Xx асрнинг охирларига келиб назарий физикада улкан yuтуqларнинг qулга киритилиши, илмий-техник ахборотлар куламининг кескин ортиши билан бирга техника ва технология хah сифат жиhатидан мутлаqо янги боскичга кутарилди


Demak, yuqoridagi mulohazalardan kelib chiqib “simmetriya” tushunchasini quyidagicha talqin qilish mumkin



Yüklə 189,72 Kb.
səhifə2/9
tarix16.02.2022
ölçüsü189,72 Kb.
#52618
1   2   3   4   5   6   7   8   9
1-maruza

Demak, yuqoridagi mulohazalardan kelib chiqib “simmetriya” tushunchasini quyidagicha talqin qilish mumkin:

Har qanday fizik jarayon fazoda (geometrik va ichki) va vaqtda sodir bo’lganligi sababli fazo (geometrik va ichki) va vaqtning simmetrik “xususiyatlari” fizik jarayondarda o’zlarini “namoyon” qiladi. Shunday ekan fizika nuqtai-nazaridan «simmetriya” tushunchasini quyidagicha ta’riflashimiz mumkin bo’ladi:

Simmetriya-fazo (geometrik va ichki) va vaqtning biror bir xususiyatining har qanday almashtirishlarda ustma-ust tushishi, ya’ni biror bir xususiyatning o’zgarmasligi.

Bunday o’zgarmas “xususiyat”ga ega bo’lgan fazo-vaqt har qanday almashtirishlarda “ustma-ust” tushadi, ya’ni simmetrik jismlar kabi o’zini-o’zi takrorlaydi. Bu o’zgarmas “xususiyat» jarayondarda biror o’zgarmas kattalikka, ya’ni biror kattalikning saqlanishiga olib keladi. Geometrik fazo va vaqt “xususiyatlari” energiya, impuls va impuls momentining saqlanishiga olib keladi. Ichki, yashirin fazoning «xususiyatlari” esa izotopik spin, uning 3-proektsiyasi, g’alatilik, maftunkorlik va h.k. kvant sonlarining saqlanishiga olib keladi [10-13]. Kuchli va elektromagnit o’zaro ta’sirdarda “g’alati” va “maftunkor” ichki fazolarining “g’alatilik”, “maftunkorlik” xususiyatlari o’zgarmaydi va natijada mos kvant sonlari saqlanadi, ya’ni . Kuchsiz o’zaro ta’sir bu fazolarning “g’alatilik” va “maftunkorlik” xususiyatlarini o’zgartiradi va natijada g’alatilik va maftunkorlik kvant sonlari saqlanmaydi, ya’ni bo’ladi. Simmetriya tushunchasi orqali yondashuv asosida hamda fanga bu mavzularning kiritilishi munosabati bilan bu mavzularni batafsilroq tavsiflaymiz.






Yüklə 189,72 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin