Xirurgik kasalliklar

Aorta ravog’i arteriyalari kasalliklari 

Takayasu  sindromi  degan  nom  ostida  braxiotsefal  arteriyalarni 

toraytiradigan  yoki  tutilib  qolishini  keltirib  chiqaradigan  va  bosh  miya  hamda 

qo’llar  ishemiyasiga  olib  keladigan  har  xil  etiologiyali  kasalliklar  guruxi 

birlashtiriladi. 

Yapon  oftalmologi  Takayasu  1908  yilda  yosh  ayollarda  ko’z  to’rsimon 

pardasi  arteriyasining  zararlanishi  va  qo’lda  puls  yo’qligi  bilan  ta’riflanadigan 

tomirlar  kasalligini  tasvirladi.  Adabiyotda  bu  sindrom  kashfiyotchi  sharafiga 

Takayasu  deb  ataldi.  Bu  patologiya  adabiyotda  boshqa  nomlar  bilan  ham 

yuritiladi, ulardan  eng keng tarqalgani  «aorta  ravog’i sindromi», «puls  yo’qligi 

kasalligi»,  «Martorelle  sindromi»,  «yosh  ayollar  arteriiti»,  «Gigant  xo’jayrali 

arteriit», «Takayasu sindromi» va boshqalardir. 

Bu  kasallikning  anchagina  tarqalganligi  va  prognozining  yomonligi,  miya 

insultiga  va  davolash  usullariga  oid  qarashlarning  qayta  ko’rib  chiqilishi 

munosabati  bilan  uning  klinik  ahamiyati  etarlicha  muximdir.  Ishemik  insult 

paydo  bo’ladigan  bemorlarning  taxminan  yarmida  bosh  miyani  ta’minlaydigan 

kalla suyagidan tashqaridagi arteriyalarda zararlanishlar bo’ladi. Aterosklerozda 

bosh  miyaning  ishemik  zararlanishlari  faqat  arterial  okklyuziyasi  yoki  stenozi 

sababli  emas,  balki  tserebral  arteriyalarning  aterosklerotik  pilakchadan 

mikroemboliyasi natijasida ham rivojlanadi.