Xələfli A. A

 Elektrik müqavimətinin süxurların başqa fiziki xassələri 
ilə əlaqəsi. 
Süxurların elektrik xassəsinin onun maqnit elastiklik 
xassəsi ilə əlaqəsi böyük praktiki və elmi əhəmiyyət kəsb edir. 
Məlumdur ki, bu parametrlər iki geofiziki maqnit və seysmik 
kəşfiyyat üsullarının əsasını təşkil edir. Çöl praktiki işlərində 
göstərilən üsullardan alınan nəticələrin düzlüyünü çox hallarda 
kompleks təhlil ilə yoxlayırlar. Buna görə də süxurların fiziki 
xassələri arasında olan əlaqə nəzərə çarpacaq dərəcədə çöl 
materiallarıın təhlilinin keyfiyyətini artıra bilər. Bundan başqa 
elektrik karotac işləri seysmik karotac işlərinə nisbətən böyük 
həcmdə aparıldığından, bəzi hallarda süxurun elastik xassəsini təyin 
etmək üçün elektrik ölçmələrinin materiallarından istifadə edilməli 
olur. Şəkildə alevrolit və qum daşları üçün bu asılılığı göstərən 
təcrübənin nəticələri verilmişdir Şəkil 7,8). Qumdaşlı gilli süxurlar 
üçün məsaməlik əmsalı ilə sıxlıq arasında düz mütənasibli asılılıq 
alınmışdır. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

39 
Şəkil 7
. Qumdaşları və alerolitli süxurların nisbi müqavimətlər ilə 
həmin süxurlarda elastiki dalğaların yayılma sürətləri arasında asılılıq. 
Şəkil 8. 
Başqırdıstan və Tatarıstan docivetski çökmə qumdaşlı-gilli 
süxurlarında məsaməlilik əmsalının P
m
süxurun sıxlığından asıllığı. 
Sıxlıq artdıqca bu süxurlarda məsaməlilik parametrinin artması müş 
ahidə olunur. 
Yazılanlardan görünür ki, süxurun elektrik müqavimətinin 
onun sıxlığı və mexaniki xassələri arasında korrelyasiya əlaqəsinin 
ilkin inkişaf mərhələsində olduğunu görürük, ancaq müqavimətlə 
maqnit sahəsi arasında olan əlaqədən bizə heç nə məlum deyil. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

40