Xxi аср: фан ва таълим масалалари
Yüklə 337,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
www.sharqjurnali.uz
10
moslashish va uning salbiy oqibatlarini minimallashtirish orqali “avtomatik stabilizator” funksiyasini bajaradi. Tashqi omillarning ta’siri kuchaygan sharoitda ayirboshlash kursini barqarorlashtirish boʻyicha pul-kredit siyosati imkoniyatlarining cheklanganligini inobatga olgan holda Markaziy bankning asosiy e’tibori valyuta kursi oʻzgarishlarining salbiy oqibatlarini yumshatishga, ya’ni ichki narxlar oshishining oldini olishga qaratiladi. Xususan, devalvatsiya jarayonlari yuzaga kelganda Markaziy bankning foiz siyosati monetar omillarning inflyatsiyaga ta’sirini kamaytirish, soʻmning xarid qobiliyatini saqlab qolish va milliy valyutadagi moliyaviy aktivlarning (aholi va xoʻjalik yurituvchi sub’yektlarning jamgʻarmalari) qadrsizlanishiga yoʻl
qoʻymaslikka qaratiladi. Valyuta kursining erkinlashtirilishi oqibatida tijorat banklari kredit portfelining xorijiy valyutadagi qismi boʻyicha vujudga kelishi mumkin boʻlgan oʻzgarishlar va ularning salbiy oqibatlarini bartaraf etish yuzasidan amalga oshirilishi lozim boʻlgan ishlarning Markaziy bank tomonidan tahlil etilishi natijasida Markaziy bank tijorat banklari boshqaruvlariga: - Xorijiy valyutada kredit olgan har bir mijoz bilan birgalikda ushbu kreditlarni qaytarish imkoniyatlarini oʻrganib chiqish; - Oʻrganish natijasida mijozning pul oqimi amaldagi kredit shartnomasi boʻyicha oʻz majburiyatini amalga oshirishga yetmagan taqdirda, mijoz bilan birgalikda, oylik toʻlovni 2017 yilning sentyabr oyiga qadar amalga oshirilgan toʻlov miqdoridan kamaytirmagan holda, asosiy qarzni qaytarish miqdorini keyingi muddatlarga oʻtkazish orqali kamaytirish yoki kreditni qaytarish muddatini uzaytirish yuzasidan kredit shartnomasiga tegishli oʻzgartirishlar kiritish masalasini koʻrib chiqishni tavsiya qildi. Xulosa qilib aytganda, pul oʻtkazmalari rivojlanayotgan mamlakatlarda asosiy valyuta tushumi manbaiga aylanmoqda. Pul oʻtkazmalari orqali kirib kelgan xorijiy valyutalar inflyatsiyani devalvatsiyaga nisbatan oshishiga olib keladi va mamlakat eksportiga salbiy ta'sir etadi. Ammo valyuta munosabatlari qattiq tartibga solinayotgan mamlakatlarda xorijiy valyutaga boʻlgan talab juda yuqori boʻlishi mumkin. Natijada pul oʻtkazmalari real valyuta kursiga ta’siri sezilarsiz boʻladi va bunday holatlarda pul oʻtkazmalarini yanada rivojlantirish iqtisodiy islohotlarni oʻtkazishda ijobiy ta’sirga ega boʻladi. Oʻzbekistonda pul oʻtkazmalari hajmi yildan yilga oshib borayotganligi muvozanatli valyuta kursining yuqoriga qarab siljishiga sezilarli ta’sir etmoqda. Valyuta bozorini liberallashtirish orqali eksportchi korxonalar faoliyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatish mumkin. Xususan, valyuta bozorining liberallashtirilishi va almashuv kursini shakllantirishda bozor mexanizmlarining joriy etilishi milliy “XXI аср: фан ва таълим масалалари” илмий электрон журнали. №3, 2018 йил www.sharqjurnali.uz 11
eksportchi korxonalar xo‘jalik faoliyatini ragʻbatlantirib, mahalliy mahsulot va xizmatlarning narx raqobatbardoshligi darajasini yaxshilashga xizmat qiladi. Bu esa o‘z navbatida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rag‘batlantiradi, ishlab chiqarishda aholi bandligi ta’minlanadi va aholi turmush darajasini yaxshilashga yordam beradi. Yüklə 337,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|