Yulduzli tunlar

 
 

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL OF BIRUNI 
ISSN (E) 2181-2993 
Vol. 1, Issue 2. Oct. (2022)
299 
www.birunijournal.uz 
Roman yozishda Pirimqul Qodirov Bobur shaxsini to‘laqonli ochib berishga 
harakat qiladi. Asarda badiiy to‘qimalar ham uchrab turadi. Masalan, Tohir 
keyinchalik Tohir oftobachi obrazi. ”Boburnoma” asarida Tohir shaxsi haqida hech 
qanday ma’lumot uchramaydi, yozuvchi Tohirni o‘zi yaratadi. Uni shunday ustalik 
bilan Bobur hayotiga olib kiradi. Dastlab Tohir va Robiya suhbati bilan boshlangan 
asarda endi Tohir o‘ziga munosib rol o‘ynay boshlaydi. Bu orqali adib Boburning 
shunday do‘sti bo‘lishini xohlaydi. Tohir obrazi badiiy to‘qimaning yuksak mahsuli 
desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Yozuvchi uni Robiya ikkisining sevgisi orqali asarga 
sezdirmasdan aralashtirib yuboradi. Tohir obrazini ham shunday mukammmallik 
bilan yaratadiki, undan chinakan insonga xos tanti fazilatlar ko‘rsatib beriladi.Quva 
ko‘prigini buzilishida ishtirok etgan Tohir keyinchalik Bobur xizmatiga o‘tadi va 
unga xos navkarlari qatorida bo‘ladi. Uning bu darajaga erishishi ham sevgisi sababli
Robiyani izlab shu yerga keladi. Eng qiyin damlarda ham Boburning yonidan 
ajralmaydi, unga sidqidildan xizmat qiladi va sevgisiga yetishadi, Robiyani topadi. 
Bobur o‘z qo‘li bilan yozgan asar “Boburnoma” ni yurtimizga olib kelish vazifasi 
unga yuklatiladi. 
Bobur yillar davomida qancha qiyinchiliklarni boshidan o‘tkizmasin doim 
adolat tarafida bo‘lgan, to‘g‘ri so‘z inson edi. Yozuvchi buni isbot qilish uchun 
podshohlik da’vosidan kechib yurgan paytlaridagi cho‘pon bilan bo‘lgan suhbatni 
keltiradi: 
. — Podshohimni muncha ko‘p so‘roqlading, biron arzing bormi? — dedi Bobur 
kulimsirab. Cho‘pon qovoqlarini uyib: 
— Men uni mana shu tog‘da yakkama-yakka uchratmoqchimen, — dedi.
— Agar uchratsang... Ne gaping bor? Cho‘pon yigitning ko‘zlari g‘azab bilan 
qisildi: — Otam bilan akamning boshini ne qilgan, shuni so‘rab bilmoqchimen 
. — Boshini? Bobur-a?! Sen... sen kimsan o‘zing? 
— Chagraklardanmen! 
Bobur Andijon tog‘larida yashaydigan chorvador turkiy qabila — chagraklarni 
eslab hayrat bilan so‘radi: — Bu yerda ham chagraklar bormi? 
— Biz bu yerga O‘sh tomonlardan qochib kelganmiz. Men o‘shanda o‘n to‘rt 
yashar bola edim. Bobur kelib otam bilan akamning qo‘ylarini, yilqilarini tortib 
olmoqchi bo‘lgan. Cho‘ponlar: «Bermaymiz!» deb g‘alayon qilgan. Keyin Bobur 
hammasini o‘ldirib, boshlarini kesib ketgan. Onam bilan borsak, o‘n besh-yigirmata 
o‘lik yotibdi. Boshlari yo‘q. Tanasidan tanib olish qiyin bo‘larkan. Onam dam u 
tanani quchoqlab yig‘laydi, dam bu tanani... 
Bobur O‘shning janubida, bundan olti yil avval Ahmad Tanbalning qonli 
xurjunidan lolaqizg‘aldoqlar ustiga yumalab tushgan kallalarni yana ko‘z oldiga 

---