AZƏrbaycan miLLİ elmlər akademiyasi a. A. Bakixanov adina tariX İnstitutu
Birinci Şah Təhmasibin qız övladlarının zikri
Yüklə 4,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şamlı tayfa əmirlərinin adlarının zikri
- Ustaclı tayfa əmirlərinin adlarının zikri
- Türkman tayfa əmirlərinin adlarının zikri
- Qacar tayfa əmirlərinin adlarının zikri
- Xunuslu tayfası
- ƏZƏMƏTLİ YÜZBAŞILAR, QİYMƏTLİ QORÇİLƏR, EŞİKAĞASILAR VƏ YASOVULLAR
|
Birinci Şah Təhmasibin qız övladlarının zikri: Həzrət cənnətməkan şahın hörmətli qızları səkkiz nəfərdir: Birinci Gövhər Sultan bəyimdir ki, o, mərhum Bəhram Mirzənin oğlu Sultan İbrahim Mirzənin arvadı idi. Mirzənin öldürülməsindən sonra bir neçə gün ah-nalə və qəm-qüssə etdi, natəvanlıq yatağına düşdü, axırda axirət dünyasına yollandı. Bircə qızdan başqa övladı yox idi. İkincisi Pərixan xanımdır ki, Bəhram Mirzənin oğlu Bədiüzzaman Mirzənin nişanlısı idi. Amma, o, hələ ərə getməmişdi və öz böyük atasının yanında çox böyük hörmət-izzətlə yaşayırdı. Camaat çətin məsələlərin həllində yanına gəlib onu öz dərdlərindən həll edirdi. Ağıl və biliyin çoxluğundan əlahəzrət şahın
189
Şah Təhmasibin vəfatı vaxtı - Ş.F. 190
Şah Abbasın - Ş.F. 191
Şah Təhmasibin vəfatı vaxtına yaxın - Ş.F.
262
məsləhətçilərindən idi. Onun haqqında cənnətməkan şahın xəstəliyinin təsviri zamanı bir qədər danışıldı və bundan sonra da danışılacaqdır. Xülasə, Pərixan xanım cənnətməkan şahın vəfatından sonra İsmayıl Mirzənin hakimiyyətə gəlməsi üçün xeyli çalışsa da qədr-qiyməti bilinmədi. Onun vaqiəsindən sonra 192 Sultan Məhəmməd Mirzənin xidmətində arzu olunmaz bir şəxs oldu. [Tezliklə] aradan götürüldü və hadisənin şərhi bu kitabda öz vaxtında təfsilatla veriləcəkdir. Üçüncüsü, Biyəpəs valisi Cəmşidxanın arvadı olan Xədicə Sultan bəyimdir. Cəmşid xanın əhvalatından sonra zilləllah şahın vaxtında mirmiran Yəzdinin oğlu Şah Nemətullaha ərə getdi və indiyə kimi sağdır. [Onun] Cəmşid xandan iki oğlu vardı ki, hər ikisi cavan öldü. Dördüncüsü, Zeynəb bəyimdir ki, qorçiye-şəmşir Şahəli bəy Şamlı onun lələsi idi. Hurixan xanım (yəni Zeynəb bəyim - Ş.F.) Gürcüstanın əzəmətli qadınlardan idi. İsmayıl Mirzə onu Herat hakimliyinə yolladığı Durmuş xan Şamlının nəvəsi Əliquhı xana nişanlanmışdısa da, amma hələ ərə getməmişdi. Olduqca ağıllı və dünyadakı rəhmli adam[ların biri]dir. Əlahəzrət zilləllah şahın vaxtında ali hərəmxananın banusu idi və həzrətin yanında böyük hörməti vardı. Bu kitabın yazıldığı bu vaxta kimi ali hərəmxanada izzət və ehtiram sahibidir. O, xeyrat və xeyirçilik işlərini icra edir. Ümidvaram ki, öz təbii ömrünü salamatlıqla keçirəcək. Beşinci məqamı yüksək olan ülyəcənab xanım [Şah Məhəmməd Xudabəndənin] doğma bacısı Məryəm Sultan bəyimdir. İsgəndər şanlı şah Sultan Məhəmmədin zamanında Biyəpiş Gilanının valisi Xan Əhməd Sultanla izdivac etdi. Xan Əhməd bu dövlətə xəyanət edəndən sonra, necə ki, aşağıda yazılacaqdır, Ruma getdi. Onun Xan Əhməddən olan şahzadə oğlu öz atasının yerinə [Gilana] getdi. O, əlahəzrət zilləllah şahın zamanında vəfat etdi. Qızı [isə] səltənətin ən hörmətli qadınlarındandır. Altıncısı, Fatimə Sultan xanımdır ki, İsgəndər şanh nəvvabın zamanında Əmir xan Mosullu Türkmanla izdivac etdi, [lakin] az sonra onun evində öldü. Yeddinci, Şəhrəbanu bəyimdir ki, İsgəndər şanlı nəvvabın zamanında, cənnətməkan şahın bacısı oğlu Şahəli Mirzə Ustaclının
192 Yəni II Şah İsmayılın ölümündən sonra - Ş.F. 263
oğlu Salman xanla izdivac etdi. O da, az sonra onun evində öldü. [Şəhrəbanu bəyim] Cəmşid xanın arvadı olan Xədicə boyimlə doğma bacı idi və Dağıstan hakiminin qızından doğulmuşdu. Səkkizinci, İmamqulu Mirzənin doğma bacısı Xanış bəyimdir ki, mirmiranın oğlu Şah Nemətullah Yəzdi ilə izdivac etmişdi. Onun evində də vəfat etdi. Xanış bəyimin Səncər Mirzə adlı bir oğlu vardır. Cənnətməkan şahın doğma qardaşı Bəhram Mirzənin oğlanları, nəvələri və qızlarından on üç nəfər o həzrət (Şah Təhmasib - Ş.F.) vəfat edəndə sağ idi. [Bəhrəm Mirzənin] doğma oğlanları üç nəfərdir: Birincisi, Sultan Hüseyn Mirzədir ki, cənnətməkan şahın zamanında Qəndəhar və Zəmindavərin mirzəsi oldu. O, uzun illər o vilayətdə əmisinin fərmanı ilə müstəqil hakim olmuşdu. İsmayıl Mirzənin hakimiyyəti zamanı təbii ölümlə öldü. Beş oğlu vardı: Atasının vəfatı vaxtı on səkkiz yaşında olan Məhəmməd Hüseyn Mirzə. Atası onu Oğlanpaşa bəyim adlı bacısı ilə orduya göndərmişdi. O cənnətməkan şahın xidmətində duran hörmətli doğma şahzadələr silkindən idi. İsmayıl Mirzənin hakimiyyəti zamanı öldürüldü. Mizəffər Hüseyn Mirzənin on beş yaşı vardı. İsgəndər şanlı nəvvabın cülusu zamanı atasının əvəzinə Qəndəhar valisi oldu. Rüstəm Mirzənin on iki yaşı vardı. Göstərilən vaxtda Zəmindavar hökuməti ona verilmişdi. Səncər Mirzə və Əbu Səid Mirzə hər ikisi azyaşlı idi. Hər dörd qardaşın tərcümeyi-halı İsgəndər şanlı nəvvabın [və] əlahəzrət zilləllah şahın hakimiyyəti zamanındakı hadisələrin şərhində müfəssəl bəyan ediləcəkdir. Onun yuxarıda adı çəkilən bacısı İsgəndər şanlı nəvvabın hakimiyyəti zamanı kamkar şahzadə Əbülqalib Sultan Həmzə Mirzə ilə izdivac etdi. Mirzənin vəfatından sonra əlahəzrət zilləllah şahın sarayındakı hörmətli xanımlar silkindən idi. Bir neçə il sonra o həzrətin əziz hərəmlərindən oldu. Bəhram Mirzənin ikinci oğlu İbrahim Mirzədir ki, anası Şirvan vilayətinin əyanlarından idi və o, cənnətməkan şahın damadı idi. O həzrətin vəfatı zamanı İbrahim Mirzə ali sarayda əzəmətli və yüksək eşikağası vəzifəsində idi. Qabiliyyəti, istedadı, ağlı və idrakına görə alimiqdar əmisinin yanında izzətli, möhtərəm, əzəmətli, öz rəyi və məşvərəti olan bir adam idi. Aşağıda yazılacağı kimi, İsmayıl Mirzə zamanında şəhadət şərbəti içdi. Onun cənnətməkan şahın qızından olan bir qızı dini elmlərlə məşğul idi, 264
fəzilətli və dindar adamdı. O, əlahəzrət zilləllah şahın zamanında Şirazdan beytüllahül-həramın ziyafətinə getdi,
Məkkeyi- müəzzəmədə əzəmətli Dəştəki seyidlərindən, adlı-sanlı fəzilət sahiblərindən və dövrün dindarlarından olan Əmir Nəsirəddin Hüseyn Şirazı ilə izdivac etdi və həmin əzəmətli şəhərdə qaldı. Üçüncü oğlu Bədiüz-zaman Mirzədir ki, böyük əmisinin fərmanı ilə Sistanda Nimruz vilayətinin valisi idi. Onun lələsi və atalığı Teymur xan Ustaclı idi. Bəhram adlı azyaşlı bir oğlu vardı. İsmayıl Mirzənin hakimiyyəti vaxtı Teymur xan bu şahm fərmanı ilə onların hər ikisini aradan götürdü. Bu tarix kitabının yazan şəxsin qələmi kamkar şahzadələrin sayı barədə imkan daxilində məlumat verdiyi üçün, indi də vaxtı çatmışdır ki, xoş sözlər yazan qələm yüksək qızılbaş tayfasının möhtərəm, əzəmətli əmirləri, xanları və başqaları haqqında ki, onlar məhrusə məmləkətlərində hakimlik və dövlət işləri ilə məşğul idilər, sözlər yazsın və bəyan səhifəmiz o adamların zikri ilə bəzənsin.
Həzrət şahın vəfatı zamanı əmirlik rütbəsi ilə şərəflənən və əksəriyyəti təbilə, bayrağa və qoşuna sahib olan əzəmətli əmirlər, uca məqamlı xanlar və böyük-kiçik sultanların sayı ali divanda səbt olunan məlumatlara əsasən yüz on dörd nəfər olmuşdur. Hər təbəqə və hər oymaqdan olan ən mötəbər və böyük əmirlərin bir neçə nəfərinin adları bu səhifədə dərc edilir. Hamısı barədə məlumat verməyin heç bir faydası yoxdur.
[Bu tayfal qızılbaş tayfalarının əzəmətlisi kimi yerinə, xidmətinə, hüquq və igidliyinə görə başqa tayfaların hamısından öndə duranıdır və başqa oymaqların ən üstünüdür. Cahanı ələ keçirən xaqanın (yəni Şah İsmayılın - Ş.F.) hakimiyyəti zamanı və bu dövlət və xanədanın yaranması vaxtı, [həmçinin] həzrət cənnətməkan şahın taxta cülusunun əvvəllərində şamlı təbəqəsindən çıxan böyük əmirlər və alişan xanlar bunlardır: Süleyman şanlı 265
xaqan Şah İsmayıl bahadır xanın lələsi Hüseyn bəy, o həzrətə qohum olmaqla şərəflənən Əbdi bəy, onun oğlu Durmuş xan, onun qardaşı Hüseyn xan ki, həzrət cənnətməkan şahın (Şah Təhmasibin - Ş.F.) bacısı oğlu idi, başqa oymaq əmirlərindən yüksəkdə duran uca vəzifəli və çoxlu tiyulları olan Zeynal xan, Ağzıvar xan və başqaları. Amma onların arasında təbil və bayraq sahibi olanları beş nəfərdən çox deyildi ki, onların da on əzəmətlilərindən müqəddəs Məşhədin hakimi, başqa əmirlərdən daha çox qoşun sahibi, şamlı mirzəbrinin əksərinin onun qoşununda çalışdığı Vəli Xəlifə Ovçudur. Fulad Xəlifə isə Həmədan vilayətinin hakimi idi. Başqası ilə Astrabad hakimliyindən kənar edilən və sarayda yaşayan Süleyman Xəlifə idi.
[Bu tayfanın dal ölkələr alan Süleyman şanlı xaqanın və cənnətməkan şahın zamanında Diyarbəkr hakimi Xan Məhəmməd, onun qardaşı Qaraxan, Qılıncxan, Çayan və Köpək Sultan, Müntəşa Sultan, Sədrəddin xan, Faruq Sultan, Abdulla xan, Çuxursəd hakimi Şahqulu Sultan və sair kimi böyük əmirləri vardı. Onların hamısının məhrusə məmləkətlərində ülkaları olmuşdur. Həzrət cənnətməkan şahın taxta cülusunun əvvəllərində Div Sultan Təkəlinin valilik təlaşı və inadına görə, həzrət şahın cülusunun təsviri zamanı yazıldığı kimi, qəzəblənən ustaclı əmirləri bir neçə müddət Gilanda yaşamışdılar, amma təkəlilərin hakimiyyətinin bitməsindən sonra ustaclılar təzədən tam etibar qazandılar. O həzrətin vəfatı zamanı, o tayfa üzvlərinin əksəriyyətinin əmirlik rütbələri vardı və onlar təbil, bayraq, qoşun və böyük tiyullara sahib idilər. Ali sarayda onların ən əzəmətlisi Həsən bəy Yüzbaşının oğlu Hüseyn bəy idi. O, əmisi Nəzər Sultanın yerinə əmir olmuşdu və adlı-sanlı şahzadə Sultan Mustafa Mirzənin lələsi idi. Şahın yanında onun böyük qədir-qiyməti vardı və məsləhət-məşvərətli bir şəxs kimi mülki işlərə qanşırdı. Yaxşı qoşunu olan Hüseyn bəy bu qüdrətli dövlət adamlarından idi. Başqa biri, Teymur xanın oğlu Muradxan Süfrəçidir ki, ali sarayın böyük əmirlərindən idi. O, cənnətməkan şahın vəfatı zamanı Kəcur qalasını tutmağa getdiyi üçün orduda deyildi. Başqası, Gilan əyalətlərindən kənar edilən və ali sarayın əmirlərindən olan Allahqulu Sultan Kərampa 193 idi.
193
Mətndə səhvən "Kəracya" kimi getmişdir - Ş.F. 266
Başqası, saray əmirlərindən olan Piri bəy Qoçuludur. Həzrət şahın vəfatı zamanı özünün iqtası olan Vəraminə getmişdi. Məhrusə məmləkətlərinin əmirlərindən Pirə Məhəmməd xan Cavuşlu Biyəpişin əmirülüərası və İmamqulu Mirzənin lələsi idi. O, böyük əmirlərdən və qoşun sahibi idi. Başqası, Məhəmmədi xan Toxmaqdır ki, Çuxur-Səd əmirülümərası idi, mötəbər böyük əmirlər [zümrəsinə daxil] idi, qoşununun böyüklüyünə görə başqalarından irəli idi. Həzrət cənnətməkan şahın vəfatı zamanı elçi sifəti ilə Ruma getmişdi. O, İsmayıl Mirzə dövründə geri qayıtdı. Başqası, Herat darüssəltənəsinin hakimi və Xorasan əmirülümərası olan Şahqulu Sultan Yegandır. O, İran hakimliyinə çatan kamkar, alimiqdar şahzadə Abbas bahadur xanın lələsi idi. İzzətli və məşhur adam idi. O, böyük əmirlərdən və qoşun sahibi idi. Başqası, Heratda yasaqçı (yasaqkeş) olan Nəzər Sultan Asayeşoğludur. Onun Lusuyə və Quryanda ülkası vardı. Başqası, Sərəxs hakimi Şahqulu Sultan Yeganın oğlu İbrahim Sultandır. Başqası, ustaclıların şərəfli oymağından olan Xorasan çərxçibaşısı Vəlixandır. O, Xəvafın və Baxərzin hakimi idi. Başqası, Xorasan əmirlərindən olan və o vaxtlarda Tərşiz hakimi vəzifəsində işləyən Mahmudxan Sufioğludur. Başqası, Murad xanın atası Teymur xandır ki, Sistan hakimi və Bədiüzzaman Mirzənin lələsi idi. Başqası, Şüştər və Dizful hakimi və mötəbər əmir olan Əlqovs Sultan Çavuşlu idi. Başqası, mahifəqiyyəli oymağından olan Şahqulu Sultan Qarınçaoğludur. O, Tiflisdə Davud xan Gürciyə kömək etmək və onun işlərini yoluna qoymağa məmur edilmişdi. Başqası, Xorasanda olan Keçəl Şahverdinin oğlu Mustafa Sultandır. Bütün ustaclı əmirlərinin adlarını [bu səhifədə] zikr olunmasının elə bir faydası yoxdur, [buna görə də,] zikr olunan adlarla kifayətlənildi.
Onların ən əzəmətlisi Gülabi xanın nəvəsi Əmir xan Mosulludur ki, sabiqdə adı çəkilən Əmir xan onun ulu babasıdır. Həzrət Süleyman şanlı xaqanın zamanı o, qoşunla cahanpənah [şah]ın sarayına gəldi, Mərvdə baş vermiş Şahi bəy Özbəklə olan döyüşdə çoxlu igidlik göstərdi. Bir neçə dəfə Xorasan əmirülümərası və həzrət cənnətməkan şahın lələsi oldu. Əmir xan mötəbər və şanlı bir əmir idi. Həzrət cənnətməkan şahın öldüyü
267
əsnada Sistanda işdən çıxarıldı. Xorasan türbətində və ona tabe olan yerlərdə Əmir xanın ülkası vardı. İsgəndər şanlı nəvvabın taxta cülusu vaxtı o, yenilməz dövlət adamlarından idi. Başqası, türkman[lar]ın böyük əmirlərindən olan Şahqulu xan Pornakdır. O, İsfahanda idi. İsmayıl Mirzə zamanı Məşhəd hakimi və Xorasanın yarısının əmirülümərası oldu. Başqası, Qum hakimi Heydər Sultan Çabuq Tərxandır ki, sarayın böyük əmirlərindən idi. Başqası, sarayın böyük əmirlərindən olan Yadigar Məhəmməd Tərxanın oğlu Əbülməsum Sultandır.
O vaxtlarda onların ən əzəmətlisi Şirvan əmirülümərası və mötəbər əmirlərdən olan Marus xan idi. Başqası, ali sarayda xəlifətül-xüləfa mənsəbi daşıyan Hüseynqulu Xüləfa idi. O, təbil və bayraq sahibi olan əmirdi, olduqca mötəbər, məsləhət sahibi olan adamdı. Diyarbəkrdən və Rumun hər bir tərəfindən ali saraya gəlməkdə olan sufi tayfası tamamilə ona tabe idi. Başqası, Xoy hakimliyindən gəlib ali sarayda olan Dəli Budaqdır. Başqası, ali sarayda olan Qurban Sultandır.
Məhəmmədqulu Xəlifə Qoroğlu idi ki, yenilməz dövlət adamlarındandı və səliqə-sahmanlı qoşunu vardı. Başqası, Astrabad hakimi İbrahim xan Hacıların əmisi oğlu Məhəmməd Xəlifədir. Başqası, Şiraz darülmülkünün hakimi və nəvvab Sultan Məhəmməd Mirzənin lələsi Vəli Sultan Qılmançı-oğludur 194 . Başqası, Xorasan Camının hakimi Tebet ağadır. Başqası, böyük əmirlərdən olan Lar və Fars bəhrinin hakimi Şahqulu Xəlifədir. Başqası, İbrahim xanm oğlu Mənsur bəy Hacilər 195
Xoyda idi. Əfşar tayfası: Sarayda onların ən əzəmətlisi böyük əmirlərindən olan Əmir Aslan Sultan Ərəşlidir. Onun böyük qoşunu vardı və o, Sultan Əhməd Mirzənin lələsi idi. Başqası, Xəlilxan idi ki, o da şanlı əmirlərdən olub, Kuhi-Giluyə hakimi idi. Onun ixtiyarında on min əfşar ailəsi vardır. Başqası, Savə hakimi olan böyük əmir Mahmud Sultan idi. Başqası, Yusifqulu Sultandır ki,
194
"Qılmançıoğlu" yox, "Qalxançıoğlu" olmalıdır - Ş.F. 195
Mətndə "Haci" sözü düşmüşdür — Ş.F.
268
qardaşı Yaqub Sultanın yerinə Kirman hakimi olmuşdu. Amma, hələ də ali sarayda idi və Kirmana getmədi. İsmayıl Mirzə zamanında qorçibaşı və dövlət adamlarından oldu. Başqası, Xəlil xanın qohumu İsgəndər xan idi. O, Hezarcəribdə yaşayırdı. İsgəndər şanlı nəvvabın zamanında Kuhi-Giluyə hakimi oldu. Başqaçı, Xorasanın Fərah və Esfezar [şəhərlərin] hakimi Yegan Sultan idi və mötəbər əmirdi. Başqası, Xorasanda olan Xosrov Sultan Koroglu idi. Başqası, başqa əfşar əmirləri idilər ki, onların bir neçə nəfərinin zikri ilə kifayətlənildi.
Şahverdi Sultan Ziyadoğlunun oğlu Yusif Xəlifə İbrahim Sultanın əvəzinə Qarabag bəylərbəyisi və Sultan Əli Mirzənin lələsi olmuşdu. O, amma hələ ali sarayda yaşayırdı. Başqası, Damğan və Bəstam hakimi Əli Xəlifə Ağçalı idi. Başqası, Yusif Xəlifənin qardaşı Süleyman bəy Ziyadoğlu idi. Süleyman Sultan Şikəmoğlu da əmirlik mərtəbəsinə yüksəldi. Başqası, böyük mir olan (mire-bozorg) Solaq Hüseyn idi ki, Gilanda ülkası vardı. Başqası, o təbəqənin böyük əmiri olan Ərdoğlu Xəlifə idi. Gilanda onun [da] ülkası vardı. Məhəmməd xan Təkəlinin qohumu Vəli Sultan Şərəfəddinoğlunun Xorasanda bir az ülkası vardı. O tayfa Əllamənin düşmən çıxmasına görə nəzərdən düşmüşdü. İsmayıl Mirzə təkəlilərin nüfuzunun artmasına çalışdı və onlar etibar qazandılar. Talış tayfası: O təbəqənin böyük əmiri olan Bayandurxan Astrabadda idi. Başqası, Həmzə Sultan ali dərgahın mötəbər əmirlərindəndi. Başqası, Hacı Üveys Sultan mötəbər əmir idi. Başqası, Qaraxan – Şurəgil və Çuxur Səd Ələskerdinin 196 hakimi idi. Başqaları, Əlpavut və İbrahim Xəlifənin Çuxur Sədə ülkaları vardı. Xunuslu tayfası: Hüseyn xan Sultan mötəbər əmir idi. Kürd tayfalar: Şərəf
xan Rudəki
Bitlis 197
əmirzadələrindəndi. Həzrət cənnətməkan şahın yanında təlim- tərbiyə almışdı, mötəbər idi, Gilan Təngabonunun hakimi idi. Başqası, Xəlil Sultan Siyahmənsur - Nəhas və Səvərluq hakimi idi.
196
Alaşkert - Ş.F. 197
Mətndə səhvən Tiblis kimi getmişdir - Ş.F.
269
Başqası, Oğlan Budaği Çekəni Xorasanda Xəbuşanın hakimi idi, fars əmirlərindəndi. Başqası, Qılınc Xəlifə Baruki Çuxur Səd əmirlərindən idi. Başqası, Teymur xan Ərdəlan Həsənabad və Pələkan hakimi idi. Şah Rüstəm Abbasi və qardaşı Məhəmmədi - hər ikisi Lurkuçekin hakimi idilər. Cənnətməkan şah [bir] ülkanı qardaşlar arasında böldü, belə ki, Xavə və Eysər - Şah Rüstəmə, Xürrəmabad və başqa yerlər Məhəmmədiyə verildi. Məhəmmədi [şaha] xəyanət etdi, amma Şah Rüstəm öz bəndəlik yolundan sapmadı, sadiq adam idi. Çekəni tayfası: Mahmud Xəlifə və Məhəmməd Sultan Cəlaloğlu hər ikisi Qarabağda Ziyadoğlunu qoruyurdu. Zunmər Sultan da Qarabağda idi.
idi. Mir Hüseyn Sultan Firuzcəngin oğlu İbn Hüseyn müqəddəs Məşhədin Bənadkanında yaşayırdı, sonralar Sərəxs hakimi oldu. Məşhur kutval Hacı Məhəmməd Sultan Xorasanda Savə və ona mənsub yerlərin hakimi idi və əzəmətli seyidlərdəndi.
ali dərgah əmirlərindən idi və adlı-sanlı şahzadə Sultan Hüseyn Mirzəyə xidmət edirdi. Qardaşı Seyid bəy əzəmətli əmirlər silkinə mənsub idi və Astrabadın hakimiydi. Cənnətməkan şahın vəfatı ərəfəsində ondan dönmüşdü. Seyid bəy Kəmunə kimi məşhur olan Seyid Süleyman Nəcəfi-Əşrəfin seyid və nəqiblərindən idi va Seyid Məhəmməd Kəmunə övladlarındandır [Seyid Məhəmməd Kəmunəo] Süleyman şanlı xaqının zamanında dövlətxahlıq edərək, əmirlər silkinə daxil oldu. O, Bağdad Hilləsinin hakimi idi. Çaldıran döyüşündə şəhid oldu. Seyid Süleyman cənnətməkan şahın etibarını qazanmışdı. Şah onu dərgahın mötəbər əmirləri [silkinə daxil etdi] və o, mübarək möhürün möhrdarı oldu. Bunlardan başqa, ayrı-ayrı ölkələrdə hər tayfa və hər təbəqənin başqa əmir və hakimləri də olmuşdur ki, onların da təfsilatını verməyin faydası yoxdur.
QORÇİLƏR, EŞİKAĞASILAR VƏ YASOVULLAR
Həzrət cənnətməkan şahın vəfatı ərəfəsində dərgahda olan əzəmətli yüzbaşılar, vəzifə sahibləri, qorçilər və başqa mülazimlər altı min nəfər idilər. O cümlədən min beş yüz qorçi min beş yüz 270
nəfər daş qorçiləri, yasovullar, bükavullar və başqalardan ibarət olan xidmətçilər. Bu yasovulların mötəbər qorçilərin, eşikağasıların, qur
198 və divan yasavul paşalarının, mirşikarların, topçubaşıların arasında hər təbəqə və hər tayfadan bir çox adam vardı ki, əmirlik dərəcəsinə yüksəldilər. Əmirlik rütbəsinə çata bilməyənlər vardısa da, amma onlar heç də əmirlərdən əksik deyildilər və hər birinin imkanına görə əlli nəfərdən beş nəfərədək işə yararlı nökərləri [də] vardı. Altı min nəfər də padşahın xüsusi mülazimi vardı. Onların mülazimi və nökərlərinin [sayı] ki, səhih hesablana bildi 199 ,
igidliklərinə gəlincə, elə qorçilər vardı ki, əgər hansı bir döyüşdə yüz nəfər şah qorçisi vardısa, onlar min nəfərdən ibarət qoşuna bərabər döyüşürdülər.
Yüklə 4,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|