Yodgorov, Nodir Djalolovich

Avraam Ortelius tomonidan yaratilgan dunyo atlasi ("Theatrum Orbis 
Terrarum") 1570 yilda nashr etilgan. 
 
Mutafakkir volim Al Beruniyning Geodeziya“ deb yuritiladigan „Turar 
joylar orasidagi masofani tekshirish uchun joylarning oxirgi chegaralarni aniqlash“ 
nomli astronomiya va geografiyaga bagʻishlangan asari 1025-yilda yozib tugatildi. 
Beruniyning „Munajjimlik sanʼatidan boshlangʻich tushunchalar“ asari ham 1029-
yilda Gʻaznada yoziladi. Oradan bir yil oʻtgandan soʻng u oʻzining „Hindiston“ 
nomi bilan tanilgan „Hindlarning aqlga sigʻadigan va sigʻmaydigan taʼlimotlarini 
aniqlash“ kitobini yakunlaydi. Bunda Beruniy hozirgi Amerika qitʼasini 
mavjudligini Kolumbdan bir necha asr avval ilmiy asoslab bergan. Bu shoh 
asarning vujudga kelishiga Mahmud Gʻaznavining Hindistonga yurishlari sabab 
boʻldi.
11-asrda Yerning radiusi va aylanasini o’lchash uchun Al-Beruniy tomonidan taklif qilingan 
diagramma.
 

---

14 
Ma`lumki, hozirgi vaqtda kishilarning kundalik hayoti va faoliyatida 
xaritaning ahamiyati katta. Ayniqsa xarita okean va dengizda suzishda, havoda 
uchishda, turistik sayohatlarda, harbiy sohada asosiy yo`l ko`rsatkich bo`lib 
hisoblanadi. 
So`ngi yillarda kosmosdan olingan materiallardan foydalanishga juda katta 
e`tibor berilmoqda va kosmik fotosuratlardan foydalanib, yangi tematik xaritalar 
tuzilmoqda, eskirgan xaritalar yangilanmoqda.
Xarita xalq xo`jaligini planlashtirishda, geologik qidiruv ishlarida, qurilish 
ishlarida, mamlakatimiz ishlab chiqaruvchi kuchlarini to`g’ri taqsimlashda va 
tyerritoriyani kompleks rivojlantirishda asosiy manbalardan biri hisoblanadi. 
Xarita kasb hunar kolleji va maktablarda o`quvchilarga geografiya va tarixni 
o`rganishda asosiy mustaqil ko`rgazmali bilim manbai bo`lib hisoblanadi.