Uyuşturucu (Psikotrop) maddeler

3. Narkotikler :

Narkotik uyuşturucular; merkezi sinir sistemini uyuşturucu etkisiyle ağrı kesen analjezik maddelerdir. Bunlar da üç gurupta incelenir.

- Afyon alkoloitleri,

- Afyon türevleri,

- Opiyatlar.

Afyon Alkoloitleri

Afyon (Opium) :

Bazı argo isimleri = Hap, sakız, macun, mal.

Afyon (Papaver Sonniferum Album veya Pavot), haşhaş ismi verilen bir bitkinin salgısıdır. Taze halde akıcı, beyaz renkte süt gibi, zamanla esmerleşen, sertleşen bir maddedir.

MÖ. 5000 yıllarında Sümerliler tarafından bilindiği anlaşılmıştır. Afyona ismini veren Disconide'dir. Memleketimizde İzmir, Afyonkarahisar'da çok yetişirdi. Haşhaş ekimi 1971 yılında yasaklanmış ise de yine kontrollü olarak serbest bırakılmıştır. 1900 yıllarından önce afyonda hiçbir kanuni kısıtlama yoktu. O zamanlarda pek çok tıbbi ilaç patenti etiketinde hiçbir uyarıda bulunmadan afyon ihtiva etmekteydi. Fakat bugün hem Türkiye'de hem de dünyada uyuşturucu maddelerin kullanımı kanuni kontrol altındadır. Afyondan alkoloit ismi verilen 20 çeşit toksik madde elde edilir. Bunların insan vücudunda değişik şekilde etkileri olmaktadır.

Tıbbi olarak acıyı azaltma ve uyku hali getirmede kullanıldığı kadar öksürük ve ishale tatbik edilen çok önemli bir uyuşturucu madde idi. Fakat afyonun tedavideki yerini, bireysel hale getirilmiş (mesela pethidin, metadon) almıştır. Daha önceleri faydalı bir tedavi unsuru olan afyon, morfin ve kodeinin imali için önemli bir hammadde olmuştur.

Bir zevk uyuşturucu maddesi olarak afyon, özellikle yenir veya bir karışım halinde içilir. Afyonun sigara halinde içilmesi, sadece birkaç yüzyıl geriye doğru uzanan, mukayeseli olarak çok yeni bir olaydır.

Afyon Çin'de ve İran'da çubukla çok içilir. Günde 5 - 15 çubuk içenler vardır. Bir çubukta 0,05 g. morfin bulunur. 1-2 g afyon insanı öldürür.

Afyon alkoloitleri; çoğu narkotik analjeziklerin kaynağı olan afyon, genel olarak Asya Kıtasında yetişen haşhaştan elde edilir. Afyonun % 25 kadarını alkoloitler oluşturur. Afyondaki alkoloitlerin sayısı 35'in üzerindedir. Alkoloitlerin yanında mekonik asit, laktik asit, benzoik asit, sülfürik asit gibi çeşitli asitler, çeşitli reçineler, anason yağı, şeker ve % 15-30 civarında nem bulunur.

Kimyasal yapılarına göre afyon alkoloitleri iki gurupta incelenebilir.

a- Phenanthrene grubu (morfin, kodein).

b- Benzylisokuinilon gurubu (papaverin, noskapin).

Ham afyonda bulunan bu iki guruptaki alkoloitlerden bazıları tablo'da verilmiştir.