Yaşar seyiDLİ, naiLƏ ƏLİyeva, xumar əHMƏDBƏYLİ Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Bu proses xromosom çarpazlaşması və ya krossinqover (ing. “crossinq-over” – çarpazlaşma) adlanır. Bunun nəticəsində valideyn xromosomlarında olmayan kom- binativ əlamətlər meydana gəlir. Mitozda olduğu kimi, burada da ikiləşmiş sentriol- lar qütblərə çəkilir və bölünmə vətərləri əmələ gəlir. Profazanın sonunda nüvə pər- dəsi və nüvəcik itir və xromosomlar sərbəst halda sitoplazmada yerləşir. 19 – Heyvanların cinsiyyət hüceyrələri hansı quruluşa malikdir? – Niyə uşaqlar valideynlərinə bənzəsələr də, onların dəqiq surəti olmurlar? Meyoz bölünmə Profaza I İnterfaza Metafaza I Anafaza I Telofaza I Profaza II Metafaza II Anafaza II Telofaza II ı 71 • II fəsil • Hüceyrə canlının quruluş və inkişaf vahididir • I metafazada xromosom cütləri hüceyrənin mərkəzində – ekvatorunda yerləşir. Sonra I anafazada bölünmə vətərlərinin köməyi ilə hüceyrənin homoloji xro- mosomları bir-birindən ayrılaraq tam şəkildə hüceyrənin əks qütblərinə çəkilir. I telofazada meyozun ilkin bölünmə mərhələsi sona çatır və nəticədə haploid xromosom yığımlı iki hüceyrə yaranır. Burada hər bir xromosom ikixromatidli olur. Xromosom yığımı ikiqat azaldığı üçün bu bölünmə reduksion bölünmə də adlanır. I bölünmə mərhələsindən sonra yenə interfaza baş verir. Bu mərhələ çox qısa olur və burada xromosomların DNT-si ikiləşmir. Meyoz bölünmənin ikinci mərhələsi II profaza ilə başlayır. I telofazada yaranan qız hüceyrələr mitozun profazasındakı kimi dəyişilmələrə məruz qalır. Onlarda da profazanın sonunda nüvə pərdəsi ilə nüvəcik itir və bölünmə vətərləri yaranmağa başlayır. II metafazada da xromosomlar hüceyrənin ekvatoru boyunca düzülür. II anafazada mitozdakı kimi hər iki qız hüceyrənin qütblərinə xromatidlər çəkilir. Bu səbəbdən II anafazada xromosom yığımı artır. II telofazada qütblərə çəkilən xro- mosomların spiralları açılır və onlar nüvə pərdəsi ilə əhatə olunur. Nüvəcik əmələ gəlir. Sonra hüceyrələrin sitoplazmaları bölünür və nəticədə xromosom yığımı haploid olan 4 ədəd qız hüceyrə yaranır ki, bunlardan da cin- siyyət hüceyrələri formalaşır. Beləliklə, meyoz bölünmə zamanı bir diploid hüceyrədən 4 hap- loid hüceyrə yaranır. Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|