Xəbər bülleteni №12

      Bəkir Nərimanoğlu

Dünya Bankı Qrupunun biznes mühitini qiymətləndirən “Doing Business-2016” hesabatında Azərbaycan 189 ölkə arasında 63-cü yerdə qərar tutur. Ölkənin nisbətən üstün mövqeyi əsasən biznesə başlama, tikinti üçün icazələrin alınması və kiçik investorların müdafiəsi kimi üç sahədə aparılan islahatlarla izah olunur.

Bununla belə, tikinti üçün icazələrin alınması indikatorunda Azərbaycan geridə qalır, 189 ölkə arasında 114-cü yerdədir. Hesabata görə, tikintiyə icazə günlərinin ayı 203-dür. Bu, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının göstəricilərindən 51 gün, Avropa və Mərkəzi Asiyanın göstəricilərindən isə 27 gün çoxdur. Prosedurların sayı da (18) uyğun beynəlxalq göstəricilərdən müvafiq olaraq 6 və 3 prosedur artıqdır.

Azərbaycan hökumətinin tikintiyə icazələrin sadələşdirilməsi ilə bağlı təşəbbüsləri az olmayıb. Məsələn, prezident İlham Əliyevin sahibkarlığın inkişafına yönəlmiş 3 mart 2014-cü il fərmanında tikintiyə icazələrin verilməsi ilə bağlı bənd var: dövlət qurumlarına tikintiyə icazələrin verilməsi sahəsində prosedur və müddətlərin azaldılması üçün qanunvericiliyə dəyişikliklər edilməsi barədə təkliflərini hazırlamaq tapşırılıb. Dövlət başçısının 27 oktyabr 2015-ci ildə imzaladığı “Azərbaycan İpoteka Fondu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması fərmanında da tikintilərə icazələrin verilməsinə toxunulur. Fərmanda hökumətə çoxmənzilli binaların tikintisi üçün tikintiyə icazələrin verilməsi, həmin binaların istismarına icazə verilməsi, habelə yaşayış evlərinin tikintisi üçün məlumatlandırma icraatı prosedurlarının sadələşdirilməsi və sürətləndirilməsi ilə bağlı təkliflərini bir ay müddətində hazırlamaq tapşırılıb. Eyni məsələ ilə bağlı iki fərman bu sahədə islahatların yetərli olmadığını göstərir.

İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birliyinin ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirdiyi “Azərbaycanda kiçik sahibkarlığın inkişafına dəstək” layihəsinə aid tədqiqatda deyilir ki, Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsi təkmilləşdirilməlidir: “Tikintiyə icazənin verilməsi normaları tikinti obyektlərinin təsnifatına əsaslanaraq dəqiqləşdirilməli, məcəllənin digər normativ aktlarla (müxtəlif qaydalarla) bağlantısı dəqiq və aydın göstərilməlidir”.

Tədqiqatda qeyd edilir ki, tikintisinə icazə tələb olunmayan tikinti obyektlərinin siyahısı genişləndirilməlidir: “Tikintiyə icazələrin alınması prosedurları obyektlərin təsnifatına arxalanmalı və müvafiq veb-resursda əks etdirilməlidir. Sahibkar bu və digər obyektin tikintisinə başlayarkən dəqiq məlumatı əldə etmək imkanına malik olmalıdır: hansı prosedurlardan keçmək gərəkdir, bu prosedurlara nə qədər vaxt gedəcək, rüsumlar hansı səviyyədədir… Əgər bu və ya digər layihələndirmə şirkəti bu və ya digər növ tikinti obyektinin layihələndirilməsi üzrə lisenziyaya malikdirsə, hazırlanmış layihə təkrar ekspertizalara məruz qalmamalıdır”.

Tədqiqatda bu təkliflər yer alır:

- Eyni dövlət qurumuna müraciətlərin sayı azaldılmalıdır;

- vahid pəncərə sistemi tətbiq edilməlidir;

- əsassız qiymətlər (rüsumlar) endirilməlidir;

- prosedurlarla əlaqəli günlərin sayı azaldılmalıdır.

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədri təltif olundu

28.10.2015

Prezident İlham Əliyev 60 yaşı tamam olan Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədri Səttar Mehbalıyevi təltif edib. Oktyabrın 28-də imzalanan sərəncamla Səttar Mehbalıyevə “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu” verilib. Təltif yubilyarın həmkarlar hərəkatının inkişafında səmərəli fəaliyyəti ilə əsaslandırılıb.

Səttar Mehbalıyev 1955-ci ildə anadan olub. Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunu bitirib. 1973-cü ildən Bakının müxtəlif müəssisələrində əmtəəşünas, mühəndis-iqtisadçı və baş mühasibin müavini vəzifələrində işləyib. 1980-ci ildən həmkarlar ittifaqı sahəsində çalışır. 1993-cü ildən Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədridir.

2000, 2005 və 2010-cu illərdə Milli Məclisin deputatı seçilən Səttar Mehbalıyev 1 noyabr parlament seçkisində 3 saylı Babək-Kəngərli-Naxçıvan dairəsindən Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədidir.

“Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub.

Prezident: “Paxıllar uğurlarımızı neftlə bağlayırdılar”

29.10.2015

“Bizim işimizə kölgə salmaq istəyənlər uğurlarımızı neftlə bağlayırdılar. İndi neftin qiyməti iki dəfədən də aşağı düşüb, amma biz yenə də inkişaf edirik, yenə də nümunə göstəririk”. AZƏRTAC-ın məlumatına görə, oktyabrın 28-i Ceyranbatan Ultrasüzgəcli Sutəmizləyici Qurğular Kompleksinin açılışında çıxış edən prezident İlham Əliyev belə deyib.

Dövlət başçısı qeyd edib ki, Ceyranbatan Ultrasüzgəcli Sutəmizləyici Qurğular Kompleksi dünyanın ən böyük təmizləyici infrastruktur obyektidir: “Biz fəxr edirik ki, bu, Azərbaycanda, Bakıda yaradılıb. Burada ən müasir texnologiyalar tətbiq olunur. Dünyanın aparıcı şirkətləri burada öz təcrübəsini bizimlə bölüşüblər. Kompleksin istismarı işində də əminəm ki, heç bir problem olmayacaq.

Azərbaycanda infrastruktur layihələrinin icrası prioritet məsələdir. Regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlət proqramlarının əsas məqsədi də Bakıda və bütün bölgələrdə müasir infrastrukturun yaradılmasıdır. Bu infrastruktur layihələrinin içində içməli su layihələri xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Çünki içməli su insanların həyatına birbaşa təsir edən amildir. Şadam ki, bu gün Bakıda və bütün bölgələrdə içməli su layihələri icra edilir. Biz artıq bir çox şəhərlərimizdə bu layihələrin açılışlarını etmişik. Bəzi rayonlarda işlər davam edir və qarşıya məqsəd qoyulub ki, Azərbaycanın bütün şəhərlərində təmiz içməli su fasiləsiz və bütün əhaliyə verilsin”.

İlham Əliyev deyib ki, son illər ərzində görülmüş işlər nəticəsində Bakıda fasiləsiz içməli suyun verilməsi təxminən 80 faizə çatıb: “Bu, əvvəlki dövrlə müqayisədə çox böyük nailiyyətdir, ancaq əlbəttə, bizi tam qane edə bilməz. Bakı kimi müasir, gözəl, inkişafda olan şəhərdə əhalinin 100 faizi 24 saat fasiləsiz təmiz içməli su ilə təmin edilməlidir. Əminəm ki, biz buna da nail olacağıq. Buna nail olmaq üçün isə iqtisadi potensial lazımdır və biz son illər ərzində apardığımız iqtisadi islahatlar, düşünülmüş siyasət nəticəsində iqtisadi imkanlarımızı böyük dərəcədə artıra bilmişik. Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı dünya miqyasında bir nümunə kimi göstərilir, hətta böhranlı illərdə bizim iqtisadiyyatımız artır, bu il də artacaq. Bizim kifayət qədər böyük maliyyə resurslarımız vardır, onlardan qənaətlə istifadə edirik, ölkəyə, xalqa lazım olan bu kimi layihələrə yönəldirik”.

Prezident Bakıda ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdığını vurğulayıb: “Vaxtilə Balaxanı zibilxanasından qalxan tüstü şəhərin böyük hissəsini əhatə edirdi. İndi nəhəng, müasir zibilyandırma zavodunun inşasından sonra artıq bu problem aradan götürülüb. Artıq Balaxanı zibilxanası adlı yer yoxdur, orada indi texnopark yaradılır, ərazi abadlaşdırılır.

Böyükşor gölü ekoloji təhlükə mənbəyi idi. Onun yanında dayanmaq mümkün deyildi. Adam üfunətdən boğulurdu. İkinci Dünya müharibəsi zamanı hətta ondan açıq neft anbarı kimi istifadə edirdilər. Ondan sonra, lay, kanalizasiya suları, bütün axıntılar oraya tökülürdü. Böyükşor gölünün reabilitasiyası, abadlaşdırılması layihəsinin birinci hissəsini biz cəmi bir il ərzində həll etdik. Gölün 300 hektarı indi tam təmizlənib, bir kilometrdən də çox uzunluğu olan böyük bulvar salınıb, bənd tikilib və işlər davam etdirilir.

Böyükşor gölünün reabilitasiyasının ikinci mərhələsi həyata keçiriləcək və beləliklə, Bakıda çox gözəl, böyük, haradasa 700-800 hektar sahədə göl yaradılacaq. Gələcəkdə o gölün ətrafında yaşayış yerləri, yeni parklar da salınacaq. Yəni o ölü bir yeri biz insanlar üçün diriltdik və dirildirik. Zığ gölü də yaxın zamanlarda təmizlənəcək. O ərazini də tamamilə yaşıllaşdıracağıq və əhalinin sərəncamına verəcəyik.

100 ildən artıqdır Bakıda neft sənayesinin yaratdığı fəsadları aradan götürməliyik. Bibiheybət neft mədənləri – o bir ekoloji fəlakət mənzərəsi idi. Adam ona baxanda dəhşətə gəlirdi. İndi ora baxanda adam gözəl, abad mənzərə, ağaclar, parklar görür. Orada su idmanı kompleksi tikilib, birinci Avropa Oyunları yarışlarının bir hissəsi orada keçirilib, bulvar, qazonlar, parklar salınıb. Hətta indi buruqlara o qədər gözəl xidmət göstərirlər ki, onlar da artıq gözəl mənzərənin bir elementlərinə çevrilib.

Bakıda vaxtilə fəaliyyət göstərən yod zavodu böyük bir təhlükə mənbəyi idi. Artıq bu zavod oradan köçürüldü, bütün lazımi tədbirlər görüldü və bu təhlükə mənbəyindən də insanların canını qurtara bildik. İçməli su layihəsi bax, bu istiqamətdə görülən işlərin tərkib hissəsidir və bilavasitə insanların sağlamlığına təsir göstərən amildir”.

Dövlət başçısı qeyd edib ki, Azərbaycanda son vaxtlar ərzində güclü sosial siyasət sayəsində insanların ömrünün uzunluğu artır: “Bu, gözəl göstəricidir. Diaqnostika aparılır, hər il dispanserizasiya keçirilir, milyonlarla insan bütün ölkə üzrə pulsuz müayinədən keçir və onlar müalicə edilir. İçməli su, təmiz hava, sağlam ərzaq məhsulları, sağlam qida — bizim prioritetlərimiz bax bunlardır. Bu, çox böyük sosial layihədir, çox böyük infrastruktur layihəsidir və biz bunu icra edirik. Mən çox şadam ki, bu gün Azərbaycan bu istiqamətdə də dünyada birincidir.

Son illər ərzində iqtisadi inkişaf templərinə görə dünyada bizə bərabər ikinci ölkə yoxdur. Vaxtilə paxıllar, bəzi dairələr, bizim işimizə kölgə salmaq istəyənlər uğurlarımızı neftlə bağlayırdılar. İndi neftin qiyməti iki dəfədən də aşağı düşüb, amma biz yenə də inkişaf edirik, yenə də nümunə göstəririk. Bu ilin 9 ayında Azərbaycanda qeyri-neft sənayesi 10 faizdən çox artıb. Ümumi daxili məhsul təxminən 4 faiz, qeyri-neft sektoru təxminən 6 faiz artıb. Bu qurğunun istifadəyə verilməsində də biz liderlik göstərmişik. Heç bir başqa ölkədə bu böyüklükdə və bu səviyyədə təmizləyici qurğu yoxdur. Bunu ancaq müstəqil Azərbaycan edə bilər və edir. Gələcəkdə bütün lazım olan infrastruktur layihələrini icra edəcəyik və əminəm ki, 2018-ci ildə başa çatması gözlənilən üçüncü regional inkişaf proqramının icrası nəticəsində Azərbaycanda bütün əsas infrastruktur layihələri icra ediləcək. İnsanlar daha da yaxşı, daha rahat, təhlükəsizlik, əmin-amanlıq, rifah içində yaşayacaqlar”.

1151 dərman yeni qiymətlərlə satışdadır

29.10.2015

Tarif (qiymət) Şurasının 28 oktyabr iclasında daha 827 dərman vasitəsinin qiyməti təsdiqlənib (Dərman vasitələrinin mövcud və təsdiq edilmiş qiymətləri).

Economy.gov.az-ın məlumatına görə, indiyədək şura 3010 dərman vasitəsinin qiymətini tənzimləyib, 1151 dərman vasitəsi təsdiq edilmiş qiymətlərlə satışdadır. Qiymətləri təsdiqlənmiş digər 1110 dərman vasitəsinin qiyməti 1 dekabrdan, 749 dərman vasitəsinin qiyməti isə 21 dekabrdan qüvvəyə minəcək.

İndiyədək qiymətləri tənzimlənmiş dərman vasitələrinin satışda olan qiymətləri ilə müqayisədə 50%-nin qiyməti 2 dəfədən çox, 26%-nin qiyməti 3 dəfədən çox aşağı salınıb, ümumilikdə 96%-nin  qiymətləri endirilib.

İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin tabeliyindəki MMC ekspertiza tariflərini 30% aşağı saldı

29.10.2015

Tarif (qiymət) Şurasının oktyabrın 28-də keçirilmiş iclasında malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi üzrə ekspertiza xidmətlərinin tariflərinə yenidən baxılıb. Economy.gov.az-ın məlumatına görə, İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin tabeliyində olan “İstehlak Mallarının Ekspertizası Mərkəzi” MMC-nin müraciətinə əsasən, qeyri-neft məhsullarının ixracı zamanı malın mənşə ölkəsinin müəyyən edilməsi üzrə ekspertizanın keçirilməsi xidmətlərinin tarifləri orta hesabla 30% aşağı salınıb.

Ramiz Mehdiyev: “Marionetka statusu istisna edilir”

29.10.2015

AZƏRTAC Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin “Dünya nizamından “nizamsızlığa” doğru” məqaləsini yayıb. Transparency.az-ın məlumatına görə, Ramiz Mehdiyev yazır ki, Azərbaycan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə iqtisadi inkişafda sıçrayış edib: “Bu gün ölkəmiz Dünya İqtisadi Forumunun rəqabətə davamlılıq reytinqində 140 ölkə arasında 40-cı yeri tutur və MDB ölkələri arasında liderdir. Elektron hökumətin tətbiqi sahəsində BMT-nin apardığı sorğuda Azərbaycan 68-ci yeri tutur. Liberal ideoloqlar dünya ictimaiyyətinə daim deyirlər ki, iqtisadi inkişaf yalnız demokratiyanın mövcud olması və hüquqlara riayət edilməsi şərti ilə mümkündür. Lakin bu halda onlar dolayısı ilə etiraf edirlər ki, demokratik təsisatlara təzyiq göstərildiyi şəraitdə iqtisadiyyatda bu qədər sanballı uğurlar qazanmaq qeyri-mümkündür.

İnkişafın Azərbaycan modeli iqtisadi və siyasi sistemlərin paralel inkişafını nəzərdə tutur. Hazırda Azərbaycan İKT indeksinə görə Cənubi Qafqazın digər ölkələrini inamla qabaqlayaraq dünyada 64-cü yeri tutur. Son beş ildə ölkədə internet bazarının həcmi dörd dəfə genişlənib. On ildə internet istifadəçilərinin sayı 10 dəfədən çox artıb. Ölkədə müstəqil medialar açılmasına və onların sərbəst fəaliyyətinə məhdudiyyət yoxdur, arzu edən hər kəs üçün sosial şəbəkələr açıqdır. Hətta Qərb ölkələrinin suveren dövlətlərdə iğtişaşlar və çevrilişlər təşkil olunması üçün geniş istifadə etdikləri “Facebook” və “Twitter” şəbəkələri də bizdə hamı üçün əlyetərlidir. Lakin Avropada bizi çox vaxt qeyri-demokratiklikdə və öz fikrini müstəqil ifadə etmək imkanlarının, internet azadlıqlarının olmamasında ittiham edirlər. Əgər bunlar doğru olsaydı, bu platformalar bağlanardı. Onlardan Qərbi qane etməyən rejimləri devirmək məqsədilə istifadə edilməsi isə hamıya çoxdan məlumdur.

Reallıq göstərir ki, Azərbaycan demokratik dövlətdir, burada vətəndaşların bütün hüquqları, o cümlədən söz azadlığı təmin edilir. Demokratik islahatlarla yanaşı institusional islahatların həyata keçirilməsi də davam edir. “ASAN xidmət”in yaradılmasından məqsəd dövlət xidmətlərinin keyfiyyətini və maliyyə şəffaflığını yaxşılaşdırmaqdır. Bu xidmət Qərb ölkələrinin və Qərb təsisatlarının çoxuna nümayiş etdirib ki, Azərbaycan kimi gənc demokratik ölkə qısa müddətdə vətəndaşlara xidmətlər təqdim edilməsinin forma və mexanizmlərinin yaxşılaşdırılması məsələlərində Avropa ölkələrinin çoxu üçün standarta çevrilə biləcək müxtəlif profilli dövlət servisi yaratmağa nail olub. Bunu müxtəlif ölkələrin və beynəlxalq təşkilatların rəsmi şəxsləri də özlərinin hesabatlarında və bəyanatlarında təsdiq edirlər.

Azərbaycanda artıq 5 milyona yaxın insan “ASAN xidmət”lərdən istifadə edib. Bu fakt özlüyündə aparılmış islahatın uğurlu olmasına dəlalət edir. 2015-ci ildə “ASAN” BMT-nin dövlət xidmətlərinin təqdim edilməsi sahəsində mükafatına layiq görülüb. Bu da ölkəmizin 94 həmin sahədə uğurlarının BMT-də etiraf olunmasına sübutdur. Bu ilin sentyabr ayında Prezident İlham Əliyev sosial problemlərin həllinə, savadsızlığın, yoxsulluğun aradan qaldırılmasına, “Minilliyin məqsədləri”nin yerinə yetirilməsinə görə BMT-nin “Cənub-Cənub” mükafatı ilə təltif edilib. Bu fakt bir daha təsdiq edir ki, sosial-iqtisadi problemlərin həlli sahəsində bizim uğurlarımız beynəlxalq birlikdə etiraf edilir.

Buna baxmayaraq Avropadakı bəzi dairələr Azərbaycanın hətta bu cür sanballı uğurlarını da inadkarlıqla görməməyə çalışırlar. Ölkəmizin inadkar tənqidçilərinə bunu xatırlatmaq artıq olmazdı ki, Azərbaycan ölkədə demokratiya qurmağa yalnız iyirmi beş il bundan əvvəl başlayıb. Ölkəmizin müstəqillik, demokratikləşmə və hüquqi cəmiyyət qurulması yoluna inamla qədəm qoyduğu vaxtdan o qədər də çox keçməyib. Gəlin, Fransa, Almaniya və Britaniyanın demokratik dövlətlərə çevrilməsi, bu yola çıxmaları üçün onlara neçə əsr lazım gəldiyini yada salaq. Biz isə bu yolun yalnız başlanğıcında olduğumuz halda həqiqətən möhtəşəm sıçrayış etmişik”.

Prezident Administrasiyasının rəhbəri qeyd edir ki, Avropa inteqrasiyasında islahat ümdə zərurətə çevrilib: “Daxili və xarici problemlərin həllində Avropa İttifaqının beynəlxalq münasibətlərin aktoru kimi səmərəsiz olduğunu göstərən çoxsaylı nümunələr bu qurumun staqnasiyasını və inteqrasiya prosesində deqradasiyanın başlanmasını nümayiş etdirir. Digər tərəfdən islamofobiyanın artması və multikulturalizmin böhranı onu göstərir ki, Avropa həm institusional və sistem böhranı, həm də ideya böhranı keçirir. Avropa İttifaqı və digər Avropa təsisatlarının hər yerdə ikili standartlar siyasəti tətbiq etməsi Aİ-yə etimadı azaldan amilə çevrilib. Beynəlxalq siyasətin subyekti kimi onun nüfuzunun azalması təkzibedilməz fakt olub”.

Sonda Ramiz Mehdiyev yazır ki, Azərbaycan Qərb üçün mühüm tərəfdaş olub və tərəfdaş olaraq qalır: “Biz qarşılıqlı münasibətlərdə yalnız bərabər ola bilərik. Marionetka statusu istisna edilir”.