Va danakli meva daraxtlari kasalliklari

Olxo’ri chechagi (sharka) kasalligi

Olxo’ri chechagi (sharka) kasalligi

Bu kasallik dunyo bo’ylab ko’p mamlakatlarning danakli mevalar yetishtiriladigan bog’larida keng tarqalgan. Ayniqsa Polsha, SHvetsiya, Avstriya, Vengriya, Gollandiya, Serbiya, Ruminiya, Germaniya, Chexiya, Bolgariya, Angliya, Xorvatiya, Ukraina, Estoniya, SHveytsariya, Turkiya davlatlarida ko’p uchraydi. Kasallikning xarakterli tomoni Shundaki, havo harorati ko’tarilishi bilan o’simlikning barcha organlari – bargi, novdasi, guli va mevasi kasallana boshlaydi.

Bu kasallikni Moldovoda birinchi marta 1962 yilda T.D. Verdervskiy tomonidan aniqlangan. Keyinchalik Ukraina, Rossiya, Ukrainaning Lvov viloyatida birinchi marta 1967 yilda bu tur Z.A. SHestopal (1975) tomonidan topilgan va kasallik haqida to’liq ma’lumot berilgan.

Kasallikni qo’zg’atuvchi Plum pox ( Prunus virus 7 Smith) virusning shakli ipsimon, o’lchami 760-20 nm. Ayniqsa danakli mevali daraxtlarning gullash davrida o’simlik tanasini zararlaydi. Kasallanish natijasida o’simlik barglarida keng chiziqli halqa shaklini eslatuvchi dog’lar hosil bo’ladi, barglari esa rangsiz yashil yoki sarg’ish yashil bo’ladi. Kasallangan mevalarda och yashil yoki och sariq dumaloq dog’lar hosil bo’ladi. Kasallik tufayli chidamsiz daraxtlarning 25-50 %, ba’zan 100 % hosili yo’qotiladi. Zararlangan daraxtlar mevasining ko’pchiligi to’kiladi, qolganlari mayda va ta’msiz bo’lib qoladi.

Daraxtlar virus bilan zararlangandan so’ng 9-11 oy o’tgach namoyon bo’ladi. Bahorda olxo’ri va tog’olcha barglari hamda yosh novdalarida keng halqa, yoy, tasma va boshqa shakllardagi kengligi 2-3 mm dan 10-15 mm gacha keladigan och-yashil yoki och-sariq xlorotik dog’lar va tasmachalar paydo bo’ladi.Ularning soni va o’lchami o’simlik navining chidamliligi, zararlanish muddati va ob-havo sharoitlari bilan bog’liq holda o’zgaradi.

Mevalar xunuk shakl oladi, danaklarida to’q tusli dog’lar ko’rinadi.

Mevalar xunuk shakl oladi, danaklarida to’q tusli dog’lar ko’rinadi.