307
birlikdə mürəkkəb çökmə süxurları ilə səciyyələnən kəsilişləri bir-
birindən ayırmağa imkan verir.
§ 104. CƏRƏYAN KARATAJI
Cərəyan (birelektrodlu) karatajı elektrik karatajlarının ən
sadəsidir. Bunu aparmaq üçün qidalandırıcı elektrod B Yerin səthinə
çalınır, A elektrodunu məhlulla dolmuş quyuda hərəkət etdirdikcə
Yerlə birləşmiş elektrodun
müqaviməti dəyişməyə başlayacaq,
çünki quyunun kəsdiyi süxurların xüsusi müqavimətindən asılıdır.
Bu isə AB dövrəsində cərəyanın dəyişməsinə səbəb olur, ona görə
də karataj cərəyan şiddətinin yerli qeyri-bircinsliyi süxurun az
müqavimətə və cərəyan şiddətinin böyük qiymətli olduğunu təsvir
edir.
Sürüşən kontaktla karataj üsulu cərəyan karataj üsulunun başqa
forması və şotkalı elektrodların köməyi ilə aparılır və quyunun divarı
ilə sürüür. Qquyu ya quru ya da məhlulla dolmuş ola bilər. Bu
elektrod quyunun divarında hərəkəti zamanı müxtəlif xüsusi
müqavimətli süxurlara toxunur, bunun nəticəsində elektrodun özünün
kecid müqaviməti dəyişir, eyni zamanda AB dövrəsində cərəyan
şiddəti dəyişir. Sürüşən kontakt karataj üsulu ilə yaxşı elektrik
cərəyanı kecirən sulfid, maqnetit filizini, qrafiti, kömürlü şistləri, çatı
su ilə dolmuş süxurları çox dəqiqliklə qeyd etmək olur.
Sürüşən kontakt karataj üsulunda quyu zondları bir yox, üç
elektroddan ibarət olur, bu elektrodlar quyunun divarına quyu yayları
ilə sıxılır.
Dostları ilə paylaş: