Va innovatsiyalar vazirligi navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

5-rasm. Korrektlovchi qurilmaning sxemasi
Noma’lum tenglamalar soni tenglamalar sonidan ko‘p bo‘lgan taqdirda ba’zi elementlar (rezistor va kondensatorlar) parametrlari ixtiyoriy berilishi mumkin. Korrektlovchi zvenolar o‘zaro ketma-ket ulanganda ularning kirish va chiqish qarshiliklarini moslashtirishga ahamiyat berish zarur. Buning uchun ular oralig‘iga moslovchi qurilma qo‘yiladi yoki Z_1chiq<< Z_2kir (10-50 marta) shart bajarilishiga erishish lozim.
Agar tanlangan korrektlovchi qurilma hisoblanganidan farq qilsa, unda sxemaga ulangan korrektlovchi qurilma hisobga olingan holda korrektlangan sxema uzatish funksiyasi topiladi. Ko‘rilayotgan misolda , shuning uchun keyingi hisoblarda ni ishlatish mumkin. Korrektlangan sistemaning strukturaviy sxemasi (6-rasm) da berilgan.


6-rasm. Korrektlangan sistemaning strukturaviy sxemasi
3.1.6. O‘tkinchi jarayonni EHMda hisoblash [9,12,13]

O‘tkinchi jarayonni har xil usullar yordamida hisoblash mumkin. Kurs ishida korrektlangan sistema o‘tkinchi jarayonini EHMda hisoblash uchun sistemani MatLAB amaliy dasturi orqali ifodalaymiz. Strukturaga qiymatlarni kiritib (7-rasm), o‘tkinchi jaryon h(t) xarakteristikasini olamiz.

7-rasm. MatLAB dasturida korrektlangan sistemaning
strukturaviy sxemasi

O‘tkinchi jarayon grafigi 8-rasmda ko‘rsatilgan.

8-rasm. Korrektlangan sistemaning birlik pog‘onali kirish ta’siridagi
o‘tkinchi jarayoni grafigi

Grafikdan o‘ta rostlash qiymatini

va o‘tkinchi jarayon vaqti t_o‘=0.43 s ni topamiz. Korrektlangan sistemaning bu qiymatlari loyihalanayotgan sistemaga qo‘yilgan talablarni qanoatlantiradi. Aks holda zaruriy sistema LAChXsi qaytadan qurilib, yangi korrektlovchi qurilma topilishi lozim.

3.1.7. Berk sistemadagi qaror xatolikni hisoblash
[1–5,7,8,10]

Avtomatik boshqarish sistemalariga qo‘yilgan asosiy talablardan biri qaror rejimda sistemaning chiqishida kirish signalini yetarli aniqlikda qayta yaratishdir.

Qaror xatolikni hisoblash quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:

Berilgan shartlar:

bunda: – holat xatolik, – tezlik bo‘yicha xatolik va h.k. F(p) – berk sistemaning xatolik bo‘yicha uzatish funksiyasi:

. (13)
F(p) ni quyidagicha yozish mumkin:
, (14)

bu yerda koeffitsientlar xatolik koeffitsientlari bo‘lib, quyidagicha topiladi:

,

Ko‘rilayotgan misol uchun:

S₀=0; S₁=0,008; S₂=0,003 ga teng.
Korrektlangan sistema uchun xatoiklarni har xil kirish signallarida hisoblaymiz:


a) ;


b) ;


v) .

Hisoblash natijalarini analiz qilib, bu sistema faqat o‘zgarmas kirish signaliga nisbatan astatik sistema ekanligini aytish mumkin.