Yorqinoy mirzayeva tut ipak qurti
dona bo‘lsa, beshinchi yoshda ularning soni oltmishtaga
Yüklə 7,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 44-rasm[27] Tut ipak qurti tanasining segmentlanish chizmasi
- Ishivat diski
|
15 dona
bo‘lsa, beshinchi yoshda ularning soni oltmishtaga etadi. Taxminan, kaftning o‘rtasida teri yostiqchasi joylashgan (beshinchi yoshda yostiqcha bo‘lmaydi). Ichki oyoqning kaftiga uni tortib tura oladigan kuchli muskullar kelib birikadi. Ipak qurtining ko‘krak oyoqlari yaxshi rivojlanmagan, shuning uchun harakat qilayotganda qurt undan foydalanmaydi. Bu vazifani qorin oyoqlar bajaradi. Gemolimfalarning bosimi ostida qorin oyoqlarining kafti keriladi va qurt turgan bargi, novdasi yoki qog‘oziga tirnoqlari bilan yopishib oladi. U oyoqlari bilan mahkam yopishib, qorinning boshqa bo‘g‘imlarini tortib oladi. Har safar surilishdan oldin gemolimfa oyoqlardan tortib olinadi, kaft kuchli muskullar ta’sirida tortilib, tirnoqlar barg yoki novdaning yuzasidan chiqadi va qurt oyoqlarini boshqa joyga harakatlantira oladi . Qurt harakat qilayotganda va tinch turganda faqat qorin oyoqlariga, ayniqsa, qorinning beshinchi, oltinchi va to‘qqizinchi bo‘g‘imlaridagi oyoqlarga tayanadi. Qorinning bu qismi (keyingi) qurt tanasining tayanch qismi hisoblanadi. Boshi, ko‘krak va qorinning oldingi bo‘g‘imlari tananing harakatchan qismidir. Qurt tut bargi chetiga etish uchun harakat qilib yoki cho‘zilib tanasining hamma harakatchan qismini, shu bilan birga, qorin oyoqlarining oldingi ikki juftini ko‘tara olishi mumkin . 44-rasm[27] Tut ipak qurti tanasining segmentlanish chizmasi Adult silk worm: 1,hcad- 2, -3,4,5,6,7,8,9,10,12, rings; 11, horm; 13,3 pairs of articulated legs ; 14,4 pairs of abdominal or false legs ;15, a pair of false legs on the last ring. 1-Ipak qurtining bosh qism.2- ko‘krak qismi. 3,4,5,6,7,8,9,10,12,qorin qismi bo‘g‘imlari ,11- qadim zotlardan saqlanib qolgan nayzacha rudemint, 13 –3 juft chin oyoqlari.14-4 –juft yolg‘on soxta oyoqlari, 15- oxirgi juft yolg‘on (soxta)oyoqlari. Lekin odatda, joyini o‘zgartirish uchun qurt besh juft qorin oyoqlarning hammasidan foydalanadi, bunday harakat tananing orqa juft qismini yuqoriga bukish bilan boshlanadi, unda, ya’ni eng oxirgi (beshinchi) juft oyoq oldinga suriladi, so‘ngra ularni mustahkamlaydi, keyin to‘rtinchi juft oyog‘i ko‘tarilib suriladi va sekin-asta qolgan oyoqlar ham harakatga keladi. 45 -rasm. A. [26] Sakkizinchi va to‘qqizinchi bo‘g‘imlarning ostki tomonidagi Ishivat diski: 1 -oldingi tomoni; 2 -orqa tomoni. B.[26]Erkaklarida disk o‘rnida faqat 1- nuqta bo‘ladi. Urg‘ochi qurtning qorin tomondagi sakkizinchi va to‘qqizinchi bo‘g‘imlarida ikki juft Ishivat diski bor. Bu disklar o‘rtasi nuqtali doira shakliga ega. Bular sakkizinchi bo‘g‘imda taxminan o‘rtada, to‘qqizinchida esa oldingi chegarada, qorin oyoqlarining asosiga yaqin joyda bo‘ladi. Disklar beshinchi yoshning boshlarida va o‘rtalarida, ayniqsa, yaxshi ko‘rinadi; bu vaqtda qurtning jinsini osongina aniqlash mumkin: urg‘ochilarda disk bo‘ladi, erkaklarida esa bo‘lmaydi. Yüklə 7,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|