Xəbər bülleteni №38

Sənayeləşmə strategiyası nəyi hədəfə almalıdır?

Postneft dövrünün hökuməti gözlədiyindən tez yaxalaması tələsik və pərakəndə qərarlara gətirib çıxarır. Amma məsələlərə köklü yanaşma vacibdir. Məsələn, yaxşı işlənmiş bir sənaye strategiyası olmalıdır. Həmin sənəddə dünyada qəbul olunan texnoloji səviyyə ilə müqayisədə bizim imkanlarımız, fürsətlərimiz, zəif nöqtələrimiz və hər bir səviyyə üçün hədəflərimiz, resurslarımız müəyyən edilməlidir.

Hazırda dünyada sənaye məhsulları 4 qrupa bölünür: aşağı, orta aşağı, orta yüksək texnoloji və yüksək texnoloji qrup məhsullar.

Yüksək texnoloji qrupa təməl əczaçılıq məhsulları və əczaçılıqla əlaqəli məmulatların emalı, kompüter, elektronika və optik məhsullar, hava texnikası və kosmik vasitələrin istehsalı daxildir. Bu qrup məhsulların istehsalı ən yüksək səviyyədə və ən yeni nəsil texnologiyaların tətbiqi, elmi-tədqiqat işləmələri sayəsində mümkündür.

Orta yüksək texnoloji məhsul qrupuna kimyəvi məhsullar, silah və sursat, elektriklə işləyən avadanlıqlar, motorlu quru nəqliyyat vasitələri, tibbi və stomatoloji vasitələrin istehsalı daxildir.

Orta aşağı texnoloji məhsul qrupuna rəfinə edilmiş neft məhsulları istehsalı, rezin və plastik məhsulların istehsalı, digər qeyri-metal mineral məhsulların istehsalı, baza metallurgiya sənayesi məhsulları, maşın və avadanlıqlar istisna olmaqla metal məmulatların emalı, gəmilərin və üzən strukturların inşası, maşın və avadanlıqların quraşdırılması və təmiri daxildir.

Aşağı texnoloji məhsul qrupuna qida məhsullarının, içkilərin, tütün məmulatlarının, toxuculuq məmulatlarının, geyim əşyalarının, dəri məmulatlarının, ağac məmulatlarının, kağız məmulatlarının və mebelin istehsalı aiddir.

Bu təsnifata diqqət edin: biz əsasən aşağı, müəyyən qədər isə orta aşağı texnoloji məhsul istehsal edə bilirik. İndilikdə bizim hədəfimiz orta yüksək texnoloji məhsulların istehsalı üçün potensial yaratmaq, bu mərhələdə isə yüksək texnoloji qrupa daxil olmaq üçün elmi potensial formalaşdırmaq olmalıdır. Göründüyü kimi, əczaçılıq məhsulları məhz yüksək texnoloji qrupa daxildir.

Sinqapur 1960-cı illərdə müstəqillik qazanıb. O vaxt ölkənin yaratdığı keramika və gəmiqayırma sənayesi iflasa uğrayıb: elmi potensialın zəifliyi, rəqabət qabiliyyətli məhsul istehsalı yarada bilməməsi, daxili bazarın məhdudluğu səbəbindən. Lakin o dövrdə bu ölkənin mövcud imkanlarına uyğun və Norveç sərmayəsinin dəstəyi ilə yaratdığı forel balıqlar üçün qarmaq istehsalı müəssisələri ölkə iqtisadiyyatına daha böyük fayda gətirib.

Yeri gəlmişkən, Türkiyədə dərman sənayesi və biotexnoloji sahə ilə bağlı 2015-2018-ci illər üzrə 2 ayrı strategiya və tədbirlər planı qəbul edilib.