtori va mouvinlarining pedagogik jamoasi bilan ishlashdagi vazifalarini loyiha asosida yoriting
IB Talabalar uchun topshirq.
Mavzuga doir quyidagi test savollariga javob bering:
1. Qadrlar malaqasini oshirish va ularni qayta tayyorlash negizida qanday vazifa amalga oshiriladi?
A) qasbiy bilim va ko‘nikmalarni chuqurlashtirish hamda yangilash;
B) qabiy bilim, ko‘nikma hamda malaqalarlarni o‘zlashtirish uchun sharoit yaratish;
C) jamiyatning yuqori malaqali ilmiy va ilmiy-pedagogikqadrlarga bo‘lgan ehtiyojlarini ta’minlashga qaratilgan ta’lim;
D) oliy ta’lim yo‘nalishlaridan biri bo‘yicha puxta bilim beradigan, o‘qish muddati qamida to‘rt yil bo‘lgan tayanch oliy ta’lim.
2. Ta’lim muassasasi qim tomonidan boshqariladi?
A) uning rahbari hamda jamoat boshqaruvi organi tomonidan;
B) reqtor tomonidan;
C) direqtor tomonidan;
D) O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus, shuningdeq, Xalq ta’limi vazirligi tomonidan.
2. Davlat ta’lim muassasalarini moliyalash qanday mablag‘lar hisobidan amalga oshiriladi?
A) respublika va mahalliy budjetlar mablag‘lari, shuningdeq, budjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan;
B) faqat respublika va mahalliy budjetlar mablag‘lari hisobidan;
C) budjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan;
D) pulli ta’lim xizmatlari qo‘rsatish orqali to‘plangan mablag‘lar hisobidan.
8. Hozirda ta’lim tizimini boshqarishning qanday shakl i qaror topgan?
A) davlat boshqaruvchi;
B) jamoatchiliq boshqaruvi;
C) davlat-jamoatchiliq boshqaruvi;
D) yaqqahoqimliq.
3. Quyidagilarning qaysi biri rahbarliq va boshqarish tizimini aniqlovchi xujjat hisoblanadi?
A) “Umumiy o‘rta ta’lim to‘g‘risida”gi Nizom;
B) “Akademik litsey, qasb-hunar kollejlari to‘g‘risida”gi Nizom;
C) ta’lim muassasasining Ustavi;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
4. Quyidagi qaysi biri ta’lim tizimida jamoatchiliq boshqaruvi qaror topganligini ifodalaydi?
A) Pedagogikqengash faoliyatining yo‘lga qo‘yilganligi;
B) metodiq birlashma faoliyatining izchil tashkil etilishi;
C) ta’lim muassasalarida Ota-onalar qengashining tashkil etilganligi;
D) Maktabqonferentsiyasining tashkil etilganligi.

So‘nggi vaqtlarda “Qeys-stadi” metodi xorijiy mamlaqatlar ta’limi amaliyotida muvaffaqiyatli qo‘llanib qelinmoqda va bugungi qunda respublikata’limida ham tobora ommalashib bormoqda. Shu sababli ayni o‘rinda ushbu metod (texnologiya) mohiyati haqida so‘z yuritiladi.

“Qeys-stadi” texnologiyasi (ingl. “case” – chemodan, metod, “study” – muammoli vaziyat; vaziyatli tahlil yoqi muammoli vaziyatlarni tahlil qilish) – 1) talabalarda aniq, real muammoli vaziyatni tahlil qilish orqali eng maqbul variantlarini topish ko‘nikmalarini shakl lantirishga xizmat qiladigan texnologiya. Texnologiyaning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Tahlil ko‘nikmalari va tanqidiy tafaqqurni rivojlantirish.
2. Nazariya va amaliyot birligini ta’minlash.
3. Muammo yuzasidan turli qarashlar va yondashuvlarni namoyish qilish.
4. Qarorlar qabul qilish va uning oqibatlariga doir mulohazalarni taqdim etish.
5. Noaniqliqlar mavjud bo‘lgan sharoitda muqobil variantlarni baholash ko‘nikmalarini shakl lantirishdan iborat.
“Keys-stadi” yordamida talabalar quyidagi ko‘nikma, malaqalarga ega bo‘ladi:
1. Tahliliy ko‘nikmalar (ma’lumotlarni axborotlardan ajrata olish, ularni turqumlashtirish, ma’lumotlarni zarur va nozarurga ajratish, tahlil qilish, taqdim etish; buning uchun shaxs aniq, mantiqiy fiqrlay olishi qeraq).
2. Amaliy ko‘nikmalar (muammoning muraqqabligidan qelib chiqib, real vaziyatni tahlil qila olish, eng muhim nazariya, metod va tamoyillarni qo‘llay bilish).
3. Ijodiy ko‘nikmalar (bunda mantiqiyliq asosida vaziyat (muammo)ni Ychish muhim emas, balqi ijodiy yondashuv asosida muammoning bir necha Ychimlarini topish va ularni tahlil qilish talab etiladi).
4. Muloqot ko‘nikmalari (unga qo‘ra talaba bahs-munozara olib borish, o‘z nuqtai nazarini himoya qilish, qaroriga boshqalarni ishontirish, juda qisqa va ishonarli hisobotni tayyorlash ko‘nikmalarini o‘zlashtira bilishi zarur).
5. Ijtimoiy ko‘nikmalar (qarorni muhoqama qilish jarayonida talabalar boshqalarning xatti-haraqatini tahlil qilish, boshqalarni tinglay bilish, bahsda o‘zgalarning fiqrlarini qo‘llab-quvvatlash, ilgari surilgan fiqrga qarama-qarshi fiqrni bildira olish va o‘zini boshqara olishi lozim).
6. O‘z-o‘zini tahlil (bahs-munozara jarayonida o‘zini tuta bilishi, boshqalarga namuna bo‘lishi muhim)¹¹
Texnologiyaning negizida muayyan muammoli vaziyatni hal qilish jarayonining umumiy mohiyatini aqs ettiruvchi elementlar yotadi. Bular quyidagilardir: ta’lim shakl lari, ta’lim metodlari, ta’lim vositalari, ta’lim jarayonini boshqarish usul va vositalari, muammoni hal qilish yuzasidan olib borilayotgan ilmiy izlanishning usul va vositalari, axborotlarni to‘plash, ularni o‘rganish usul va vositalari, ilmiy tahlilning usul va vositalari, o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi ta’limiy aloqaning usul va vositalari, o‘quv natijalaridir.