Vazirligi toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Soliqlarning mavjud va amaldagi tamoyillari.
Hozirgi sharoitga tatbiqan olganda, soliqqa tortish samarali tizimning quyidagi tamoyillarini ta’riflab o‘tish mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksida soliqqa tortish tomoyillari soliq qonunchiligi tamoyillari deb atalib, uning oltita tamoyili (5-modda) belgilab berilgan:
1.Soliq solishning majburiyligi prinsipi;
2.Soliq solishning aniqligi prinsipi;
3.Soliq solishning adolatliligi prinsipi;
4.Soliq tizimining yagonaligi prinsipi;
5.Soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining oshkoraligi prinsipi;
6.Soliq to‘lovchining haqligi prezumpsiyasi prinsipi.

Soliqqa tortish tamoyillari va soliq qonunchiligi tamoyillarini to‘liq hayotga tatbiq etish iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim vazifalaridan biridir.

VAZIFALLAR

Aqliy hujum qoidalari:

• 
  Xech kanday uzaro tankid va baxolash bulmasligi kerak!
  
• 
  Taklif kilinaetgan g‘oyaga baxo berishdan saklan, agar u juda yukori va bajarilish extimoli bulmasa xam – xammasiga ruxsat beriladi.
  
• 
  Barcha keltirilgan g‘oyalar qimmatli va teng kuchli – ularni tankid kilmaslik kerak.
  
• 
  Javob beraetganni tuxtatmaslik kerak!
  
• 
  Kamchilik kursatishdan saklan!
  
• 
  Maksad mikdor xisoblanadi!
  
• 
  Kancha kup fikr bildirilsa shunchaga yaxshi: YAngi va qimmatli g‘oyaning tugilishiga extimol shunchalik ko‘p bo‘ladi.
  
• 
  Fikrlar takrorlansa e’tibor bermaslik kerak.
  
• 
  Paydo bo‘lgan g‘oyani agar u sening nazaring bo‘yicha qabul qilingan sxemaga javob bermasa ham tashlab yubormaslik kerak.
  

Venna-diagrammadan foydalanib soliq va ajratmalar o‘rtasidagi umumiylik va alohida xususiyatlarini (mohiyati) jihatidan belgilang.

Soliq
soliq tushunchasini T-sxema bo‘yicha aniqlash.

SHakli va iqtisodiy mazmuni bo‘yicha

1. 
   Davlat xizmatlari uchun
   
2. 
   Davlat uchun dastak.
   
3. 
   Pul.
   
4. 
   Majburiy to‘lov.
   
5. 
   Majburiy pul munosabatlari.
   
6. 
   YAIMni taqsimlashdagi pul munosabatlari.
   
7. 
   Davlat pul fondlariga tushadigan summa.
   
8. 
   Faqat byudjetga tushadigan summa.
   
9. 
   Majburiy ajratmalar.
   
10. 
    qonun bilan belgilangan to‘lov.
    
11. 
    O‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 12 moddasida belgilangan, muayyan miqdorlarda undiriladigan, muntazam, qaytarib berilmaydigan va beqaraz qususiyatga ega bo‘lgan, byudjetga yo‘naltiriladigan majburiy pul to‘lovlaridir.