Ushbu o’quv qo’llanma maktabgacha ta’lim yo’nalishi bakalavriyat talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib

Davlatta’limstandarti. Ta’limmazmuniningrivojlanishidako’zgatashlanayotganzamonaviytendentsiyalaridanbiriunistandartlashtirish (davlatmiqyosidayagonaqoidalarvatalablaro’rnatilishi) hisoblanadi.

1. 
   Turlita’limmuassasalaridatahsilolayotganyoshlarningumumiyo’rta, o’rtamaxsus, kasb-hunarbilimlarhajminingbirxillikdarajasinita’minlovchimamlakatdayagonapedagogikmuhitniyaratishzarurligi;
   
2. 
   O’zbekistonningjahonhamjamiyati tizimigakirishinatijasidaxalqarota’limamaliyotidaumumiyo’rtavao’rtamaxsus, kasb-hunarta’limimazmuninirivojlanishitendentsiyalarininghisobgaolinishi.
   

Davlatta’limstandarti:

1. 
   ta’limolishshaklidanqat’iynazarbitiruvchilarerishishlarikerakbo’lganta’limdarajasinibelgilovchiasosiyhujjat;
   
2. 
   o’quvfanibo’yichayakuniyta’limningyakuniynatijalarinibelgilovchiasosiyhujjat;
   
3. 
   ta’limdasturlarimazmuniningminimumi, o’quvchilartomonidanbajariladigano’quvishlariningmaksimalhajmi, shuningdek, bitiruvchilarningtayyorgarlikdarajalarigaqo’yiluvchitalablarnibelgilaydi.
   

O’zbekistonRespublikasining “Ta’limto’g’risida”giqonunibilanbirqatordata’limstandartiasosiyme’yoriyhujjathisoblanadi. «Standart» ingliztilidantarjimaqilinganda «me’yor», «namuna», «andoza», «model» ma’nolarinianglatadi. Standartyordamidarespublikamiqyosidagiturlita’limmuassasalaridata’limningbarqarorlikdarajasinita’minlashgaerishiladi, o’quvishlarinormativlarimoslashtiriladi, o’quvchilarningbilimlarinibaholashmezonlariishlabchiqiladi. O’quvchidavlattomonidanbelgilanganta’limstandartibilancheklanishlarimumkin, yokibilimlarniyanadachuqurroqegallabolishmaqsadidamustaqilshug’ullanishimkoniyatigaega. Uninguchunqiyinbo’lganyokiqiziqarlibo’lmaganfannio’rganishdao’quvchigastandartgakiritilgannormativminimumbilancheklanishimkoniyatiberiladi.
Ushbuholatdao’quvchio’zigamoskeladiganta’limyo’linianglaganholdavamustaqiltanlab, o’zqiziqishlari, istagi, qobiliyatlarivaintilishlariniamalgaoshirishgaimkoniyatgaegabo’ladi. Shaklivamazmunibo’yichatushunarliifodaetilganstandarttalablarioldindano’quvchilargavaularningota-onalariga yetkaziladi.
Ta’limnistandartlashtirishdunyoningrivojlanganmamlakatlaridaallaqachono’quvrejalarivadasturlariniishlabchiqish, ta’limma’lumdarajasinibelgilabbilanamalgaoshiriladi. Ammo “standart” terminio’zita’limganisbatanyaqindavrlardanqo’llanilaboshlangan. Davlatta’limstandartlarita’limsifatinioshirishgaimkonberadi. Ularta’limmazmuniminimalhajminiqaydetishvata’limdarajasiningquyichegarasinibelgilabberadi.
Ta’limstandartinikiritishdanavvalbundaymajburiyqoidalarmavjudemasedi. O’zlashtirishninganiqbelgilanganchegaralariyo’qligiXXasrning 80-yillaridako’pchilikbitiruvchilarininghaqiqiybilimdarajalarijudapastbo’lishigaolibkeldi.
Davlatta’limstandartlariniyaratishbo’yichaishlarO’zbekistonRespublikasining “Ta’limto’g’risida”giqonunini (1992 yil) qabulqilingandankeyinboshlandi.
Mazkur hujjatning 6-bandidajahonta’limiamaliyotime’yorlarigamoskeluvchidavlatta’limstandartlariniyaratishzarurligita’kidlabo’tiladi. O’zbekistonRespublikasiOliyMajlisning IX sessiyasida (1997 yil) O’zbekistonRespublikasiningyangitahriridagi “Ta’limto’g’risida”giqonuniqabulqilingandanso’ngta’limdasturlariyangiavlodiyaratildi. Jahonamaliyotitajribasiasosidayaratilganta’limstandartlariharbirfanbo’yichao’zlashtirilishizarurbo’lganbilimlarningminimaldarajasinibelgilashgaimkonberdi.
Davlatta’limstandartlaritarkibiytuzilishigako’raquyidagilardaniboratdir:
1. Ta’limningyangiyokianiqlashtirilganmaqsadlari, fanningo’rganishob’ektlarivaasosiymazmunliyo’nalishlariko’zdatutiladigano’quvfaniningumumiyta’rifi.
2. O’quvfaniningmazmuni, tayanch (invariant) darajasinitasvirlash.
3. Ta’limningmajburiynatijalariniifodalash, ya’nio’quvchilarningo’quvtayyorgarliklarizarurbo’lganminimaldarajasigatalablar.
4. Bilim, ko’nikmavamalakalargaqo’yiluvchitalablar, buularningmajburiytayyorgarliklaridarajasining “o’lchamidir”, ya’ni, tekshirishishlari, testlarvaalohidatopshiriqlarnibajarishlarigaqarabo’quvchilartomonidantalablarningmajburiydarajasigaerishilganligihaqidafikryuritishmumkinbo’ladi.