Mövzu Layihə nədir? Layihəni xarakterizə edən əsas xüsusiyyətlər

13.3 İnvestisiya layihələrinin gəlirliliyinin qiymətləndirilməsi
İnnovasiyaların seçilməsinin texniki meyarları ilə yanaşı investorlar investisiya proseslərinə iqtisadi məhdudiyyətlər qoyurlar.
Bununla onlar nəinki qoyulan vəsaitlərin qaytarılmasına, həm də gəlirin əldə edilməsinə zəmanəti təmin etməyə can atırlar.
İnvestisiyaların maliyyələşdirilməsi haqqında qərarlar qəbul edərkən investorların nəzərə aldıqları əsas amillərdən biri də vaxt müddətidir.Vaxt müddətində çəkilən xərclər geriyə qaytarılır, həmçinin hesabat mənfəəti əldə olunur. Ona görə innovasiyaların reallaşdırılmasının iqtisadi səmərəsinin qiymətləndirilməsi metodlarının arasında daha populyar olanlar aşağıdakılardır:
1) Xalis diskonllaşdırılmış gəlir ( XDG) metodu
2) Ödənilmə müddəti metodu
3) Layihənin gəlirlilik və rentabellik indeksi metodu
4) Daxili gəlirlilik norması metodu
5) Layihənin zərərsizlik nöqtəsinin hesablanması
Ədəbiyyatlarda bu metodların başqa adlarına rast gəlinir:
gəlirin xalis diskontlaşdırılması metodu - inteqral effekt, xalis gətirilmiş dəyər, Net Present Value (NPV); gəlirlilik indeksi metodumənfəətlilik indeksi, Profıtability Index (Pİ); daxili gəlirlilik norması - mənfəətin, rentabelliliyin, investisiyaların qaytarılmasının daxili norması, İntemal Rate of Retum (İRR). İnnovasiya layihələrinin gəlirliliyinin iriləşdirilmiş əsaslandırılmasına misal. Ekoloji normativlərin dəyişilməsi ilə əlaqədar dövlət avtomobil müfəttişliyi avtonəqliyyat vasitələrində işlənmiş qazların qarışığında daha sərt yol hərəkət qaydaları daxil etdilər.”ZLA” səhmdar cəmiyyəyinin (minik avtomobilləri istehsalı zavodu )təsis etdiyi “İmpuls” kiçik müəssisəsində səsi boğan zərərli qarışıqları tutan universal tıxac işlənib hazırlanmışdır.İstehsalın təşkili üçün biznes - plan işlənib hazırlandı ki, onların da əsas iqtisadi xarakteristkaları cədvəl 13.2- də göstərilmişdir

Müəyyən etməli:
1. Real pulların axınlarını (diaqramma Cash Flow)
2. Layihənin diskontlaşdırma əmsalını (Discount Rate)
3. Layihənin xalis diskontlaşdırılmış gəlirini (XDG)
4. Layihənin reallaşdırma illərinə görə xalis cari dəyərini (XCD)
5. Layihənin gəlirlilik indeksini ( Gİ ) və orta illik rentabelliyini
6. Layihənin daxili gəlirlilik normasını ( DGN ): hesabat və qrafiki
7. Layihənin hesabat və qrafiki ödənilmə müddətlərini
8. Layihənin hesabat və qrafiki zərərsizlik nöqtələrini

Real pulların axını (Cash Flow)

Birdəfəlik məsrəflərin müəyyən olunması, mln. $
1994: 17,9 + 4,7 = 22,6
1995 :3,3
Layihədən olan daxilolmaların müəyyən olunması,mln. $
1995 :0,0
1996 (ilin sonuna): 63,2 - 51,8+ 3,8 = 15,2
1997 (ilin sonuna): 63,2-51,8+ 3,8 =15,2
1998 (ilin sonuna): 63,2-51,8+ 3,8 =15,2
1999 (ilin sonuna): 63,2 - 51,8+ 3,8 = 15,2
2000 (ilin sonuna): 63,2 - 51,8+ 3,8 =15,2