Xirurgik kasalliklar

Davolash 

Jarrohlik  amaliyotiga  (operatsiya)  o’tkir  appenditsit  diagnozini  qo’yish 

ko’rsatma  bo’lib  hisoblanadi,  appendektomiya  operatsiyasi  shoshilinch  tartibda 

o’tkaziladi.  O’tkir  appenditsitning  asorati  –  appendikulyar  infiltrat  birdan-bir 

monelik  qiladigan  hol  hisoblanadi,  ya’ni  operatsiya  qilinmay,  muolaja  qilinadi. 

O’tkir  appenditsitning  asoratlanmagan  turlarini  operatsiya  qilishda  odatda 

mahalliy  og’riqsizlantirishdan  (A.V.  Vishnevskiy  usuli  bo’yicha  infiltratsion 

anesteziya),  asoratlangan  turlarida  esa  miorelaksantlar  yordamida  umumiy 

endoraxeal narkoz yoki og’riqsizlantirishning vena orqali yoki boshqa turlaridan 

foydalaniladi. 

O’tkir  appenditsitda  yallig’langan  chuvalchangsimon  o’simtani  olib 

tashlash  operatsiyasi  uchun  qulay  kesma,  ko’pchilik  jarrohlar  tomonidan  tan 

olingan  Mak-Burney  yoki  Dyakonov-Volkovich  kesmasi  hisoblanadi.  Bu 

kesma,  o’ng  yonbosh  sohasida  kindik  va  yonbosh  suyagining  tashqi  yuza 

o’simtasi  orasidagi  o’tkazilgan  chiziq  3  qismga  bo’linib,  uning  pastki  1/3 

qismiga  perpendikulyar,  ikki  tomoni  baravar  kesma  qilinadi.  Qorin  bo’shlig’i 

ochilgach,  ko’richak  gumbazi  chuvalchangsimon  o’simta  bilan  birga  jarohat 

sohasiga  chiqariladi.  Yallig’langan  chuvalchangsimon  o’simtanining  charvisi 

---

 

375 

(tarkibidagi  o’simta  arteriyasi  bilan)  qirqiladi  va  chok  qo’yib  bog’lanadi. 

Chuvalchangsimon o’simta asosidan bog’lanib, qirqiladi. Uning cho’ltog’iga esa 

kiset  va  Z-simon  choklar  qo’yish  orqali  tubiga  cho’ktiriladi.  Gemostaz 

sinchiklab 

tekshirilgach, 

jarohatga 

qavatma-qavat 

choklar 

qo’yiladi. 

Appendikulyar  etiologiyali  tarqalgan  yiringli  peritonit  asorati  yuzaga  kelganda, 

uni  davolashning  umumiy  qoidalari  bo’yicha  taktika  qo’llaniladi:  avvalo 

peritonit  manbai  bartaraf  etiladi  (appendektomiya),  keyin  qorin  bo’shlig’i 

yaxshilab tozalanadi (sanatsiya) va antiseptik eritmalar bilan yuviladi (lavaj) va 

operatsiyadan keyingi  davrda qorin  bo’shlig’ini  muntazam  yuvish  imkoniyatini 

beruvchi usul  bo’yicha drenajlar  qo’yiladi.  Shu  jumladan, ichak  parezini oldini 

olish  maqsadida  ingichka  ichak  tutqichining  blokadasi  (novokain  yuborish)  va 

ichak  dekompressiyasi  o’tkazish  uchun  ingichka  ichakni  transnazal  intubatsiya 

qilish qo’llaniladi. 

Operatsiyadan  keyingi  davrda  bemorlarda  gomeostazning  buzilishlarini 

korrektsiya  qilishga  qaratilgan  kompleks  muolaja  o’tkaziladi,  antibakterial 

muolaja,  peritoneal  dializ  yoki  lavaj,  ichak  dekompressiyasi  va  ko’rsatmalar 

bo’yicha enteral zond orqali ozuqalantirish maqsadga muvofiq bo’ladi. Kasallik 

o’tkir peritonitning tarqalgan turlari bilan asoratlanganda, to’liq taftish qilishga 

imkon beradigan o’rta-o’rta laparotomiya kesmasi qo’llaniladi. 

Hozirgi kun jarrohlik  amaliyotiga, yangi texnologiyalar: tejamkor va kam 

invaziv  usul,  hamda  uslublar  shiddat  bilan  kirib  kelmoqda,  ularga  alohida 

ahamiyat  berilmoqda.  Jarrohlik  amaliyotida  ularni  qo’llash,  nafaqat 

operatsiyalar  jarayonida  yuzaga  keladigan  jarohat  darajasini  kamaytirishga,  bu 

bilan  birga  uning  samaradorligini  oshirishga  va  asoratlar  sonini  keskin 

kamaytirishga  olib  keladi.    Shuning  uchun,  ushbu  kasallikda,  bugungi  kunda 

tobora  keng  qo’llanilayotgan  usul  –  laparoskopik  appendektomiyaga  to’xtalib 

o’tamiz (80-rasm).  

 

---

 

376 

 

 

80-rasm.  Laparoskopik  appedektomiyaning  turlari  (Endo  GIA  steplerini, 

Rouder sirtmog’ini va qisqich klipsa qo’llash orqali). 

 

Laparoskopik appendektomiyani  bajarish uchun,  kindik va uning  atrofini 

punktsiya  qilib,  qorin  bo’shlig’iga  CO

2

  gazi  yuborin  orqali  pnevmoperitoneum 

vujudga  keltiriladi.  Maxsus  troakarlar  orqali  qorin  bo’shlig’iga  mujazgina 

videokamera  va  endoxirurgik  asboblar  kiritilib,  chuvalchangsimon  o’simta  olib 

tashlash jarrohlik amaliyoti bajariladi.