Узбекистон давлат жисмоний тарбия институти

O’rtoqlik va kalendar uchrashuvlardagi yosh futbolchilar tomonidan bajarilgan tezkorlik ko’rsatkichlari

Masofa [m]	To’p bilan			To’psiz			Jami
	Tez yugurishlar soni	Umumiy ulcham	O’yin uchun o’rtacha ulcham	Tez yugurishlar soni	Umumiy ulcham	O’yin uchun o’rtacha ulcham	Tez yugurishlar soni	Umumiy ulcham	O’yin uchun o’rtacha ulcham
5 10 15 20	136 63 21 12	675 630 315 240	15,3 14,3 7,15 5,45	227 86 39 20	1135 860 585 400	25,8 14,5 13,3 9,1	362 149 60 32	1810 1490 400 640	41,13 33,8 20,4 14,5
Jami	231	1860		372	2890		603	4840
O’rtacha	5,25	42,3		8,45	67,7		13,7	110

2.2. Futbolchilarni tayyorgarligini yillik aylanma o’quv-mashg’ulot ishlarining tahlili
Yosh futbolchilarning o’quv-mashg’ulot jarayoni hajmi va tarkibini solishtirib ko’rish maqsadida tahlil o’tkazildi. O’quv-mashg’ulotlar hajmi va musobaqa davrlari uchun 522 soat vaqt ajratildi. Mashg’ulotlar dasturiga umumiy mashqlar va maxsus jismoniy tayyorgarliklar kirgan: texnikalarni o’rganish va o’yin taktikasi, texnik va jismoniy tayyorgarlikning nazorat sinovlari kiritilgan.

Mashg’ulot va o’yinlar uchun umumiy 268 kunni tashkil etdi. (5 jadval) Shuni ta’kidlash kerakki, sport maktablari uchun dasturda jami 594 soat vaqt belgilangan. Katta hajmdagi o’quv-mashg’ulot darslari (oylik 75 % dan 93% gacha) to’p bilan bajariladigan maxsus mashqlarga kiradi. Lekin bu maxsus va nomaxsus mashg’ulot usullari hamisha ham olimlarning nuqtai nazaridan yosh futbolchilarda tezkorlik va tezkorlik sifatini tarbiyalashdagi to’g’ri yul deb ko’rsatilmaydi.

Tahlillar natijasi shuni ham ko’rsatadiki, tezkorlik va tezkorlik - sifatlarini tarbiyalash usullari ham ko’p miqdorda emas, aksincha chegaralangan.

Shuni ta’kidlash kerakki, tezkorlik va tezkorlik sifatini tarbiyalashga etaklovchi kichiq vaqt hajmi mashg’ulotlarda qo’llaniladigan usullarning etarli bo’lmagan samaradorligidan dalolat beradi. Murabbiylarning ta’kidlashlaricha, yosh futbolchilarning mashg’ulotlari jarayonida «Zarba metodi»ni qo’llash samaradorlikni oshirishga to’g’ri yuldir. Lekin o’quv-mashg’ulot jarayoni tahlili bu metodni juda ham to’g’ri deb chiqarmadi. Shu bilan birga o’quv-mashg’ulot jarayoni tahlili shuni ko’rsatdiki, sportning nazariy metodik qo’llanmasi va yosh futbolchilarning amaliy tayyorgarligi o’rtasida sezilarli darajadagi farqni ko’rsatadi.

5-jadval

11-12 yoshli futbolchilarning o’quv mashg’ulotlar jarayonida jismoniy sifatlarini tarbiyalashga ketkazgan vaqt [minut] ko’rsatkichlari.