Usullari, uning ahamiyati, shakllanish jarayoni muhokama qilinadi. Uning ijobiy va salbiy jihatlari yoritiladi. Xorijiy davlatlar tajribasi oʻrganilib tahlil qilinadi

XULOSA VA TAKLIFLAR 
Xulosa qilib aytadigan boʻlsak, birinchidan nizolarni hal qilishning muqobil 
usullari - tomonlarning va boshqa shaxslarning yuzaga kelgan nizoni hal qilish 
boʻyicha uni suddan tashqari hal etish yoki yarashuv yoki boshqa taqiqlanmagan 
tartib-qoidalar yordamida hal qilishga qaratilgan oʻzaro bogʻliq harakatlar tizimi. 
Ikkinchidan amaldagi qonunchiligimizga muoviq mediatsiya, hakamlik sudi, 
nizolarni muzokara yoʻli bilan hal qilish usullari kiradi. Nizolarni hal qilishning 
muqobil usullari qoʻllashnilishi nizoni yechimini topishda tezrok rezolyutsiya 
beradi. Tomonlar oʻrtasidagi munosabat maxfiylik prinsipi asosida amalga oshadi. 
Ilgaridan mavjud boʻlgan oilaviy, tadbirkorlik muqosabatlar saqlanib qoladi. Ortiqcha 
vaqt sarflash turli xil koʻngilsiz voqealarni oldi olinadi. Ikkala tarafga ham moliyaviy 
jihatdan foyda boʻladi. Eng asosiysi davlat organlari yoki sudda ish hajmi kamayadi.
Xorijiy davlatlar tajribasini oʻrganib amaldagi qonunchiligimizga Amerika 
Qoʻshma Shtatlari keng qoʻllaniladigan erta neytral baholash, med-arb usullarini 
kiritishishni taklif qilaman. Buning sababi shundaki, 
Med-Arb - 
nizolarni hal 
qilishning muqobil usuli oʻziga xos yondashuvlardan biri boʻlib, bu mediatsiya va 
arbitrajning aralashmasidan iborat. Masalan, tomonlar nizo boʻyicha mediatsiya 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 4 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
171 
w
www.oriens.uz
April
2022
 
jarayonini amalga oshirish haqida oldindan kelishib olishlari mumkin, keyin esa, 
agar mediatsiya jarayoni muvaffaqiyatsizlikka uchrasa, hal qilinmagan muammolarni 
hakamlik sudiga topshirishlari mumkin. Tomonlar mediatsiya va arbitraj uchun bir xil 
neytraldan foydalanishlari yoki ikkinchi jarayon uchun yangi neytralni tanlashlari 
mumkin. 
Erta neytral baholash. 
Ayniqsa, qimmat patent va litsenziya nizolarida 
foydali, erta neytral baholash (“ENE”) sud jarayonining boshida sodir boʻladi. Har bir 
tomon oʻz ishining qisqacha maʼlumotlarini taqdim etadi, soʻngra barcha advokatlar 
va tomonlar ishtirok etgan holda baholovchiga (u malakali sudlanuvchi, tegishli 
huquqiy masalalarni yaxshi biladigan) oʻz ishining qisqartirilgan versiyasini ogʻzaki 
ravishda muhokama qiladi. ENE advokatlar va tomonlarga savollar berishi mumkin. 
Sessiya tugagandan soʻng, ENE tomonlar uchun xulosa tayyorlaydi, unda kimning 
mohiyati boʻyicha gʻalaba qozonishi mumkinligi va agar ish sud muhokamasi orqali 
davom etishi kerak boʻlsa, advokatlik toʻlovlari narxini prognoz qiladi. ENE ushbu 
maʼlumotni tomonlar bilan baham koʻradi va agar soʻralsa, vositachilikni 
osonlashtirishga yordam beradi.