Yenice İlçe Devlet Hastanesi
|
NUMUNELERİN LABORATUARA KABULÜ VEYA REDDİ TALİMATI
|
|
Uyg. Tar.
|
26.01.2012
|
KOD
|
BL.TL.18
|
Rev. Tar.
|
23.03.2016
|
Rev. No:
|
01
|
Sayfa No:
|
1/3
|
1. AMAÇ:
Laboratuvarda çalışılan testlerden doğru sonuç elde edilmesini sağlamak için gereken tüm şartlar hakkında laboratuar çalışanlarını ve numune alımında görevli tüm hastane çalışanlarını bu konuda bilgilendirilmesini sağlamak.
2. KAPSAM:
Hastane laboratuarı ve numune alan birimler.
3. SORUMLULAR:
Laboratuar çalışanları
4. UYGULAMA:
-
Numuneler Laboratuvar’a gelince kontrol edilir. Uygunsuz olan numuneler belirlenir.
Uygunsuzluk durumları şunlardır:
-
Hangi analizlerin yapılacağı net olmayan, otomasyona girişi yapılmamış numuneler
-
Üzerinde hasta kimliğinin belirgin olmadığı numune
-
Son kullanma tarihi geçmiş tüpe alınmış numune
-
Yanlış antikoagulanlı tüpe alınan numune
-
Kapağı açılmış sızan numune kabı olması
-
Kırık tüp
-
Yeterli miktarda alınmamış numune
-
Tüpteki antikoagulan miktarının az veya fazla olması
-
Serum/plazmanın hemolizli olması
-
Serum/plazmanın santrifüjden sonra dahi pıhtılı olması
-
Açlık, tokluk, egzersiz gibi durumlara dikkat edilmeden alınan numuneler
-
Hastanın kullandığı ilaçlar ve kulanım süreleri uygun olmadan alınan numuneler
-
Uzun süre uygunsuz koşulda beklemiş numune
-
Alınan numunenin Laboratuvara uygunsuz transportu(Hasta, Hasta yakını, Refakatci tarafından getirilen kanlar teslim alınmayacaktır)
-
Uygunsuz durum tespit edildiğinde numune laboratuvarımız tarafından kabul edilmez. İstemi yapan doktor ile görüşülerek uygunsuzluk aktarılır, yeniden alınmış bir numune talep edilir.
-
Hemoliz, kandaki eritrositlerin parçalanması ile hemoglobin ve diğer içeriklerinin kana karışmasıdır. Hemoliz bazı testlerde eritrosit içi maddelerin seruma karışması, oluşan hemodilüsyon ve bazı testlerde de kimyasal interferans nedeniyle sonuçları etkilemekte ve hatalı sonuçlara yol açmaktadır. Bu durumda serum olması gerektiği gibi değil, hemolizin şiddetine göre koyulaşan kırmızı bir renkte olmaktadır.
Yenice İlçe
|
evlet
Hastanesi
NUMUNELERİN LABORATUARA KABULÜ VEYA REDDİ TALİMATI
|
|
Uyg. Tar.
|
26.01.2012
|
KOD
|
BL.TL.18
|
Rev. Tar.
|
23.03.2016
|
Rev. No:
|
01
|
Sayfa No:
|
2/3
|
Hemolizden En Çok Etkilenen Testler:
Demir, Kreatin kinaz,
Demir bağlama kapasitesi, Kreatin kinaz-MB,
Üre, Sodyum,
Potasyum, Klor,
Fosfor, Asit fosfataz
Alanin Aminotransferaz, Bilirubin,
Aspartat Aminotransferaz, Kalsiyum,
Laktat dehidrogenaz, Amilaz.
-
Hemoliz, bazı testlerde eritrosit içi maddelerin seruma karışması, oluşan hemodilüsyon ve bazı testlerde de kimyasal interferans nedeniyle sonuçları etkilemekte ve hatalı sonuçlara yol açmaktadır.
*Lipemi serumda veya plazmada lipidlerin normalin üstünde miktarlarda bulunması durumudur. Lipemi aç karna alınmamış numunelerde veya hiperlipidemisi olan hastaların serum veya plazmalarında gözlenebilmektedir. Lipemik serumdaki bulanıklık, yoğunluk ve renk değişikliği hatalı sonuçlara neden olmaktadır.
*İkter serumda veya plazmada bilirubin düzeylerinin yükselmiş olarak bulunması anlamına gelmektedir
.
İkterden En çok Etkilenen Testler:
Total kolesterol,
HDL-kolesterol,
Ürik asit,
Albümin,
Ferritin,
Tümör belirteçleridir.
Bu testler gibi birçok testte de bulanıklıktan dolayı hatalı sonuçlara neden olabilmektedir
-
Laboratuvarımızda hemoliz/lipemi/ikter durumları değerlendirilmekte, eğer etkilenmenin olacağı sınır aşılmışsa, derecesine göre sonuç hiç verilmemekte veya sonuç raporunda uygunsuzluk belirtilip, istemi yapan hekim de sözlü olarak uyarılarak verilmektedir. Testin yeni bir numune ile tekrarına analizi isteyen hekimle görüşülerek karar verilmektedir.
-
Laboratuvara gelen kan örneği ortalama15-30 dakika arasında bir sürede santrifüj edilerek hücrelerinden ayrılır.
-
Numune 15 dk’dan önce, henüz pıhtılaşma olmaksızın santrifüj edilirse numunede sonradan fibrin oluşumuna neden olmaktadır. Oluşan fibrin de cihaz pipetleri tarafından aspire edilerek hem yanlış sonuçlara hem de cihazda tıkanıklıklara neden olmaktadır. Bazen cihazın pipetini fibrin tıkaması sonucunda sonraki birkaç hasta numunesi de bu olumsuzluktan etkilenebilmektedir. Fibrin içeren numunelerle hiçbir analiz çalışılamaz. Böyle bir numune olduğunda tekrar 10 dk 3000 devirde santrifüj edilir, berrak serum elde edilirse çalışılır. Bazı numunelerde ne kadar santrifuj edilirse edilsin fibrin oluşumu engellenememektedir. Böyle durumlarda istemi yapan hekim ile görüşülerek analizin yeni bir numune ile tekrarına karar verilir Numune 15 dk’dan öncehenüz pıhtılaşma olmaksızın santrifüj edilirse numunede sonradan fibrin oluşumuna neden olmaktadır. Santrifüj sonrası hemoliz çalışılmaz. Hastadan tekrar kan alınması için kan alma birimi, acil veya servisler bilgilendirilir
-
Bazı analizler için hastanın mutlaka aç olması gerekmektedir; Lipid parametreleri (kolesterol için 10–12 saat açlık gerekir.
Yenice İlçe Devlet Hastanesi
|
NUMUNELERİN LABORATUARA KABULÜ VEYA REDDİ TALİMATI
|
|
Uyg. Tar.
|
26.01.2012
|
KOD
|
BL.TL.18
|
Rev. Tar.
|
23.03.2016
|
Rev. No:
|
01
|
Sayfa No:
|
3/3
|
Açlık kan glukozu, B12 vitamini, AST ve ALT, demir, ALP, kan üre azotu, ürik asit, bilirubin, fosfat analizleri için 8 saatlik açlık gerekmektedir. 15 saatten fazla aç kalmak da test sonuçları açısından hatalara sebep olabilmektedir. Gerekli açlık / tokluk şartlarını sağlayamayan numuneler ancak istemi yapan doktorun isteği ile kabul edilir. Kanın özellikle santrifüj yapılmadan beklemesi ile glukoz düzeyleri düşmekte ve hemoliz oluşmaktadır. Bu
yüzden kan alındıktan sonra mümkün olan en kısa sürede laboratuvara ulaştırılmalıdır.
-
İdrar tahlili, miktarı en az 3 mL olan idrar numuneleri ile çalışılabilmektedir. Daha az miktarda idrar örneği kabul edilmez. Laboratuvara gelen idrar numuneleri zaman geçirmeden en fazla 1 saat içinde çalışılır. Bekleyen idrarda hücreler ve silendirler kaybolmakta, pH artmakta; glukoz, aseton keton cisimleri, bilirubin ve ürobilinojen azalmaktadır. Bayan hastalarda ve poşet bağlayarak idrar örneği alınan bebek hastalarda (idrar numunelerine gaita bulaşabileceği için idrar örneği verilmesinden önce kontaminasyonun engellenebilmesi için) temizlik yapılması önemlidir. Hastaya idrar kabı verilirken nasıl temizlik yapacağı ve idrar vereceği tarif edilir. İdrarda kontaminasyon görülürse tekrar numune istenir.
-
Gaita numuneleri kapaklı tüplere fındık büyüklüğünde konulmalı ,hastaya bu konuda bilgi verilmelidir.Numune alındıktan sonra en geç 1 saat içinde ağzı kapalı şekilde laboratuara ulaştırılmalıdır.
-
Uygun olmayan numuneler için hasta poliklinikten gelmişse hastaya ulaşılması için kan alma birimine, servis hastası ise sorumlu hemşireye veya hekimine haber verilerek numune tekrarlanır.
|
