Uzbekiston respublikasi xalk taъlimi vazirligi navoiy davlat pedagogika

Kalla skeletining tubi
(Asosi). 
Kalla suyagining asosini ikkita yuza tashkil etadi. 
1.Tashqi asosi
(pastki yuzasi) bo’yinga qaraganda, notekis bo’lib ensa, ponasimon, 
yuqori jag’, tanglay, dimog’ va chakka suyaklari hosil qiladi va 3ta sohaga bo’linadi:
A) oldingi soha yuqori jag’ga tegishli bo’lib, tish alveolalari va tanglay sohasidir.
B) o’rta sohani burun bo’shlig’ining ichki teshigini hosil qiluvchi dimog’ suyagi 
ishtirokida hosil bo’lgan xoana teshigi, tanglay va ponasimon suyakning qanotsimon o’simtalari 
tashkil etadi.
S) orqa bo’lagi - ponasimon, chakka va ensa suyaklarining qo’shilishidan paydo bo’ladi.
Bu sohadagi hosil bo’lgan katta teshik bosh miyani orqa miya bilan aloqasini ta'minlaydi, 
ensa hamda chakka suyagidagi bo’yinturuq o’ymalarining qo’shilishidan bo’yinning bo’yinturuq 
venasi chiqadigan teshik hosil qiladi. 
Chakka suyagining piramidasi sohasida uyqu arteriyasining kanali joylashgan, undan 
o’tadigan qon tomir bosh miyani qon bilan ta'minlaydi. Bigizsimon va so’rg’ichsion o’simtalar 
oraligidagi teshik esa yuz asabining chikish teshigi hisoblanadi. 
2. 
Ichki asosi
(miyaga qaragan) yuzasida peshona, g’alvir, ponasimon,chakka, ensa 
suyaklari qo’shilishidan 3ta chuqurcha hosil bo’ladi.
A) oldingi miya chuqurchasi miyaning peshona qismda joylashgan bo’lib, markazida 
xuroz tojiga o’xshash o’simta bor, uning ikki yonboshida g’alvir suyagining teshik plastinkasi 
mavjud. Bu teshiklar orqali bosh miyaning hid bilish asab tolalari burun bo’shlig’iga chiqadi. 
B) o’rta miya chuqurchasi ponasimon suyakning kichik kanoti bilan chakka sugi 
piramidasi o’rtasida joylashgan, u miyaning chakka sohasiga to’g’ri keladi. Chuqurchaning 
markaziy qismda gipofiz bezi 
joylashgan chuqurcha bor. Bu chuqurchani ponasimon suyakning tanasi bilan kichik qanot 
o’rtasidagi ko’ruv asabi kanali bor.
Kichik va katta kanotlar oralig’i esa ko’z kosasining yuqoridagi yorig’ini hosil qiladi. 
Ponasimon suyakning katta qanotlari sohasida ovval va yumaloq teshiklar mavjud bo’lib qon 
tomirlari va asab tolalarining kirib chiqishi uchun moslashgan. 

---

S) orqa miya chuqurchasi kalla skletining ensa sohasida bo’lib unda miyaning ensa qismi 
va miyacha joylashgan. Ensa suyagining asos qismi ponasimon suyakning tanasi bilan qo’shilib 
nishab hosil qiladi va unda uzunchoq miya joylashadi.
Uzunchoq miyaning bevosita davomi ensa suyagining katta teshigi orqali umumrtqa 
pog’onasining kanaliga o’tib, orqa miya bo’lib davom etadi.