Collection b

MAY 
2023
ISSN: 2181-3558
 
87 
INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI 
JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH
axloqiy tarbiya topishiga yordam berishi kerak, deb hisoblaydi. U bu o‘yinlar 
orqali bolaga hayotni o‘rgatish, aqliy va axloqiy tarbiya ham berish mumkin, 
asosiysi bolani jismonan chiniqtirishdir deb biladi.
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili 
Jismoniy tarbiyaning maqsadi - o‘quvchilarni sog`lom tarbiyalab, aqliy va 
jismoniy mehnatga o`rgatish, shuningdek, Vatan mudofaasiga tayyorlashdir. 
Abdulla Avloniyning fikricha, sog‘lom fikr, yaxshi axloq va ilm-ma’rifatga ega 
bo‘lmoq uchun badanni tarbiya qilish zarurdir. Jismoniy tarbiyaning vazifalari: - 
sog‘liqni mustahkamlash, jismoniy jihatdan to‘g‘ri rivojlantirish; - aqliy va 
jismoniy layoqatlilikning oshishi; - tabiatan berilgan harakat sifatlarini 
rivojlantirish va takomillashtirish; - harakatning yangi turlariga o‘rgatish; - asosiy 
harakat sifatlarini rivojlantirish (kuchlilik, epchillik, ehaqqonlik v.h.k.); - sanitar-
gigiyena ko‘nikmalaiini shakllantirish; - axloqiy sifatlarni tarbiyalash (mardlik, 
maqsadlilik, intizomlilik, javobgarlik, jamoada yashash); - jismoniy tarbiya va 
sport bilan doimiy ravishda shug‘ullanish ehtiyojini shakllantirish; sog‘lom, tetik 
bo‘lishga 
intilishni 
rivojlantirish 
asosida 
o‘ziga 
va 
atrofidagilarga 
quvonchulashish. Jismoniy tarbiya kishilarga katta ta’sir ko‘rsatib, salomatligini 
mustahkamlaydi, ishlash qobiliyatini oshiradi, uzoq umr ko‘rishga yordam beradi. 
Sport - har qanday yoshda ham qaddi-qomatni tarbiya qilish, kuch-quwatni saqlab 
turishning vositasi hisoblanadi. 
O'quvchilar o'zlariga yaqin kishilaming xulq-atvoriga taqlid qiladilar, Xulq-
atvorlar bolalarda yaxshi sifatlaming, ba’zan esa yomon sifatlaming ham tarkib 
topishiga ta’sir ko'rsatadi. Shuning uchun o'qituvchi va ota-onalar har qanday 
holatda ham o'zlarini tuta bilishlari kerak. Ular qayerda bo'lishmasin, atroflarida 
bolalar borligini his etishlari lozim. Kattalarning so‘zi bilan yurish-turishi va xatti-
harakatlarida tafovut bo'lmasligi kerak. O‘z-o‘zini tarbiyalash metodlari. 
O'quvchida o'z-o'zini tarbiyalashga, ya’ni, o'z ustida ongli, bartartib ishlashga 
ehtiyoj paydo bo'lgandagina tarbiya jarayonini samarali deb hisoblash mumkin. 
Tarbiya jarayonida o'z-o'zini tarbiyalash metodlaridan foydalanish samarali 
hisoblanadi. O‘z-o‘zini tahlil (nazorat) qilish o‘z shaxsi, mavjud fazilatlari, xatti-
harakati, xulq-atvorini tahlil qilish, mavjud sifatlami boyitish yoki salbiy odatlami 
bartaraf etishga qaratilgan faoliyat metodi. 0‘z-o‘zini tahlil (nazorat) qilish uchun 
o‘quvchi o‘zining yurishturishi, intizomi, ijobiy fazilatlarining ortib borishi va 
aksincha, salbiy odatlarining kamayib borishi haqida muntazam ravishda 
kundaligiga yozib boradi. O‘z-o‘zini baholash mavjud fazilatlari, xatti-harakati, 
xulqatvorini tahlil qilish asosida o'z shaxsiga baho berishga yo‘naltirilgan faoliyat 
metodi. 0 ‘quvchining qobiliyatini o‘z kuchi bilan yuzaga chiqishiga 
yordamlashish zarur. 0 ‘z-o‘ziai baholash qiyin, lekin o‘quvchmi bunga yetarli 
tayyorlash mumkin. Shu bois o'quvchi irodali bo'lishi, o'z burchini tusbunishi, 
tahsil va tarbiya olish uchun sababli asos bo'lishi, ya’ni, tarbiyalanishni xohlashi, 
o'zini o'rtoqlari, atrofdagilarnmg ko'zi bilan ko'rish va o'z-o'zini takomillashtirishga 
intilishi lozim. [1, 168-bet.] 
Tadqiqot metodologiyasi 

---