Yaz›flma Adresi / Address for Correspondence

Tablo 2. Kronik HCV İnfeksiyonuyla Doğrudan İlişkili Ekstrahepatik Hastalıklar (28-30)

Hematolojik hastalıklar 

Esansiyel mikst kriyoglobulinemi

 Lenfoma

Otoimmün hastalıklar 

Subklinik otoantikor oluşumu

 

Tiroid hastalıkları

Dermatolojik hastalıklar 

Porphyria cutanea tarda

 

Lichen planus

 

Lökositoklastik vaskülit

Böbrek hastalıkları 

Membranoproliferatif glomerülonefrit

Diğer 

Diabetes mellitus

Şekil 1. Hepatit C virusu infeksiyonunun doğal seyri (Kaynak 16-

19’dan uyarlanmıştır).

Dekompansasyon (%6-10)

(beş yıllık sağkalım 

hızı %50)

10-30 yıl

Akut hepatit C

(%10-30

semptomatik)

Siroz %20-30

Fülminan

hepatit 

(nadir)

Karaciğerde 

inflamasyon

ve fibroz var

Hepatoselüler 

karsinom (%5-10)

(%1-4 / yıl)

Karaciğerde 

inflamasyon ve

fibroz yok / minimal

Kronik HCV

infeksiyonu

(%75-85)

Ekstrahepatik 

hastalıklar

HCV

taşıyıcıları

Transplantasyon 

/ ölüm

(%5-10)

İyileşme

(%15-25)

(ALT normal,

HCV-RNA negatif)

raciğer transplantasyonunun maliyeti, yaşam süresi, hastalık 

maliyeti ve antiviral tedavi maliyeti dışında US $24 000-39 

000 dolaylarındadır (33,34). Hastalığı önlemek bu maliyeti ön-

ler. Bu nedenle ulusal düzeyde planlama yapılırken hastalığın 

epidemiyolojisi, demografik özellikleri ve HCV ile ilişkilendiri-

len ekonomiyi dikkate almak gerekir. Örneğin, HCV için tüm 

toplumun taranması, yani kitlesel tarama maliyet etkinlik yö-

nünden önerilemez (35, 36).

Ülkemizde tahminen 700 000 HCV hastası olduğu bi-

linmektedir. Hastaların tedavi edilmesi ortaya çıkabilecek 

komplikasyonların engellenmesi açısından önemlidir; an-

cak tedavinin hedefleri net olarak ortaya konulmalıdır. Amaç 

komplikasyonların tedavisi midir? HCV infeksiyonu oranını 

düşürmek midir? Kanser ve transplantasyonu azaltmak mı-

dır? Bütün bu sorulara yanıt aranarak HCV infeksiyonu teda-

visinin nasıl, ne zaman, kime yapılacağı bir sağlık politikası 

olarak belirlenmelidir. Her klinik tablonun maliyeti farklı bi-

çimde hesaplanmalıdır. 

Hastanın genotipi 1 ve yaşı 65’in üzerindeyse hafif şiddetli 

hastalığın tedavisi maliyet-etkin görülmemektedir (37). Orta 

derecede fibrozu olan her hasta tedavi edilmelidir. Tedaviyi 

belirlemeden önce interlökin-28B (IL28B) geninin araştırıl-

ması önemlidir. Altmış yaş altında olanlarda ve IL28B reh-

berliğinde yapılan tedavilerde hem telaprevir (TVR) hem de 

boseprevir (BOC) için artırılmış maliyet-etkinlik oranları (inc-

remental cost-effectiveness ratios, ICERs) antiviral tedavi le-

hine bulunmuştur (38).

KHC’de pegile interferon (PegIFN) ile kombinasyon teda-

visinin kaliteli yaşam yılı için maliyet-etkinliliği HCV genotip 

1 ile infekte erkeklerde US $26 000-64 000, diğer genotiplerle 

infekte olanlarda US $10 000-28 000, HCV genotip 1 ile in-

fekte kadınlarda US $32 000-90 000, diğer genotiplerle in-

fekte olanlarda ise US $12 000-42 000 arasında bildirilmiştir. 

Tedavinin yararları yaşam süresini uzatmaktan çok, sağlıklı 

yaşam kalitesinin iyileşmesi üzerinden hesaplandığı için her 

bir yaşam yılı için maliyet-etkinlik yüksektir (39). Ülkemizde 

baskın olan HCV genotipinin 1b olması kısa süreli tedavi ola-

sılığını ortadan kaldırmaktadır. HCV infeksiyonu tedavisinin 

maliyeti ilaç bazında kullanılan tedavi süresi ve dozuna bağlı 

olarak hasta HCV genotip 1 ile infekte ise 29 676 TL ve HCV 

genotip 2 infekte ise 13 332 TL olarak belirlenmiştir (Tablo 3 

ve 4). PegIFN+ribavirin (RBV) 48 haftalık tedaviye karşın HCV 

genotip 1b infeksiyonunda kalıcı virolojik yanıt (KVY) oranı 

%50’nin altında kalmaktadır. KVY %45 olarak alındığında, 

maliyet, HCV genotip 1 infeksiyonunda 66 390 TL, HCV ge-

notip 2 ve 3 infeksiyonlarında ise 17 774 TL dolaylarındadır. 

Hastanın özelliklerine göre %5-10 oranında da ilaç dışı sağlık 

harcamalarını da dikkate alarak farkı belirlemek gerekir.

Tedaviye hızlı virolojik yanıt (HVY) veren hastalarda, te-

davinin daha erken sonlandırılması; tedaviye 12. haftada ya-

vaş yanıt veren hastalarda ise tersine tedavinin 72. haftaya 

kadar sürdürülmesi, tedavi maliyetlerini değiştirmektedir. 

HVY antiviral tedavi süresini %44-45 oranında azaltır; dola-

yısıyla maliyet de aynı oranda azalır. Kısa süreli tedavinin 

PegIFN+RBV’nin 48 haftalık tedavisine göre US $15 116-16 

268, IFN+RBV’nin 48 haftalık tedavisine göre US $8300 ka-

zanç sağladığı bildirilmiştir. HCV genotip 1 ile infekte KHC 

hastalarında PegIFN+RBV kullanımında 12 haftalık değerlen-

dirme (US $2087-2149) maliyet-etkin bulunmuştur (40).

Tedaviye yavaş yanıt veren HCV hastalarında Markov ko-

hort modeline göre 72 haftalık tedaviyle 48 haftalık tedavi kar-

şılaştırıldığında, 72 haftalık tedaviyle kaliteli yaşam yıllarının 

(quality-adjusted life years, QALY) 0.55 (=15.35-14.80) arttığı 

ve yaşam süresi maliyetinin US $2762 azaldığı bulunmuştur. 

Yavaş yanıt veren hastalarda uzamış tedavi 48 haftalık teda-

viye oranla HCV genotip 1 ile infekte hastalarda maliyet-etkin 

olabilecektir (41). 

Proteaz İnhibitörlü Tedavilere Sosyo-Ekonomik Açıdan 

Bakış

Proteaz inhibitörleriyle üçlü tedavi, pegIFN+RBV ile kar-

şılaştırmada tedavi deneyimli (kısmi yanıt veren ya da nüks 

eden) HCV genotip 1 ile infekte sirotik hastalarda maliyet-et-

kin bulunmuştur (42,43). Risk faktörleri ve IL28B genotipleri 

dikkate alınarak yapılan incelemelerde üçlü tedavi maliyet-et-

kindir (44). Hafif fibrozu olan hastalarda tedavinin maliyet-

etkin olup olmayacağı bilinmemektedir. Son veriler, üçlü te-

daviyle, yaşam süresi maliyetinin F2 fibrozlu hastalarda, F3 

ve F4 fibrozu olanlara göre daha fazla maliyet-etkin olacağını 

düşündürmektedir (45,46). PegIFN içermeyen oral rejimlerin 

HCV genotip 1 ile infekte hastalarda fibroz derecesine bakıl-

maksızın maliyet-etkin bir yaklaşım olabileceği bildirilmiştir 

(47).

Ülkemizde KHC’de ikili tedavinin maliyeti 16 000-18 000 

TL’dir. Proteaz inhibitörü içeren üçlü tedavi buna 22 000-40 

000 TL’lik bir ek antiviral tedavi maliyeti getirmektedir. Bu ne-

denle, hangi hastada hangi rejim seçilirse hangi oranda yanıt 

alınacağı hesaplanarak, uygunsa, mevcut rejimlerle başlan-

malı; uygun değilse, hasta, daha iyi yanıt alınabilecek tedavi 

rejimleri kullanıma girene değin bekletilmelidir. Sağlık Uy-

Tablo 3. Ülkemizde Hepatit C Tedavisinde Kullanılan İlaçların 

Maliyetleri*

 

Kamu 

48 Haftalık 

İlaç 

Fiyatı 

Tedavi Maliyeti

PegIntron

®

 100 µg vial (4 adet)  1 003 TL 

12 033 TL

Pegasys

®

 (adet)  

301 TL 

14 437 TL

RBV ortalama fiyat  

351 TL 

4 212 TL

*14 Ocak 2014 itibariyle.

Tablo 4. Ülkemizde Hepatit C Tedavisinde Kullanılan Proteaz İnhibitörlerinin Maliyetleri*

 

Kamu 

Erken Yanıtlı Naif 

Geç Yanıtlı Naif / Nüks 

Sirotik ve Tam Yanıtsız 

İlaç 

Fiyatı 

Hastada Maliyet 

Eden Hastada Maliyet 

Hastada Maliyet

Boseprevir (Victrelis

®

) 

3 693 TL 

22 161 TL 

29 548 TL 

40 628 TL

Telaprevir (Incivo

®

) 

11 904 TL 

35 711 TL 

35 711 TL 

35 711 TL

*14 Ocak 2014 itibariyle.

Aygen B et al. Kronik Hepatit C Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi          23

gulama Tebliği (SUT)’nin 2.2. maddesinin 16. fıkrasına göre 

hesaplandığında ülkemizde transplantasyonun Sosyal Gü-

venlik Kurumu (SGK)’na maliyeti 129 848 TL dolaylarındadır. 

Bu hastaların takibinde transplantasyon maliyetinin dışında, 

yapılacak tetkikler ve kullanılan ilaçlar da düşünülecek olursa, 

bir ömür boyu süren bir masrafın olacağı dikkate alınmalıdır 

(32).

Önümüzdeki 10-20 yıl içinde AHC insidansının azalması-

na karşın, siroz ve HSK insidansının artması beklenmektedir 

(48). Amerika’da yapılan HCV’nin doğal seyrine yönelik bilgi-

sayar bazlı kohort simülasyon modeline göre 2010 yılından 

2019 yılına kadar kronik karaciğer hastalığı nedeniyle 165 

900, HSK nedeniyle 27 200 ölümün gerçekleşeceği ve US 

$10.7 milyar direkt tıbbi harcama olacağı öngörülmüştür. Bu 

süre boyunca HCV’ye bağlı dekompanse siroz ve HSK’den ya-

şam yılı kaybı 720 700 yıldır. 65 yaş altında ise bu kayıp 1.83 

milyon yılı bulabilmektedir. Bunların topluma maliyeti ise US 

$21.3-54.2 milyar olarak hesaplanmıştır. Duyarlılık analizin-

de, bu tahminlerin, HCV’li ve normal transaminaz düzeyleri 

olan hastalarda, ilerleyici karaciğer hastalığının gelişip geliş-

memesine; hastanın aldığı alkol miktarına; hastanın HCV’nin 

bulaşma yoluyla ilişkisi olan başka bir nedenden ölmesi ola-

sılığına bağlı olarak değişeceği bildirilmiştir (49).

Ülkemizde risk gruplarının taranması, önlemlerin alınma-

sı, kişilerin viral hepatitler konusunda bilinçlenmesiyle, diğer 

ülkelere benzer şekilde, prevalans, gelecek 30 yılda ortalama 

%40 dolayında düşebilecektir. Buna karşılık var olan ve yeni 

tanımlanan olgular dikkate alındığında, gelecek 30 yılda, 

yurtdışı çalışmalara benzer şekilde, kompanse siroz, dekom-

panse siroz ve karaciğer hastalıklarıyla ilişkili ölümlerin art-

ması beklenmelidir. Ülkemizdeki HCV genotipinin 1 olduğu 

göz önüne alındığında, seçilen ikili ya da üçlü tedavinin uy-

gulanmasına göre tedavi başarıları bu sonuçları etkileyebile-

cektir.

Öneriler

1.  KHC infeksiyonunun mali yükünü hesaplamada kanıta da-

yalı veriler dikkate alınmalıdır.

2.  Ekonomik bakış açısından antiviral tedavi pahalı görül-

mekle birlikte diğer tıbbi uygulamalarla karşılaştırma 

24 

Klimik Dergisi 2014; 27(Özel Sayı 1): 19-39

Tablo 5. Tedavi Yanıtlarının Tanımları (50,57,74)

Düşük viral yük 

<800 000 İÜ/ml*

Yüksek viral yük 

≥800 000 İÜ/ml*

Hızlı virolojik yanıt: HVY 

Tedavinin 4. haftasında HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması 

(“Rapid virological response, RVR”)

Uzamış hızlı virolojik yanıt: uHVY 

Tedavinin 4. ve 12. haftasında HCV 

(“Extended rapid virological response, eRVR”)

†

 

RNA’nın negatif olması

Tam erken virolojik yanıt: tEVY 

Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması 

(“Complete early virological response, cEVR”)

Kısmi erken virolojik yanıt: kEVY 

Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın en az 2 log azalması 

(“Partial early virological response, pEVR”)

Tam yanıtsızlık 

Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın başlangıç değerine göre 

(“Null response, NR”) 

2 log’dan daha az düşmesi (azalması)

Gecikmiş virolojik yanıt 

Tedavinin 12. haftasında HCV RNA’nın başlangıç değerine göre 

(“Delayed virological response”) 

2 log’dan fazla 

 

azalması, ancak 24. haftada saptanamaması

Tedavi sonu yanıt: TSY 

Tedavi sonunda HCV RNA’nın negatif olması 

(“End-of-treatment response, ETR”)

Kalıcı virolojik yanıt: KVY 

Tedavi bittikten sonraki 24. haftada HCV RNA’nın 

(“Sustained virological response, SVR”) 

 saptanamaz olması

Nüks 

Tedavi sonunda HCV RNA’nın saptanamaz düzeyde olması, 

(“Relapse, R”) 

ancak izlemde yeniden pozitifleşmesi

Kısmi yanıt: PY 

12. haftada HCV-RNA’da 2 log’dan fazla azalma olması ancak 

(“Partial response”) 

24. haftada pozitif olması

Alevlenme 

Tedavi sürecinde virolojik yanıt alındıktan sonra HCV RNA’nın  

(“Breakthrough”) 

yeniden pozitifleşmesi

Erken yanıt 

Tedavinin 8. haftasında HCV RNA’nın negatif olması 

(“Early response”)

‡

Geç yanıt 

Tedavinin 8. haftasında HCV RNA’nın pozitif, ancak 12. haftasında 

(“Late response”)

‡

 

negatif olması

* Kaynak 68 dikkate alınmıştır.

†

 Telaprevir içeren tedavi rejimleri için.

‡

 Boseprevir içeren tedavi rejimleri için.

yapmak ve karar aşamasında sonuçları değerlendirmek 

gerekir.

3.  Kronik hepatit, siroz, kanser ve transplantasyon yapılan 

hastaların tedavi maliyetleri farklı biçimde hesaplanmalıdır.

4.  Hastanın HCV genotipi 1 ve yaşı 65’in üzerindeyse hafif 

şiddetli hastalığın tedavisi maliyet-etkin olmadığından, bu 

grup hastalar daha dikkatle değerlendirilerek tedavi kararı 

verilmelidir.

5.  HCV genotip 1 ile infekte KHC hastalarında PegIFN+RBV 

kullanımında 12 haftalık değerlendirme maliyet-etkin bu-

lunduğundan hastalarda bu süre sonuçları izlenmelidir. 

6.  Proteaz inhibitörleriyle üçlü tedavi, tedavi deneyimli HCV 

genotip 1 ile infekte hastalarda ve sirotik hastalarda da 

maliyet etkindir ve denenmelidir.

7.  Maliyet-etkin bulunduğundan üçlü tedavi, risk faktörleri 

ve IL28B genotipleri dikkate alınarak yapılmalıdır.

8.  Öngörülen yanıt hızlarının mevcut rejimlerden hiçbirine 

karşı yeterli olmadığı bir durum söz konusuysa, hasta 

daha iyi yanıt alınabilecek tedavi rejimleri kullanıma gire-

ne değin bekletilmelidir. 

9.  PegIFN içermeyen oral rejimler HCV genotip 1 ile infekte 

hastalarda fibroz derecesine bakılmaksızın maliyet-etkin-

dir ve bu hastalarda denenmelidir.

Akut Hepatit C ve Kronik Hepatit C Tanısı

Anti-HCV: Enzim immünoessey (EIA) yöntemiyle sapta-

nan anti-HCV antikorları, HCV infeksiyonu tanısında en sık 

kullanılan serolojik yöntemdir. Anti-HCV etken alındıktan 

4-10 hafta sonra pozitifleşmektedir. Saptanan antikorlar ba-

ğışıklığı değil, HCV ile karşılaşıldığını göstermektedir. Akut, 

kronik ve geçirilmiş infeksiyonu ayırt ettirmez. KHC nedeniy-

le tedavi alan hastalarda tedaviye yanıt alınsa bile anti-HCV 

pozitifliği sürmektedir (50,51). Anti-HCV testi olarak ikinci 

veya üçüncü kuşak EİA testleri kullanılmaktadır. Bağışıklığı 

baskılanmamış kişilerde testlerin duyarlılıkları %95-99’a ka-

dar ulaşmaktadır (51-53). Anti-HCV testinde yalancı pozitif-

likler saptanmaktadır. Özellikle anti-HCV pozitifliği saptanan 

düşük riskli kişilerde ve otoimmün hastalığı bulunanlarda 

tanıyı kesinleştirmeden önce HCV RNA testiyle doğrulama 

yapılmalıdır (51).

Nükleik asid testleri: HCV infeksiyonu tanısında kullanı-

lan HCV RNA en duyarlı yöntem ve bir altın standard olarak 

kabul edilmektedir. HCV ile temastan 1-2 hafta sonra pozi-

tifleşmektedir (54). HCV RNA akut HCV infeksiyonu tanısın-

da, KHC tanısının ve perinatal bulaşmanın doğrulanmasın-

da, antiviral tedavi yanıtının izlenmesinde, HCV ile mesleki 

bulaşmanın erkenden saptanmasında, antikor üretiminin 

yetersiz olduğu durumlarda (HIV infeksiyonu, hemodiyaliz 

hastaları vb.) ve klinik olarak kuşkulu anti-HCV-negatif olgu-

ların tanısında kullanılmaktadır (55,56). Hemodiyaliz hasta-

ları, immünosüprese hastalar ve HIV ile infekte olanlarda 

anti-HCV pozitifliği saptanmayabilir. Böyle anti-HCV-negatif 

hasta gruplarında HCV RNA’ya bakılmalıdır. Hemodiyaliz 

hastalarında HCV RNA testi 6-12 aylık aralıklarla yinelenme-

lidir. HCV RNA kantitatif veya kalitatif testlerle gösterilebil-

mektedir. Kalitatif testlerle, kantitatif testlerden çok daha dü-

şük düzeylere (10 İÜ/ml veya 20 genom/ml) kadar HCV RNA 

saptanabilmektedir. KHC varlığında HCV RNA, plazma ve 

serumda bulunmaktadır. Bazı hastalarda zaman zaman sap-

tanabilir konsantrasyonun altına inebilmektedir. Bu nedenle, 

kuşkulu olgularda HCV RNA negatif saptansa da vireminin 

dışlanması için testlerin birkaç kez yinelenmesi gerekmek-

tedir (51,56). HCV RNA polimeraz zincir reaksiyonu (poly-

merase chain reaction, PCR), “real-time” PCR ve “transcrip-

tion-mediated amplification” (TMA) gibi farklı yöntemlerle 

saptanmaktadır. Sonuçların standard ve karşılaştırılabilir 

olması için internasyonel ünite (İÜ) olarak bildirilmesi ge-

rekmektedir (51,55).

Viral genotip tayini: HCV infeksiyonunda tedavi süresini 

ve tedaviye yanıt olasılığını belirlemek için tedavi öncesi dö-

nemde genotip tayini yapılmalıdır. Genotip tayini maliyet-et-

kindir (50).

Biyokimyasal testler: Tanıda biyokimyasal yöntemlerle 

karaciğer hasarının gösterilmesi önemlidir. Serum transami-

nazlarının yüksek olması genellikle inflamasyon ve fibrozla 

uyumlu olmakla birlikte, normal olması karaciğer hasarının 

olmadığını göstermemektedir (50).

Karaciğer biyopsisi: HCV varlığı saptanan kişilerde kara-

ciğer biyopsisi, nekroz ve inflamasyonun derecelendirilmesi, 

fibrozun evrelendirilmesi ve diğer karaciğer patolojilerinin 

dışlanması için gereklidir (57).

Öneriler

1.  Toplumda rutin olarak anti-HCV taramasına gerek yoktur. 

Ancak riskli gruplara anti-HCV testi yapılmalıdır. 

2.  Anti-HCV pozitifliği saptanan düşük riskli kişilerde ve oto-

immün hastalığı bulunanlarda tanıyı kesinleştirmeden 

önce HCV RNA testiyle doğrulama testi yapılmalıdır.

3.  Hemodiyaliz hastalarında 6-12 ay aralıklarla HCV RNA yi-

nelenmelidir.

4.  HCV infeksiyonunda tedavi süresini ve tedaviye yanıt ola-

sılığını belirlemek için tedavi öncesi dönemde genotip ta-

yini yapılmalıdır.

5.  Serum transaminazlarının yüksek olması genellikle infla-

masyon ve fibrozla uyumludur. Ancak transaminazların 

normal olması karaciğerde hasar olmadığını göstermedi-

ğinden hasta ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir. 

6.  Karaciğer biyopsisi, karaciğerdeki nekrozla inflamasyo-

nun derecelendirilmesi, fibrozun evrelendirilmesi ve diğer 

karaciğer patolojilerinin dışlanması için yapılmalıdır.

Akut Hepatit C Tedavisi

HCV ile infekte olan kişiler virusu spontan olarak temiz-

leyebilir veya hastalık kronikleşebilir. Birçok hastada 12 hafta 

içinde spontan viral temizlenme gelişir (58,59). Bir meta-ana-

lizde spontan viral temizlenme oranının %80’e ulaşabildiği 

gösterilmiştir. Semptomatik hastalarda, asemptomatik has-

talara göre viral temizlenme daha yüksek oranda olmaktadır 

(60).

AHC tedavisine erken başlanması önerilmekle birlikte, 

özellikle semptomatik hastalarda spontan viral temizlenme 

olasılığı nedeniyle tedaviye başlamadan önce belirli bir süre 

beklenmesi önerilmektedir (61). Hastalığın başlangıcından 

sonra 2-4 ay içinde iyileşme görülmeyen (HCV RNA pozitif 

kalan) hastalarda antiviral tedavi düşünülmelidir. Yapılan 

çalışmalarda hepatitin akut başlangıcından sonra 8-12 hafta 

Aygen B et al. Kronik Hepatit C Virusu İnfeksiyonunun Yönetimi          25

beklenmesinin uygun olduğu ve bu süreç sonunda başlanan 

tedaviyle KVY oranlarının azalmadığı gösterilmiştir (55,62-

65). Genotip 1 ile infekte ve viral yükü yüksek olan hastalar-

da tedaviye daha erken başlanabilir. On altı hafta beklenerek 

başlanan tedavilerde de 12 haftayla benzer sonuçlar alınmış-

tır (63,64). Asemptomatik AHC’li hastalarda ve kan transfüz-

yonuyla HCV bulaşmasının olduğu, kronik karaciğer hastalığı 

gelişme riski yüksek olan hastalarda zaman kaybetmeden te-

davi başlanmalıdır (66).

Tedavide PegIFN kullanılmaktadır. PegIFN’ye RBV eklen-

mesinin üstünlüğü gösterilememiştir. Optimal tedavi süre-

siyle ilgili net bir bilgi olmamakla birlikte 12-24 haftalık te-

daviler önerilmektedir. Tedavi başladıktan sonra HVY alınan 

HCV genotip 1 ile infekte hastalarda ve HCV genotip 2, 3, 4 

ile infekte hastalarda 12 haftalık tedavi önerilmektedir. HCV 

genotip 1 ile infekte hastalarda tedavi süresi 24 hafta olmalı-

dır (55,66-70). Bu hasta grubunda tedaviyle HVY elde edilirse 

24 haftalık tedavinin yeterli olduğu, HVY elde edilemezse, 48 

haftalık tedavinin düşünülebileceğini bildiren çalışmalar bu-

lunmaktadır (67,70). PegIFN a-2a veya PegIFN a-2b monote-

rapilerinin 24 hafta uygulanmasıyla hastaların %90’dan fazla-

sında viral temizlenme gerçekleşmektedir (71). HIV ile infekte 

AHC’li hastalarda pegIFN ve RBV kombinasyon tedavisi 24 

hafta süreyle verilir.

AHC tedavisinde KHC tedavisinde olduğu gibi hastanın 

tedaviye uyumu başta olmak üzere birçok faktör tedavi ba-

şarısını etkiler (63,64). Tedaviye yanıt alınamayan hastalarda 

KHC tedavisi uygulanır (70).

Öneriler

1.  Tedaviye uyumu olabilecek ve tedavi için kontrindikasyon 

oluşturacak başka bir hastalığı olmayan AHC’li hastalar 

tedavi edilmelidir. 

2.  Semptomatik AHC olgularında tedaviye başlamadan önce 

spontan viral temizlenme olasılığı için 8-16 hafta beklen-

melidir. 

3.  Özellikle HCV’nin kan transfüzyonuyla bulaştığı olgularda 

ve asemptomatik AHC olgularında tedaviye hemen baş-

lanmalıdır.

4.  Tedavide PegIFN monoterapisi kullanılır.

5.  Tedavi süresi 12-24 haftadır. HCV genotip 2, 3 ve 4 infeksi-

yonlarında 12 hafta, HCV genotip 1 infeksiyonunda ise 24 

hafta süreyle tedavi verilmelidir.

6.  Tedavinin 24. haftasında HCV RNA pozitif olan olgulara 

KHC tedavisi uygulanır.

7.  HIV ile koinfekte hastalara pegIFN ve RBV kombinasyon 

tedavisi 24 hafta süreyle uygulanmalıdır.

Kronik Hepatit C’de Tedavinin Amaçları

HCV’yi eradike ederek kronik hepatit, siroz, HSK gibi 

komplikasyonların önlenmesi, mortalitenin azaltılması ve bu-

laşmanın önlenmesidir (50,57,72,73).

Öneriler

1.  Tedavide HCV’yi eradike ederek siroz, HSK gelişimini ve 

ölümü engellemek amaçlanmalıdır.

2.  Tedavi sonunda HCV RNA’nın 12. ve 24. haftada saptana-

maz olması hedef olmalıdır.