Üxtəlif müəlliflərin məlumatlarına əsasən, ilkin
Yüklə 46,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mədİnə Hacıyeva
- “ArtroMag”
|
34
KONSİLİUM 07/2010
konsilium M üxtəlif müəlliflərin məlumatlarına əsasən, ilkin revmokardit keçirmiş xəstələrin 20-25%-də qapaq aparatının zədələnməsilə əlaqədar olaraq ürək qüsuru formalaşır. Lakin son zamanlar ürək-damar sistemi xəstəliklərinin ətraflı öyrənilməsi nəticəsində məlum olmuşdur ki, müxtəlif koronar patologiyalar zamanı yuxarıda qeyd olunan dəyişikliklərdən əvvəl ürək boşluqlarının və divarların həndəsi quruluşu dəyişilir. Bu proses «remodelləşmə» adlanır. Klinik praktikaya «sol mədəcik remodelləşməsi» anlayışının daxil olması ürək çatışmazlığının inkişaf mexanizmi haqqında təsəvvürləri genişləndirməklə yanaşı, onun müalicəsinə yeni yanaşma tərzinin seçilməsində vacib rol oynayır. Məlum olmuşdur ki, müxtəlif patologiyalar zamanı ürəyin remodelləşməsinə hemodinamik amillərlə yanaşı, renin- angiotenzin, simpatiko-adrenal sistemlər və bir çox hormonlar təsir göstərir. Bu baxımdan kəskin revmatik qızdırma zamanı (KRQ) yalnız qan dövranı çatışmazlığının hemodinamik təzahürlərinə deyil, həmçinin onun patogenezinin neyrohumoral aspektlərinə təsir edən angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorları (AÇFİ) və oynaqlarda poliartrit əlamətlərini aradan götürən xondroprotektor tərkibli preparatların təyini də xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. AÇFİ-nin bir çox xəstəliklər zamanı effektivliyi təkcə renin-angiotenzin- aldosteron sistemini (RAAS) blokadaya alması ilə əlaqəli deyil. Onlar kallikrein- kinin sistemini fəallaşdıraraq toxumalarda azot oksidinin və prostosiklinin sintezini artırır ki, bu da AÇFİ-lərin orqanqoruyucu effektlərini təyin edir. Bu preparatlar arterial və venoz vazodilatasiya yaratmaqla ürəyin üzərinə düşən və ürəkdən çıxan yükü azaldaraq sol mədəcik (SM) miokardının hipertrofiyasını geriyə inkişaf etdirir və dilatasiyasının qarşısını alır, ürəkdə regionar qan dövranını yaxşılaşdırır. Müxtəlif kardioloji xəstəliklər zamanı SM remodelləşməsinə və onun funksional vəziyyətinə AÇFİ-nin bir çox nümayəndələrinin effektli təsirinə həsr olunmuş elmi-tədqiqat işləri mövcuddur. Nəşr olunan xarici və yerli elmi məqalələr arasında kəskin revmatik qızdırma (KRQ) keçirmiş xəstələrdə ürəyin morfofunksional vəziyyətinə AÇFİ-nin təsiri barədə tədqiqat işlərinə rast gəlinmir. Revmatik qızdırma nəticəsində formalaşan ürək qüsurlarının hələ də müasir səhiyyənin və tibb elminin nəzəri və praktiki problemlərindən biri sayıldığını nəzərə alsaq, KRQ zamanı ürək- damar sistemində gedən remodelləşmə prosesinə AÇFİ-nin təsiri aktual hesab oluna bilər. Belə ki, revmokardit zamanı ürək çatışmazlığına ağır valvulit və onun nəticəsində formalaşan ürəkdaxili hemodinamika pozulmaları səbəb olur ki, bunun da qarşısının vaxtında alınmaması ciddi proqnozla nəticələnə bilər. Problemin aktuallığını nəzərə alaraq, KRQ keçirmiş xəstələr arasında sol mədəcik miokardının yığılma qabiliyyətinə və SM-in struktur-funksional vəziyyətinə AÇFİ qrupundan olan preparatların təsiri öyrənilmişdir. Müayinəyə 25 nəfər KRQ keçirmiş, II dərəcə mitral çatışmazlığı olan 16-18 yaşlı yeniyetmələr cəlb olunmuşdur. Nəzarət qrupunun nəticələri həmin yaş qrupundan olan 20 nəfər praktiki sağlam yeniyetmənin məlumatları əsasında təşkil olunub. Xəstələr 2 qrupa bölünmüşdür: 12 nəfər ümumi antirevmatik müalicə qəbul etmiş, digər 13 nəfər xəstənin müalicəsinə isə AÇFİ-qrupundan olan preparat əlavə olunmuşdur. Xəstələr müalicədən əvvəl və müalicədən 1 il sonrakı müddətdə müayinə olunmuşlar. Xəstələrə ümumi klinik, laborator- instrumental müayinələrlə yanaşı standart EKQ və ExoKQ (M- və B-rejimli) tətbiq edilmişdir. ExoKQ-də aşağıdakı parametrlər təyin edilmişdir: SM-in bədən səthinə indeksləşdirilmiş son diastolik və sistolik ölçüsü (SMDÖİ, SMSÖİ), L.Teichholz düsturu ilə hesablanmış SM-in son sistolik və diastolik həcminin bədən səthinə indeksləşdirilmiş göstəricisi (SMSHİ, SMDHİ), miokard liflərinin sirkulyar qısalma sürəti (Vsf), SMAD- nin orta yığılma sürəti (Vor), SMAD- nin orta normallaşmış yığılma sürəti (nVor), SMAD-nin sistolik qalınlaşma dərəcəsi (SQDsmad), SMAD miokardının KəsKİn revmatİK qızdırma keçirmiş xəstələrin müalicəsinə yeni yanaşmalar Mədİnə Hacıyeva, ATU, Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası kafedrasının assistenti Professor İbraHİM İsayev, ATU, Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası kafedrası, əməkdər elm xadimi, əməkdar həkim Ürəyin qapaq aparatının üzvi mənşəli zədələnmələrinin əsas səbəbi sayılan kəskin revmatik qızdırma qan-damar sistemində buraxdığı izlərə görə bu sistemin digər xəstəliklərindən heç də geri qalmır. Kütləvi xəstəlik sayılmasa da, Krq ürək qüsurlarını formalaşdırmasına müvəqqəti və ya daimi olaraq əmək qabiliyyətini aşağı salmasına görə kardiorevmatologiyanın ciddi problemlərindən sayılır. 07/2010
KONSİLİUM 35
konsilium maksimal yığılma sürəti (MYS), qovma fraksiyası (QF%), SQ-nin sistolik ölçüsünün diastolik ölçüyə nisbətini ifadə edən boşalma fraksiyası (SQBF), “Devereux- Penn-convention” düsturu ilə hesablanmış SM miokardının kütlə indeksi (SMMKİ) və SMDH/SMMK öyrənilmişdir. Analiz zamanı məlum olmuşdur ki, həm ümumi antirevmatik müalicə qəbul edən, həm də müalicəsinə angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorları (AÇFİ) əlavə olunan xəstələrdə müalicədən əvvəl SM- nin qeyd olunan bütün struktur-funksional parametrləri statistik dürüst olmaqla xeyli dərəcədə dəyişilmişdir. Revmatik qızdırmaya qarşı ənənəvi müalicə alan xəstələrin 1 ildən sonra təkrari müayinəsi zamanı onların subyektiv şikayətləri (təngnəfəslik, tez yorulma, zəiflik, ürəkdöyünmə, oynaq ağrıları) nisbətən azalsa da, öyrəndiyimiz göstəricilərin qiymətlərində yaxşılığa doğru nəzərə çarpan dinamika aşkar edə bilmədik. Lakin, KRQ keçirən xəstələrdə standart antirevmatik müalicə ilə yanaşı angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorları (AÇFİ) əlavə olunmuş müalicə üsulunun müqayisəli təhlilindən bəlli olmuşdur ki, ilk növbədə adı çəkilən qrupdan olan preparatlar xəstənin orqanizmi tərəfindən yaxşı mənimsənilməklə heç bir narahatlıq törətməyib. Angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorları (AÇFİ) qrupundan olan preparatı qəbul edənlərin sol mədəciyinin funksional vəziyyətində yaranan müsbət dinamika nəzərəçarpandır. Kəskin revmatik qızdırma əleyhinə ənənəvi müalicə alan uşaqlarda sol mədəcik funksiyasında müsbət dinamika izləmək mümkün olmamışdır. Təklif olunan üsulla müalicə olunanlarda isə angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorları (AÇFİ) hemodinamik yüklənməni azaltmaqla, ürəyin fəaliyyətini asanlaşdıraraq funksional parametrlərin də yaxşılaşmasına şərait yaratmışdır. Angiotenzinçevirici fermentlərin inhibitorlarının (AÇFİ) bu effektini həm də onların neyrohumoral sistemə təsirilə də izah etmək olar. Beləliklə, KRQ keçirmiş uşaqlarda ürəyin vəziyyətinə müsbət təsir göstərmək, patoloji prosesin gedişini yüngülləşdirmək, formalaşa bilən ürək çatışmazlığının qarşısını almaqla xəstəliyin proqnozunu yaxşılaşdırmaq və nəhayət, həyat keyfiyyətini artırmaq üçün erkən dövrlərdən etibarən ümumi antirevmatik müalicəyə AÇFİ qrupundan olan prearatların əlavə olunması məqsədəuyğundur. Kəskin revmatik qızdırmanın 5 əsas əlamətləri arasında rastgəlmə tezliyinə görə karditdən sonra 2-ci yerdə dayanan və bu cür xəstələrin həkimə müraciət etməsinə daha çox səbəb olan simptom revmatik poliartritdir. Klassik kəskin revmatik qızdırma hücumu miqrasiyaedici poliartritlə özünü biruzə verir. Əsasən ətrafların iri oynaqları prosesə məruz qalsa da nadir hallarda digər oynaqların da reaksiyasını müşahidə etmək mümkündür. Revmatik poliartritin spesifik xüsusiyyətlərindən biri də budur ki, bir oynaqda yaranmış ağrı və şişkinlik azalan kimi, başqa bir oynaq patologiyaya məruz qalmaqla diqqəti cəlb edir. «Miqrasiya» prosesi revmatik qızdırma üçün səciyyəvi sayılsa da, mütləq əlamət deyil. Yəni, bir neçə iri oynaq eyni zamanda dəyişikliyə uğraya bilər. Poliartriti revmaktik qızdırmanın diaqnostik kriteriyası hesab etmək üçün xəstədə oynaq zədələnməsilə yanaşı bu xəstəliyin ən azı 2 əlavə əlaməti (qızdırma, eritrositlərin çökmə sürətinin artması, antistreptolizin-O və ya digər streptokokk anticisminin titrinin yüksək olması və s.) olmalıdır. Revmatik poliartritin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri əleyhinə preparatların təsirinə tez və effektli təbe olmasıdır. Bizim müşahidəmiz altında olan və ürəyində remodelləşmə prosesi inkişaf etmiş xəstələrin bir qrupunda yanaşı olaraq revmatik poliartit əlamətləri rast gəlindiyinə görə onların bəzilərinin müalicəsinə qeyri - steroid iltihab əleyhinə preparatlarla yanaşı xondroprotektor qrupundan olan preparatlar da təyin edilmişdir. Həm qeyri - steroid iltihab əleyhinə preparatlar kimi ağrıkəsici və iltihab əleyhinə həm də xondroprotektor xüsusiyyətinə malik olan
preparatının müalicə kursunda təyin edilməsi məqsədəuyğundur.
preparatı kapsul şəklində daxilə gündə 2 dəfə 1 kapsul və eyni zamanda krem şəklində gündə 2 dəfə oynağa çəkməklə təyin olunmuşdur. Təxminən 7-10 günlük qəbuldan sonra bu xəstələr, müalicəsinə “ArtroMag” daxil etmədiyimiz, lakin artritdən əziyyət çəkən xəstələrlə müqayisə olunmuşdur. Həm subyektiv, həm də obyektiv olaraq
preparatının effektli təsiri diqqəti cəlb etmişdir. Belə ki,
“ArtroMag” qəbul edən xəstələrimizin şikayətləri daha tez aradan qalxmış, oynağın şişkinliyi və ağrısı xəstələrin sözlərinə görə preparat qəbulundan 2-3 gün sonra keçmişdir. Revmatik artritdən əziyyət çəkən xəstələrdə
preparatının əlavə təsirlərinin yaranmadığını (qastroprotektiv təsiri ilə əlaqədar) nəzərə alaraq onlara uzun müddətli residiv əleyhinə aparılan müalicə kursunda ağrıkəsici - iltihab əleyhinə və xondroprotektor xüsusiyyətə malik
preparatının təyin edilməsini məqsədəuyğun hesab edirik.
İtaliyanın ESİ zavodunun istehsalı olan preparatdır. Həm ağrıkəsici və iltihab əleyhinə, həm də xondroprotektiv təsirə malikdir. Tərkibində xondroprotektiv təsirə malik komponentlərlə (qlükozamin sulfat, xondroitin sulfat, MSM, Mn) yanaşı ağrıkəsici və iltihab əleyhinə təsirə malik 4 bitkinin quru ekstraktı vardır.
preparatının tərkibində olan Şeytan caynağı , Aloe, Ağ söyüd, Dağlıq öküzotu bitkilərinin ağrıkəsici və iltihab əleyhinə təsiri ilə yanaşı qastroprotektiv təsiri də vardır. Ona görə də
preparatını həm uzunmüddətli müalicə kursunda, həm də müxtəlif patologiyalı oynaq xəstəlikərində geniş istifadə etmək olar. “ArtroMag” İtaliyanın ESİ zavodunun istehsalı olan preparatdır “ArtroMag” zəngin tərkibə malik olduğuna görə geniş müalicəvi xüsusiyyətlərə malikdir: Qığırdağın elastikliyini təmin edir, degenerasiyanın • qarşısını alır, regenaerasiyanı stimulə edir. Oynaqlarda ağrını aradan qaldırır. • Oynaq səthlərini qidalandırır və nəmləndirir. • Kalsiumun sümük toxumasına çökməsini təmin edir. • Oynağın hərəkətliliyini yaxşılaşdırır. • Oynaqlarda ağrı, şişkinlik və temperatur kimi iltihabi • əlamətləri aradan qaldırır. Yüklə 46,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|