Yorqinoy mirzayeva tut ipak qurti

Bombyx mori L
turiga kiradi . 
Tabiiy ipak faqatgina tut ipak qurti pillasidan emas, balki ipak qurtini 
saturnid (
Saturnidov
) 
oilasiga kiruvchi va 20 ga yaqin zotdan iborat glazchatka
(A
ttacidae
) yarim xonakilashtirilgan oilasining tanga qanotlilar bo‘limiga kiruvchi 
yovvoyi ipak qurtining pillasidan ham olinadi. Ularning tolasi pishiq, tabiiy 
chiroyli, rangdor, namdan, kimyoviy moddalardan va boshqa zararli ta’sirlarga 
chidamliligi bilan xarakterlanadi. Lekin tolasi ipak qurtining pillasiga nisbatan 
yo‘g‘on, yomon sug‘uriladigan (ba’zilari yigirilmaydi), turli xil ranglarga 
bo‘yalmaydi, ipak miqdori kam bo‘ladi. Ko‘pchilik yovvoyi ipak qurtining 
pillalardan ipak paxta (momiq) olinib, bular tabiiy sharoitda ya’ni daraxtzor yoki 
butazorlarda boqiladi. 
Yovvoyi ipak qurtlari orasida xitoy eman ipak qurti- 
(Antherala rerpui) 
Hind eman ipak qurti - 
(Antherala mylitta)
eman daraxtining bargidan Yapon eman 
ipak qurti yoki yamamay - 
(Antherala jamamai)
eman ipak qurti oilasining 
uchinchi vakili hisoblanadi. Asosan Yaponiyada ko‘paytiriladi. Aylant, kanakunjut 
va Assam ipak qurtlari, shuningdek, Xitoy, Yapon va Hindiston eman ipak qurtlari 
kiradi. 
Aylant – (
Philosamia cyhtlhia)
, 
kanakunjut (
Philosamia recini) 
yoki Eri
 
Philosamia eri )
ipak qurtlari sanoatda katta axamiyatga ega. Bir biriga yaqin 
bo‘lgan bu turlar bir yilda yetti avlod beradi. Birinchi tur qurtlar aylant barglari 
bilan, ikkinchi tur qurtlar esa kanakunjut barglari bilan oziqlanadi, lekin bu tur 
qurtini nastarin ,olma, va boshqa o‘simliklarning barglari bilan ham boqish 
mumkin. 

---

3 
4
2
5
1
17 -rasm.[27] 
Aylant 
( 
Philosamia 
cyhtlhia
) ipak 
qurtlarining 
rivojlanish davri.
1Tuxumlari.2.Beshi
nchi yosh 
qurti.3.G‘umbagi 
4.Рillasi 5. 

---

Bu ipak qurtlari Xitoy, Vetnam, Hindistonda ko‘paytiriladi. Kanakunjut ipak 
qurti Eri juda qimmatbaho ipak beradi, lekin qishlovchi stadiyasiga ega 
bo‘lmaganligidan uni ko‘paytirish qiyin. Koreya olimlari aylant va kanakunjut 
ipak qurtining gibridlarini olish imkoniyatlaridan foydalanib, hozirgi vaqtda 
kanakunjut ipak qurtining qishlovchi bosqichga ega bo‘lgan turini yaratishgan.