Va axborot texnologiyalari 10-sinf toshkent – 2021

Ro‘yxatlarni e’lon qilish
Ro‘yxatlar ham o‘zgaruvchilar kabi e’lon qilinadi. Faqat ro‘yxatlarni e’lon qilishda, ular 
o‘lchami, ya’ni ro‘yxatda saqlanuvchi elementlar sonini bilish lozim. Ro‘yxatlar []qavs yoki list() 
konstruktori yordamida e’lon qilinadi.
Ro‘yxatga elementlarni qo‘shish, ya’ni ro‘yxatlar hosil qilish uchun turli usullardan foydalanish 
mumkin.

---

112
112
112
112
IV BOB. 
WWW-TEXNOLOGIYA VA HTML TILI
1-usul.
Elementlarni bevosita dastur kodiga kiritish orqali ro‘yxat hosil qilish:
2-usul.
range() funksiyasi yordamida sonlar ketma-ketligidan iborat ro‘yxat hosil qilish:
range(start, end, step) – start dan end gacha (end kirmaydi) bo‘lgan sonlar ketma-
ketligini step qadam bilan hosil qiladi. 
step qadam ko‘rsatilmasa, qadam sonini 1 deb oladi.
4-usul. 
Tasodifiy sonlar operatori yordamida ro‘yxat hosil qilish:
3-usul.
Klaviatura orqali kiritilgan elementlardan ro‘yxat hosil qilish: 
>>> mevalar = [‘olma’, ‘banan’, \ 
‘shaftoli’, ‘nok’, ‘12’, True]
>>> mevalar1 = list(‘olma’, ‘banan’, \ 
‘shaftoli’, ‘nok’, ‘12’, True)
>>> print(mevalar[0]) 
olma
mevalar – ro‘yxatni saqlovchi 
o‘zgaruvchi nomi;
ro‘yxatlar []qavs yoki list() konstruktori 
yordamida hosil qilinadi va ular ichida 
ro‘yxat elementlari joylashadi;
ro‘yxat elementlari vergul (,) bilan ajratib 
yoziladi;
\ (chap slesh) belgisi yordamida 
kodni keyingi qatordan davom ettirish 
mumkin.
>>> sonlar=list(range(1, 5, 2))
>>> print(sonlar)
[1,3]
start=2, end=5, step=2. Sonlar 
o‘zgaruvchisi 1 dan 5 gacha bo‘lgan 
sonlar ketma-ketligini oladi.
k=10
x=[0]*k
for i in range(0,k):
x[i]=int(input())
print(x)
k – ro‘yxatdagi elementlar soni;
x – ro‘yxatning k(10) ta elementini 
joylashtirish uchun xotiradan joy zaxira 
qiladi. x = [0,0,0,0,0,0,0,0,0,0]
0 dan 9 gacha 10 ta sikl ishlaydi;
klaviatura orqali kiritilgan elementlarni 
ro‘yxatga o‘zlashtiradi;
14 24 14 12 8 7 -5 4 -9 8
[14, 24, 14, 12, 8, 7, -5, 4, -9, 8]
klaviatura orqali ro‘yxat elementlari 
kiritiladi.
from random import randint
k=10
x=[0]*k
for i in range(0,k):
x[i]=randint(1,100)
print(x)
tasodifiy sonlar moduliga ulanadi;
0 dan 9 gacha 10 ta sikl ishlaydi;
1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlar 
orasidan tasodifiy sonlarni ro‘yxatga 
o‘zlashtiradi.
[35, 36, 78, 6, 44, 70, 29, 40, 16, 14]

---

113
113
113
113
5-usul.
Ro‘yxat generatori yordamida ro‘yxat hosil qilish:
>>> a=[0 for i in range(5)]
>>> print(a)
0 qiymatga ega 5 ta elementdan tarkib 
topgan ro‘yxat hosil bo‘ladi;
elementlari 0 dan 5 gacha bo‘lgan 
sonlar kvadratlariga teng ro‘yxat hosil 
bo‘ladi;
random modulining randrange 
funksiyasini qo‘llab, 1 dan 10 gacha 
bo‘lgan sonlar orasidan tasodifiylari 
tanlab olingan ro‘yxat hosil bo‘ladi;
foydalanuvchi tomonidan dastlab 
elementlar soni, so‘ngra elementlarning 
o‘zi kiritiladi. Ro‘yxat shu tartibda hosil 
qilinadi.
[0, 0, 0, 0, 0]
>>> n=5
>>> a=[i**2 for i in range(n)]
>>> print(a)
[0, 1, 4, 9, 16]
>>> from random import randrange
>>> n=10
>>> a=[randrange(1,10) for i in range(n)]
>>> print(a)
[1, 8, 7, 2, 8, 6, 3, 2, 2, 4]
>>>a = [input() for i in range(int(input()))]
>>> print(a)
Ro‘yxat elementlari, asosan, sikllar bilan birga ishlatiladi: