Yig'ish chizma haqida umumiy ma'lumot

GOST 2109-96
ga asosan tuziladi. Yig'ish chizmasini detallarga ajratib 
chizishdan oldin chizmani o'qish va uni tushunish kerak, so'ngra yig'ish chizmasida tasvirlangan 
buyumga kiruvchi tarkibiy qismlar aniqlanadi. 

---

Yig'ish chizmalarini quyidagi tartibda o'qish tavsiya etiladi: 
-Chizmaning asosiy yozuvidan buyumning nomi, masshtabi va loyihalov- chi tashkilotning 
nomi, hamda buyumning ishlash prinsipi aniqlanadi. 
-Yig'ish chizmasining asosiy vaqo'shimchatasvirlari, ko'rinishlari qirqim va kesimlari, qanday 
ashyodan tayyorlanganligi aniqlanadi. 
- Chizmaning spetsifikasiyasi bilan tanishib chiqiladi.
Spetsifikatsiyadan foydalanib, har bir detaining shakli tahlil qilinadi. 
1.
Buyumni tashkil etuvchi barcha detallarning bir-biri bilan birikish xar- akteri (ajraladigan 
va ajralmaydigan birikmalar va ularning tarkibiga kiruv- chi mahkamlovchi detallar) aniqlanadi. 
2.
Chizmada berilgan boshqa ma'lumotlar (o'lchamlar, texnikaviy talab va shu kabilar) 
aniqlanadi. 
Yig'ish chizmasini o'qib bo'lgandan so'ng uni detallarga ajratishga kir- ishiladi. Buyumning 
yig'ish chizmasini detallarga ajratib chizishni quyidagi tartibda bajarish tavsiya etiladi: 
3.
Ish chizmasi chiziladigan detallar soni aniqlanadi. 
4.
Chizmaning masshtabi, formati belgilanadi. Formatter detallarning mu- rakkabligi va 
soniga qarab boiinadi va asosiy yozuvlar uchun joy ajratiladi. 
-Har bir detaining asosiy va yordamchi ko'rinishlari soni, zarur qirqim va kesimlari aniqlanadi. 
-Har bir detal uchun ajratilgan formatda uning ish chizmasi chiziladi; asosiy va yordamchi 
ko'rinishlar, qirqim va kesimlar belgilanadi. Chizmaning o' lchamlari, g'adir-budurliklari va 
o'tqazishlar qo'yiladi. 
-Chizmaning har bir formatida mazkur detalga tegishli bo' lgan asosiy yozuv yoziladi. So'ngra 
barcha chizmalarga tegishli bo'Igan asosiy yozuv yoziladi. 
Yig'ish chizmasi masshtabi ikki xil usul bilan aniqlanishi mumkin. Yig'ish chizmasi detallarining 
ish chizmasini chizishda shu usullarning biridan foy- dalaniladi. 
Grafik usulda detal o'lchamlarini aniqlash uchun
mm
li qog'oz olinib, unda Dekart 
koordinata sistemasining birinchi choragi chiziladi (9.1-shakl). OX o'qi bo'yichayig'ish 
chizmasida tasvirlangan detaining asl o'lchami, OU oqi bo'yicha esa detaining yig'ish 
chizmasidan o'lchab olingan oichamini qo'yib, A va V nuqtalar topiladi. So'ngra bu nuqtalarda 
bog'lovchi nurlar o'tkazib, Q nuqta hosil qilinadi. О va Q nuqtalarni tutashtirib masshtab nuri 

---

(OQ) hosil qilinadi. Bu nur yordamida yig' ish chizmasigakiruvchi istalgan detaining asl 
o'lchamlarini topish mumkin. Bu-ning uchun quyidagicha ish tutiladi. 
-Yig'ish chizmasidan detaining biror qismi kattaligi o'lchab olinib, OU o'qiga