Yodgorov, Nodir Djalolovich

1 - GRAFIK ISH 
Grafik ish sharti 
1. Son belgili proyeksiyada sirt bilan tekislikning kesishish chizig’ini 
yasash.
Grafik ishni bajarishga oid ko`rsatmalar 
Dastlab variantda berilgan tekislikni qanday usulda berilganiga e`tiborni 
qaratish kerak. Tekislik qanday usulda berilganda misolni yechish qulay bo`lsa, 
tekislik qulay usulda berilgan holga keltiriladi. So`ngra misolni qanday usullar 
bilan yechish mumkinligi aniqlanadi. usullarning qaysi biri bilan misolni yechish 
oson bo`lsa, o`sha usuldan foydalaniladi. 
1-misol
. Asosi gorizontal tekislikda joylashgan og’ma silindr va ABC 
tekislik son belgili proyeksiyasi bilan berilgan (4.1- shakl). Silindr bilan ABC 
tekislikning kesishish chizig’i yasalsin. 

---

83 
 

---

84 
Yechish.
Silindr bilan tekislikning kesishish chizig’ini yasash uchun oldin 
kesishish chizig’iga oid nuqtalar topiladi. So`ngra topilgan nuqtalar lekalo 
yordamida tutashtiriladi. Buning uchun silindr gorizontali proyeksiyalari va 
tekislikning qiyalik masshtabi P
i
yasaladi. Silindr va tekislikning bir nomli 
gorizontallari proyeksiyalari o`zaro kesishib, biz izlagan nuqtalar hosil bo`ladi. 
Masalan, d
7
va k
7
nuqtalar quyidagicha topiladi: Tekislikning etti birlikda 
joylashgan gorizontali proyeksiyasi o`tkaziladi va o`tkazilgan gorizontal chiziq 
silindrning etti birlikdagi gorizontali bilan kesishib, izlagan d
7
va k
7
nuqtalarni 
hosil qiladi. 
Kesishish chizig’iga oid eng quyi f
5,9
va eng yuqori ℓ
7,9
nuqtalar quyidagicha 
topiladi. Silindrning ikkita ixtiyoriy (7 va 8) gorizontali proyeksiyalariga urinma 
qilib tekislikning gorizontallari o`tkaziladi va urinish nuqtalaridan b
7 
r
8
hamda 4
7 
j
6
orqali to’g’ri chiziqlar o’tkaziladi. O’tkazilgan to`g’ri chiziqlar bilan berilgan 
tekislikning kesishish nuqtalari izlangan f
5,9
va ℓ
7,9 
nuqtalar bo`ladi. 
Kesishish chizig’ining ko`rinar va ko`rinmas qismlarini ajratuvchi nuqtalar 
silindrning kontur yasovchilari bilan tekislikning kesishish nuqtalari (S
6,8
va 9
6,7
) 
bo`ladi.
Kesishish chizig’iga oid qolgan nuqtalar d
7
va k
7 
nuqtalar kabi topiladi.