Vaxobov h, mirzamahmudov o. T

Geografiya darslarida epidoskol va kodoskoplardan foydalanish 
Geografiya darslari yaxshi o’tish va samarali bo’lishi uchun o’qituvchi 
turli manbalardan rasmlar, chizmalar, kartalar, diagrammalar, jadvallar va 
boshqa ko’rgazmali ma’lumotlarni namoyish etish uchun yig’adi. Mazkur 
materiallar epidoskop orqali namoyish qilinadi. Epidoskoplar har qanday 
manbalardan kesib olingan materiallarni ekranda ko’rsatib beradigan 
apparatdir. Epidoskop yordamida o’quvchilardan turli xil topshiriqlarni 
bajarishni talab qilish va o’quvchilar tomonidan bajarilgan uy vazifalarni 
namoyish qilish mumkin (chizmalar, diagrammalar, yozuvsiz kartalar, 
jadvallarni to’ldirish va h.k.)
Epidoskop yordamida qisqa vaqt ichida o’quvchilar dars uchun 
xomaki karta, chizmalar, diagrammalar, rasmlar tayyorlashlari mumkin. 
Epidoskop yordamida darsni qiziqarli o’tish mumkin. 
Ta’lim jarayonida kodoskoplar ham keng qo’llaniladi. Bunday yirik 
formatli plenkali diapozitiv lenta –transparantlar kodoskop orqali 
ko’rsatiladi. Darsni tushuntirish davomida bunday diapozitsiyalarga 
yozish, chizish turli xil belgilar qo’yish, yetmayotgan belgilarni chizib 
qo’yish, alohida jadvallarni bo’yab ham qo’yish mumkin. Darsdan so’ng 
mazkur chizmalarini o’chirib tanlash mumkin. 
Kodoskopni turli xil yozuvlarni, chizmalarni, diagrammalarni namo-
yish qilishda ham qo’llash mumkin. Bunda o’qituvchi chizgan narsalar 
ekranda ko’rsatiladi. Murakkab chizmalarni namoyish qilishda ham 
kodoskop katta ahamiyatga ega. Bundan tashqari o’quvchilarni yozma 
javoblarini ham kodoskop orqali ko’rsatish mumkin. 
13.2.3 Televedeniyadan geografiya darslarida foydalanish. 
Hozirgi davrda kundalik turmushni ham,o’qishni ham televideniyasiz 
tassavur qilib bo’lmaydi. Ilgaritdan televedeniyada har bir fan bo’yicha 
maxsus darslar o’tkazilar edi. Televediniyadagi eng qiziqarli ‚Kinosiyohat-
chilar klubi‛, ‚Hayvonot olamida‛, ‚ Ochevidnoe-naveroyatnoe‛ va 
boshqa eshitirishlar muntazam olib borilar edi. 
XX asrning ikkinchi qismidan boshlab videomagnitofonlarni keng 
tarqalishi maktablarda ham o’z aksini topdi. Alohida darslarga, hayvonot 
olamiga, o’simliklarga, aholiga va uning turmush tarziga, turli davlatlar va 
hududlar tabiatiga bag’ishlangan videokassetalar keng yoyildi. 
SHu munosabat bilan televedeniyadan foydalanishni mazmuni va 
shakllari o’zgaradi. Televedeniyadan foydalanishni ikki yo’nalishga bo’lish 

---

mumkin: kundalik teleko’rsatuvlardan foydalanish; videokassetalardan 
foydalanish. 
Kundalik teleeshittirishlardan foydalanish uchun teledasturlardan 
kerakli dars mavzusiga mos tushadigan eshittirishlar tanlab olinadi va ular 
videokassetaga yozib olinadi. Mazkur videokssetaga yozib olingan 
material kerakli mavzuni o’tishda namoyish qilinadi.