Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

5.10.10. Soliq tizimi 
Estoniyadagi korporativ soliq stavkasi 20 foizni tashkil qiladi.1995 yildan 
2018 yilgacha bo'lgan davrda o'rtacha 23,17 foizni tashkil etgan bo‘lib, 1996 yilda 
bu ko'rsatkich 26 foizni tashkil etdi. 2015 yilda 20 foizni tashkil etdi. Estoniyada 
shaxsiy daromad solig'i stavkasi 20 foizni tashkil qiladi. 1994 yildan 2018 yilgacha 
bo'lgan davrda o'rtacha 23,28 foizni tashkil etdi va 1995 yilda 26 foizdan yuqori 
hamda 2015 yilda 20 foizni tashkil etgan. Estoniyadagi xarid stavkasi 20 foizni 
tashkil etadi. Estoniyada sotishdan tushgan soliq stavkasi 2000 yilgacha bo'lgan 
davrda o'rtacha 19,05 foizni tashkil etdi, bu esa o'tgan yilgi 20 foizdan yuqori hamda 
2001 yilda 18 foizni tashkil qilgan. 
5.10.11. Transport
Mamlaktning transport infratuzilmasi o‘ziga xosligi bilan hududda alohida 
aamiyat kasb etadi. Sankt-Peterburg va Latviya poytaxti Riga bilan Tallin magistral 
yo'llari bog‘laydi. Respublikaning yuklarining aksariyat qismi abtomobil yo'llari 
bilan olib ketiladi, biroq, kata hajmi yuklar temir yo'l va dengiz orqali tashiladi. 
Estoniyaning asosiy temiryo'l liniyalari Tallinni Tartu va Narvan bilan bog'laydi. 
Tallinn va Narva shahridagi yana bir ichki port yaqinidagi uchta savdo nuqtasi 
mavjud. Estoniya davlat shirkatiga va davlatga tegishli bo'lgan aviakompaniyaga 
ega. Daryo transporti mahalliy yuklarni tashishdek alohida ahamiyatga ega. Temir 
yo'l transportida yuk tashish sektori ustunlikka ega bo'lib, barcha yuk tashish 
maxsulotlarining 70%i mahalliy va xalqaro darajadan iborat. Yo'l transporti barcha 
yo'lovchilarning 90% dan ortig'ini hisobga olgan holda yo'lovchi sektorida 
 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 875 - 
ustunlikka ega. 5 asosiy yuk porti oson navigatsion kirish, chuqur suvlar va yaxshi 
muzlik sharoitlarida ham barqaror xizmat ko‘rsata oladigan holatda. 
Estoniyada 12 aeroport va 1 vertolyotlar uchishi uchun maxsus hudud 
mavjud. Mamlakatning asosiy aeroporti Tallinnda joylashgan, ammo, Tartu va 
Pärnu aeroportlari ham hozirda xalqaro munosabatlarda juda faol bo‘lmoqda. 
Lennart Mary Tallinn aeroporti 2017 yilda 2.31 million yo'lovchi va 28,145 tonna 
yuk (yillik yuk hajmi 119,7 foiz) bilan Estoniyaning eng yirik aeroportidir. SAS, 
Finnair, Lufthansa, Gishtimir, EasyJet va Nordic Aviation Group kabi xalqaro 
reyslar 27 yo'nalish bo'yicha to'g'ridan-to'g'ri parvozlarni amalga oshirmoqda. 
21-asrning boshlarida uyali telefondan foydalanish Estoniyada juda 
ommalashgan sohaga aylandi. Estoniyaliklar, masalan, litvaliklar, boshqa ko'plab 
Yevropa davlatlari fuqarolariga qaraganda uyali telefonlarga ega bo'lish ehtimoli 
ko'proq edi. Boshqa tomondan, Estoniyaliklar o'zlarining yevropalik qo'shnilaridan 
ko'ra shaxsiy kompyuterga ega bo'lishdan ko'ra kamroq edi. 
Mamlakat ishchilarining taxminan 7,5 foizi transport tizimida ishlaydi hamda 
YaIMning 10 foizidan ko'proq qismini tashkil qiladi.Hozirgi kunda Yalpi ichki 
mahsulotdagi transit ulushi muammoli vaziyatga aylanmoqda. Ammo, ko'pchilik 
Rossiyaning 
ushbu hududda monopoliya o‘rnatishga urinayotgani bilan 
izohlamoqda. 
2017 yilning to'rtinchi choragida mamlakat transport xizmatlaridan YaIM
tarkibidagi ulushi 313,68 mln. yevro va 2018 yilning 1-choragida 325,52 mln. 
yevroni tashkil qildi. 1995 yildan 2018 yilgacha bu ko‘rsatkich o'rtacha 273,02 mln. 
yevroni tashkil etdi, 1995 yilning to'rtinchi choragida Estoniya YaIM tarkibida 
transport ulushi 376,30 mln. yevroni tashkil qildi. 2007 yilning ikkinchi choragida 
rekord daraja qayd etilib 149,74 mln. yevroni tashkil etdi
570
.