Elektrik müqavimətinin süxurların başqa fiziki xassələri ilə əlaqəsi. Süxurların elektrik xassəsinin onun maqnit elastiklik
xassəsi ilə əlaqəsi böyük praktiki və elmi əhəmiyyət kəsb edir.
Məlumdur ki, bu parametrlər iki geofiziki maqnit və seysmik
kəşfiyyat üsullarının əsasını təşkil edir. Çöl praktiki işlərində
göstərilən üsullardan alınan nəticələrin düzlüyünü çox hallarda
kompleks təhlil ilə yoxlayırlar. Buna görə də süxurların fiziki
xassələri arasında olan əlaqə nəzərə çarpacaq dərəcədə çöl
materiallarıın təhlilinin keyfiyyətini artıra bilər. Bundan başqa
elektrik karotac işləri seysmik karotac işlərinə nisbətən böyük
həcmdə aparıldığından, bəzi hallarda süxurun elastik xassəsini təyin
etmək üçün elektrik ölçmələrinin materiallarından istifadə edilməli
olur. Şəkildə alevrolit və qum daşları üçün bu asılılığı göstərən
təcrübənin nəticələri verilmişdir Şəkil 7,8). Qumdaşlı gilli süxurlar
üçün məsaməlik əmsalı ilə sıxlıq arasında düz mütənasibli asılılıq
alınmışdır.
downloaded from KitabYurdu.org
39
Şəkil 7
. Qumdaşları və alerolitli süxurların nisbi müqavimətlər ilə
həmin süxurlarda elastiki dalğaların yayılma sürətləri arasında asılılıq.
Şəkil 8.
Başqırdıstan və Tatarıstan docivetski çökmə qumdaşlı-gilli
süxurlarında məsaməlilik əmsalının P
m
süxurun sıxlığından asıllığı.
Sıxlıq artdıqca bu süxurlarda məsaməlilik parametrinin artması müş
ahidə olunur.
Yazılanlardan görünür ki, süxurun elektrik müqavimətinin
onun sıxlığı və mexaniki xassələri arasında korrelyasiya əlaqəsinin
ilkin inkişaf mərhələsində olduğunu görürük, ancaq müqavimətlə
maqnit sahəsi arasında olan əlaqədən bizə heç nə məlum deyil.
downloaded from KitabYurdu.org