Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
22
texnologiyalarini yaratish uchun pedagogik, psixofiziologik hamda metodik talablarni 
inobatga olish zarur. 
O‘zbek tili darslarida foydalanish uchun multimedia texnologiyalarini yaratishda 
multimedia shartlarini e’tiborsiz qoldir
ish ham tayyorlangan darsni didaktik nuqtai 
nazardan muvaffaqiyatsizlikka olib kelishi mumkin. Afsuski, ko‘pgina o‘qituvchilar 
multimedia vositalaridan foydalanishda kichik detallarga e’tibor bermaydilar. 
Proektordan foydalanish uchun sinf xonasining deraz
alarini parda bilan to‘smaslik 
lozim, aksincha, proektor yoki interfaol doskani chiroq nuri tushmaydigan zonada 
joylashtirish va undagi ranglarga alohida e’tibor qaratish muhim. Sinf xonasi 
multimedia darslarini o‘tishga jihozlanmagan bo‘lsa, multimedia da
rslarini 
informatika xonalarida maqsadga muvofiq. Mazkur talablar asosidagi innovatsion 
yondashuv 
o‘quvchilarda 
yangi 
tajriba
orttirish, 
ijodiy 
va 
tanqidiy 
fikrlashni 
anglash, 
kelajakka 
intilishni 
rivojlantirish 
bilan 
birga 
mustaqil 
intellektga 
ega 
shaxsni 
tarbiyalash 
uchun samarali omil vazifasini o‘taydi. Yana bir imkoniyatli tomoni shundaki, 
multimediyali ishlanmalardan sinfdagi dars mashg‘ulotlarida, iqtidorli o‘quvchilar 
bilan ishlash mashg‘ulotlarida, past o‘zlashtiruvchilar bilan ishlash mashg‘ulotla
rida, 
o‘zbek tili to‘garaklarida, shuningdek uyda mustaqil ishlash uchun foydalaniladi. 
Faqatgina o‘qituvchi tomonidan o‘quv materialini o‘zlashtirishning tezligi, material 
miqdori, qiyinchilik darajasini belgilash hamda, eng asosiysi, o‘quvchida kerakli 
m
edia vositalaridan o‘rinli foydalana olish malakasi va madaniyatini shakllantirgan 
bo‘lishi talab etiladi. Olimlar ta’limda multimediali texnologiyalardan foydalanish 
orqali bir qator ijobiy omillarga erishish mumkinligini ta’kidlaydi. O‘zbek tili ta’limid
a 
multimedia vositalaridan foydalanish uchun amaliy vositalarni tanlash, saralash, 
darsning maqsadidan kelib chiqib multimedia ssenariylarini yozish bevosita fan 
o‘qituvchilarining tashabbusi bilan amalga oshiriladi. O‘z g‘oyalarini mahsulotga 
aylantirishd
a dasturlovchi mutaxassislar bilan hamkorlik o‘rnatiladi. Multimedia 
texnologiyasini yaratishdagi texnologik jarayon quyidagicha amalga oshiriladi: dastlab 
g‘oya asosida ssenariy yoziladi. Mavzuga doir yakka tartibdagi ma’lumotlar 
(taqdimotlar, matn, jadval, tasvir, sxema, diagramma, audioyozuvlar) tayyorlab 
olinadi. Barchasi bitta papkada jamlanib texnologik ishlov (animatsiya harakatlari, 
rang, ovoz) beriladi. Multimediali axborot majmuasi hosil qilinadi va saqlanadi. 
O‘zbek tili ta’limida axborot texnolo
giyalari imkoniyatlaridan foydalanishni 
kengaytirish masalalari davlat ta’lim tizimining ustuvor vazifalaridan sanaladi. Ammo 
ona tili o‘qituvchilarining aksariyati kompyuter imkoniyatlaridan foydalanish deganda, 
faqatgina matn muharriri va Power Point dasturlaridan foydalanishni tushunishadi. 
Aslida ta’lim sifatini oshirishga xizmat qiladigan bir qancha dasturlar borki, ona tili 
fani o‘qituvchilari bunday dasturlarning afzalliklaridan bexabar. 
Odatda, fan 
o‘qituvchilari
bunday loyihalarni kompyuter dasturchilari bilan amalga oshiradilar. 

---