Vazirligi b. M

Tasma qalinligining asosiy tenglamasi

Tasma qalinligi ko„pgina ko„rsatgichlarning funktsiyasi xisoblanadi, bunda bitta tasma chegarasida yoki tasma partiyasi keng chegaralarda o„zgaradi. Tasma qalinligi va prokatlash jarayoni ko„rsatkichlari o„rtasidagi bog„kiqlikni o„rnatish tasma yakuniy qalinligini va turli buzilishlar tufayli paydo bo„ladigan og„ishlarni taxmin qilish imkonini beradi.

Jo„valar orasidagi aniqlangan oraliqda egri plastiklik va klet egilish deformatsiyasi tengligini birgalikda ishlab tasma qalinligining asosiy tenglamasini aniqlaymiz. (4.6 - rasm) da bu yechimning grafik ko„rinishi keltirilgan.
Kletning egilish deformatsiyasi chizig„i NM va egri plastiklik KL kesishmasi belgilangan kenglik uchun C nuqtani beradi, tasma yakuniy qalinligi h abtsissni belgilaydi, ordinata esa bu qalinlikga javob beruvchi prokatlash kuchini belgilaydi.

3. 
   - rasm. Polosa qalinligi asosiy tenglamasining xulosa sxemasi
   

(4.6 - rasm) dan kuzatiladiki tasma qalinlik tenglamasi
ℎ = 𝑆 + 𝛿 = 𝑆 + 𝑃/𝑀_к, (4.2)

bu yerda S - jo„valar orasidagi boshlang„ich oraliq; P - prokatlash kuchi; 𝑀_к - klet qattiqlik moduli.

Bu tenglama texnik adabiyotlarda Golovino - Sims tenglamasi deb ataladi.
Klet egilish deformatsiyasi N'M' chizig„ining kesishmasi (4.6 - rasm) jo„valar orasida boshlang„ich oraliqning yo„qligiga xizmat qiladi, egri plastiklik KL C' nuqtasini belgiladi, abtsissa yakuniy qalinlik ℎ₁ ni ko„satadi.
Klet egilish deformatsiyasi chizig„i N''M'' kesishmasi (4.6 - rasm) jo„valar orasidagi nisbiy boshlang„ich oraliqga javob beradi (jo„valar bir biriga ayrim kuch bilan yaqinlashtiriladi), egri plastiklik KL C'' nuqtasini beradi, abtsissa yakuniy qalinlik ℎ₂ ni aniqlaydi.

3. 
   - rasm. Bikirlik moduli a - jo„valar orasidagi masofa b - polosa cho„zilishi d - va prokatlash kuchi e - larni polosaning yakuniy qalinligiga tasiri
   

(4.2) tenglamasiga ko„ra tasmaning yakuniy qalinligi bir qator ko„rsatkichlarga bog„liq. (4.7 - rasm) da klet qattiqlik moduli ta‟siri, jo„valar orasidagi boshlang„ich oraliq, prokatlash kuchi va silliqlash yakuniy qalinligida tasmalarni cho„zish ko„rsatilgan.

(4.7 a - rasm) ga ko„ra klet qattiqlik moduli ortganda tasma qalinligi kamayadi. Chunki klet qattiqlik moduli o„sganda 𝛼₁ dan 𝛼₂ gacha tasma qalinligi ℎ₁ dan ℎ₂ gacha kamayadi.
Jo„valar orasidagi oraliq 𝑆₁ dan 𝑆₂ gacha ortganda (4.7 b - rasm) yakuniy
qalinlikni ℎ₁ dan ℎ₂ gacha o„sishiga olib keladi.
Tasmani cho„zish (4.7 d - rasm) prokatlash kuchi orqali qalinlikka ta‟sir ko„rsatadi. 𝑇₁ dan 𝑇₂ gacha cho„zishning o„sishi bilan kuch 𝑃₁ dan 𝑃₂ gacha kamayadi, bu esa tasma qalinligining kichrayishiga olib keladi.
Prokatlash kuchi (4.7 e - rasm) tasma qalinligiga sezilarli ta‟sir ko„rsatadi: S jo„valari orasidagi doimiy oraliqda 𝑃₁ dan 𝑃₂ gacha kuchning o„sishi ℎ₁ dan ℎ₂ gacha tasma qalinligining ortishiga olib keladi.

3.