“Kitob surat al-arz” (Yerning surati) U Amudaryo misolida “daryolar keltirayotgan tog‘ jinslarining massasi (katta-kichikligi) suv oqimining tezligiga to‘g‘ri proporsional” ekanligini aniqladi. Bu, keyinchalik, Beruniy qonuni deb aytiladigan bo‘ldi.
Abu Rayhon Beruniy Abu Rayhon Beruniy (973 - 1048- y.) Hindistonda yashagan davrida o‘lkaning daryolari, tog‘lari, o‘simlik va hayvonot olamini batafsil o‘rganib, “Hindiston” asarini yaratdi.
Beruniy Qoraqum va Qizilqum hududlarining paydo bo‘lishini, materiklarning siljish g‘oyasini birinchilardan bo‘lib aytgan. Beruniy 1010-1017-yillarda Xorazmda olimlarni birlashtirib, “Fanlar akademiyasi” (“Ma’mun akademiyasi”)ni barpo etdi.
Olimlar orasida Ibn Sinoham bo‘lgan.
Abu Rayhon Beruniy Zahiriddin Muhammad Bobur Zahiriddin Muhammad Bobur O‘rta Osiyo, Eron, Afg‘oniston, Hindiston hududining aholisi, xo‘jaligi haqida qimmatli ma’lumotlar yozib qoldirgan. Ayniqsa, uning “Boburnoma” asaridagi geografik ma’lumotlari ibratli va diqqatga sazovordir.
O‘rtaosiyolik olimlarning dunyo geografiya tarixiga, kishilik madaniyatiga qo‘shgan hissalari, ilmiy merosi haqida Hamidulla Hasanov “Sayyoh olimlar”asarida (1981-y.) zavq-shavq bilan yozadi.
Hamidulla Hasanov XVIII - XIX asrlarda
tashkil etilgan sayohat va
ilmiy ekspeditsiyalar paytida Yevrosiyoni ilmiy jihatdan o‘rganish ishlari olib borildi. Olimlar Yevrosiyoning turli qismlarini atroflicha o‘rgandilar.
XX asrdagi olib borilgan
ilmiy ishlar avvalgi tasavvurlarni kengaytirdi va yangi ma’lumotlar bilan boyitdi.
O‘rganilish tarixi Geografiya 6- sinf Mavzu: Yevrosiyoning geologik tuzilishi va foydali qazilmalari. Relyefi Geologik tuzilishi Qazilma boyliklari Relyefi O‘rganamiz … Geologik tuzilishi Geologik jihatdan Yevrosiyo qadimgi mustahkam platformalardan va ularni tutashtiruvchi turli yoshdagi burmali mintaqalardan tashkil topgan.
Qadimgi Lavraziya materigining parchalanishidan Yevrosiyo va Shimoliy Amerika ajralgan
(65 mln yil muqaddam).
