Urganch davlat universiteti texnika fakulteti «transport tizimlari»

transformatordagi quvvat isroflari va uning foydali ish koeffitsienti

Har qanday elektr mashinalaridagi kabi transformatorlarda ham keltirilgan energiyaning bir qismi uning o’zida isrof bo’ladi. Bu quvvat isroflari quyidagilardan iborat:

1. 
   Tokning issiqlik ta’siri tufayli mis chulg’amlarda yuzaga kelgan quvvat isrofi
   

2. 
   Magnit oqimining o’zgaruvchanligi tufayli yuzaga kelgan po’lat o’zakdagi gisterezis va uyurma toklarga sarf bo’ladigan quvvat isrofi Bu quvvat isrofi po’lat o’zakning materialiga, magnit induktsiyasiga va o’zgaruvchan tokning chastotasiga bog’liq.
   
3. 
   Transformatorning konstruktsiyasiga bog’liq bo’lgan quvvat isrofi P_k.
   

Bulardan P_m va P_p asosiy isroflar hisoblanadi. Mis chulg’amlardagi quvvat isroflari yuklamaga bog’liq bo’lgani uchun o’zgaruvchan, po’lat o’zakdagi quvvat isroflari P_p esa transformatorning ish jarayonidan o’zgarmas (nominal kuchlanish chegarasida) dir.
Transformatorning foydali ish koeffitsienti


(5.11)

Bu erda: transformatorning kirish tomonidagi quvvati; transformatorning chiqish tomonidagi foydali quvvati; transformatordagi to’la quvvat isrofi.

Agar transformatorning foydali ish koeffitsientini uning qanday yuklanganligini ko’rsatuvchi yuklanish koeffitsienti

Orqali ifodalasak,

(5.12)


yuklama quvvat koeffitsienti, transformatorning to’la quvvati, VA.

Katta quvvatli transformatorlarning foydali ish koeffitsienti 0,970,99, kichik quvvatlilarniki esa 0,820,9 atrofida bo’ladi. Transformatorlarda bo’lganda uning yuklanish koeffitsienti optimal 0,6) bo’lib, bunda transformatorning foydali ish koeffitsienti eng yuqori bo’ladi (5.12-rasm).