Xizmat ko’rsatishning jahon tajribasi. Reja: Kirish

Jahonning o’nta eng yirik mehmonxonalar tarmog’i 2.1-jadval.

T/R	Mehmonxonalar tarmog’ining nomi	Korxonalar soni	Nomerlarning umumiy miqdori	Korxonalar joylashgan mamlakatlar soni
1.	Hospitale Franchise	4400	435 000	60
2.	Holiday Inn Wordwide, Anlante	2031	365 309	62
3.	Choise Hotels International, Silver Springs	3467	299 881	38
4.	Best Western International, Phoenix	3401	276 659	60
5.	Accor, Paris	2205	252 887	73
6.	Marrioti Hotels i Recorts, Bethesda	898	186 656	27
7.	ITT Sheraton Corp., Boston	417	129 937	61
8.	Forte PLC, London	959	98 450	60
9.	Hilton Hotels Corp.,Beverly Hills	223	92 119	8
10.	Carlson Hospitality Group, Minneapolis	368	83 258	39

Mehmonxonalar xalqaro uyushmasi mehmonxonalar tarmoqlarini uch toifaga ajratadi:

• 
  korporativ mehmonxonalar – ko’p sonli korxonalarga ega mehmonxona korporatsiyalari;
  
• 
  bronlash umumiy tizimidan, marketing, reklama konsepsiyasidan va alohida korxonaga qimmatlik qiluvchi boshqa xizmatlardan foydalanish uchun birlashtirilgan mustaqil korxonalar tarmoqlari;
  
• 
  boshqaruv xizmatlari ko’rsatuvchi tarmoqlar.
  

Samarali korporativ boshqarish tizimi.
Birinchi tizim xodimlarni tanlab olish va ularni o’qitib-o’rgatish bilan shug‟ullanadi. Mehmonxonalar xodimlarni o‟qitib-o‟rgatishga katta mablag‟lar sarflaydi.
Xodimlarning kasbiy layoqati xizmatlar sifatini boshqarishda juda muhim ahamiyatga ega. Mehmonxona ma‟muriyati xodimlar yuqori sifatli xizmatlar ko‟rsatish uchun zarur malaka va bilimga ega bo’lishlari haqida muttasil qayg’urishi kerak.
Ikkinchi tizim – xodimlarni qo’llab-quvvatlash va rag’batlantirish tizimi.
Mehmonxona korxonalarining omilkor rahbarlari iste‟molchining mehmonxonaga munosabati xodimlarning kayfiyatiga ko‟p jihatdan bog‟liq deb hisoblaydilar. Ular ichki marketing faoliyatini olib boradilar va yuqori sifatli xizmat ko’rsatgan xodimlarni rag’batlantiradilar. Xizmatlarning rahbarlari xodimlarning o’z ishidan qanoatlanish darajasini muttasil kuzatib borishlari kerak.
Agar mehmonxona rahbariyati xodimlarga hayotiy muammolarini hal qilishga yordam bersa, ularning o’z ishidan qanoatlanganlik darajasi oshadi.
Uchinchi tizim – mehmonxonada sifat ustidan nazorat va xizmatlar ko’rsatish jarayonini standartlashtirish tizimi. Odatda mehmonxona ma‟muriyati xizmatlar ko‟rsatish taomillari ro’yxatini sxema ko’rinishida ishlab chiqadi.
To’rtinchi tizim – mehnat unumdorligini nazorat qilish tizimi.
Mehmonxona rahbariyati kam harajatlar bilan mehnat unumdorligini oshirishga harakat qilishi kerak. Bu maqsadga erishish uchun odatda quyidagi usullar qo’llanadi:
-Xodimlarning kasbiy tayyorgarligi darajasini oshirish.
-Sifatga ziyon yetkazmasdan, ko’rsatiladigan xizmatlar hajmini ko’paytirish.
-Xizmatlar ishlab chiqarish texnik ta‟minotini yaxshilash.
-Xizmat ko’rsatishda inson mehnati harajatlarini kamaytiruvchi yangi ishlovlar va ixtirolarni amalga joriy etish.
-Xizmat ko’rsatishni tabaqalashtirish – mijoz umid qiluvchi asosiy xizmatlar to’plamiga ikkilamchi (qo’shimcha) xizmatlar to’plamini ishlab chiqish.
-Mijozlarni o’ziga- o’zi xizmat ko’rsatishga da‟vat etish

-Mehnat unumdorligining o’sishiga turtki beruvchi yangi texnologiyalarni

qo’llash.
Beshinchi tizim – shikoyat va takliflarni tahlil qilish, mijozlarni o’rganish, raqiblarning xizmatlari sifatini o’z xizmatlari sifatiga solishtirish tizimi yordamida mijozlarning ko’rsatilgan xizmatlardan qanoatlanganlik darajasini nazorat qilish.
Mijozlarning shikoyatlaridan raqiblar oldida muayyan ustunlikka erishish manbai sifatida foydalanuvchi mehmonxonalar mazkur ustunlikni boy bermaslik uchun shikoyatlarga ishlov berishning oqilona mexanizmini yaratadilar. Shikoyatlar ishni takomillashtirish yo’llarini ko’rsatadi, norozi mijozni qanoatlantirish imkonini beradi.
Xalqaro savdo va turizmda zamonaviy tendensiyalarning rivojini hisobga olib, xalqaro mehmonxona korporatsiyalarini qaysi yo’nalishida rivojlanishini osongina bilib olish mumkin. Turizm oqimi Tinch okeani mamlakatlarida 2020 yillarga borib rivojlanishi kutilmoqda. Shu bilan birga Indoneziya, Malyziya, Tailand, Vyetnam va Meksikadagi kurort mehmonxonalarni rivojlantirish ham rejalashtirilgan. Mehmonxona sanoatini kelajakdagi rivoji uchun shart sharoit yaratilgan Sharqiy Yevropa, Rossiya va boshqa respublikalar: avval Sovet Ittifoqi tarkibida bo’lgan mamlakatlar: ularda ayrim mehmonxona kompaniyalari yangi binolar qurishdan ko’ra eskilarini sotib olish strategiyalarini o‟zgartirishgan.
Osiyodagi Gonkongning tez sur‟atlar bilan rivojlanishi uning atrofidagi qo’shni davlatlarning iqtisodiyoti va soliq tizimini rag’batlantirdi, bu esa ta’minotchilarning xayoliga ham kelmagan edi. Kelajakda turistlarni qabul qilish
Bo’yicha 2020 yillardagi yetakchilik qilayotgan mamlakatlar ro’yxatini 3.1- jadvalda ko’rish mumkin.