Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar

(1-rasm).




2-rasm

Nur prizmaga 1 burchak bilan tushib sinadi. Ikkinchi nuqtada ham sinadi

(1-rasmda).


Bunda
Boshqacha tamondan burchaklarni

(2) bilan (3)ni solishtirib  =A(n-1) ekanligini ko’rish mumkin.

Oldingi yunalishdan  burchakka og’adi. (2) bilan (3) solishtirilib,  =A(n-1) (4). Bundan ko’rinadiki A qancha katta bo’lsa,  lar ham katta bo’lar ekan va (n-1) ga bog’liq. n~f( ) ekanligini hisobga olsak, oq yorug’likdagi har xil to’lqin uzunlik har xil burchakka i og’adi. Difraksion spektr bilan dispersion spektr farq qiladi. Difraksion spektrda binafsha kam, qizil ko’p sinadi. Dispersiyada ularni urni almashadi.
(5)muhit dispersiyasi deb aytiladi.
 kichraysa, n - oshadi (3-rasmda). Bunday dispersiya normal dispersiya. Agar teskari kuchaysa, n - kamayadi.


3-rasm
Oldingi yunalishdan  burchakka og’adi. (2) bilan (3) solishtirilib,  =A(n-1) (4). Bundan ko’rinadiki A qancha katta bo’lsa,  lar ham katta bo’lar ekan va (n-1) ga bog’liq. n~f( ) ekanligini hisobga olsak, oq yorug’likdagi har xil to’lqin uzunlik har xil burchakka i og’adi. Difraksion spektr bilan dispersion spektr farq qiladi. Difraksion spektrda binafsha kam, qizil ko’p sinadi. Dispersiyada ularni urni almashadi.
Dispersiya qonuni - quyidagi bogʻliqliklarni ifodalaydigan qonun: 1) toʻlqin chastotasi sh uning toʻlqin vektori k ga bogʻliq; 2) qattiq jism kvant nazariyasida — kvant zarra energiyasi Ye uning kvaziimpulsirga bogʻliq; 3) suyuklik kvant nazariyasida — suyuklikning elementar gʻalayonlanish energiyasi uning impulsiga bogʻliq; 4) yorugʻlik dispersiyasi — yorugʻlikning sinishida sindirish koʻrsatkichi p yorugʻlik chastotasi so ga bogʻliq. Bunday dispersiya yorugʻlikning tarqalish jarayonida spektrga ajralishida (mas, yorugʻlik shisha prizma orqali oʻtganda) roʻy beradi. Shaffof moddada yorugʻlik chastotasi ortishi bilan sindirish koʻrsatkichi ham kattalashishi (normal dispersiya) kuzatiladi.