Yuqori mustahkam qotishma olish o’quv model birliklari

2.Alyuminiy qotishmalari aviasozlik, mashinasozlik, traktorsozlik va boshqa mashinasozlik sohalarida keng qo‘llaniladi. Ular yuqori mustahkamlik, yuqori issiq o‘tkazuvchanlik, yaxshi quymakorlik, korroziyaga bardoshlik va elektr o‘tkazuvchanlik xossalariga ega.

2.Alyuminiy qotishmalari aviasozlik, mashinasozlik, traktorsozlik va boshqa mashinasozlik sohalarida keng qo‘llaniladi. Ular yuqori mustahkamlik, yuqori issiq o‘tkazuvchanlik, yaxshi quymakorlik, korroziyaga bardoshlik va elektr o‘tkazuvchanlik xossalariga ega.

Alyuminiy qotishmalaridan murakkab bo‘lgan mustahkam va zich quymalar olish mumkin.

Kimyoviy tarkibiga ko‘ra alyuminiy qotishmalarining beshta guruhi mavjud. Birinchi guruh – alyuminiyning magniy bilan bo‘lgan qotishmasi (Mg 4 %). Bunga AL8, AL27, AL13, AL22, AL23 va boshqalar kiradi. Bu qotishmalar kam zichlik, yuqori korroziya bardoshlikka ega. Ularning mexanik xossalarini yaxshilash uchun termik ishlov berish mumkin.

• Birinchi guruh qotishmalarini toblasa yuqori plastiklikka ega bo‘ladi. Ular yuqori yuklanishda ishlaydigan detallar olishda qo‘llanildi. Ammo bu qotishmalar yuqori haroratda o‘z sifatini yo‘qotadi, chunki qiziganida qattiq qobiq buzuladi.
• Ikkinchi guruh – alyuminiy bilan kremniy qotishmasi (siluminlar Si 5%), hamda alyuminiy – kremniy qotishmasiga magniy, mis, marganets kabi elementlarning qo‘shilishidan xosil bo‘lgan qotishmalar. Bu guruhga AL2, AL4, AL4V, AL9 kiradi.

3.Alyuminiy – kremniy qotishmalari Si 11,6% bo‘lgan evtektika xosil qiladi. Tarkibida 9 – 14% Si bo‘lgan siluminlar natriy tuzi va kaliy bilan cho‘michda modifikatsiyalanadi. Bu holda struktura maydalanib, mexanik xossalari yaxshilanadi. AL2 qotishmasi murakkab quymalarni qum – gil qoliplarda kokilda va bosim ostida olish uchun qo‘llaniladi. AL4 va AL3 qotishmalarining tarkibida magniy bo‘lib, yuqori mustahkamlikka ega. Ular kuchlanish ostida ishlaydigan detallar (dvigatel bloklari, karter va boshqalar) uchun qo‘llaniladi.

• 3.Alyuminiy – kremniy qotishmalari Si 11,6% bo‘lgan evtektika xosil qiladi. Tarkibida 9 – 14% Si bo‘lgan siluminlar natriy tuzi va kaliy bilan cho‘michda modifikatsiyalanadi. Bu holda struktura maydalanib, mexanik xossalari yaxshilanadi. AL2 qotishmasi murakkab quymalarni qum – gil qoliplarda kokilda va bosim ostida olish uchun qo‘llaniladi. AL4 va AL3 qotishmalarining tarkibida magniy bo‘lib, yuqori mustahkamlikka ega. Ular kuchlanish ostida ishlaydigan detallar (dvigatel bloklari, karter va boshqalar) uchun qo‘llaniladi.
• Uchinchi guruh – tarkibi 4 % Su bo‘lgan alyuminiy mis qotishmalar. Ularga AL7, AL7V, AL19 markalar kirib kam quymakorlik xossalariga ega. AL7 sodda va yuklama ostida ishlaydigan detallar olishda, AL19 esa masuliyatli detallar olishda ishlatiladi.

• To‘rtinchi guruh – alyuminiy – kremniy – mis asosidagi 0,2 – 0,8% Mg va 0,2 – 0,9% Mn qo‘shimchalari bo‘lgan qotishmalar.
• Beshinchi guruh – murakkab tarkibga ega bo‘lgan qotishmalar. Ularning tarkibida kremniy, sink, nikel, magniy, marganets mavjud. Bu qotishmalar yuqori zichlikka ega va mexanik xossalari yaxshi. AL1 va AL25 qotishmalari issiqbardoshlikka ega, shuning uchun yuqori haroratda ishlaydigan detallar olishda qo‘llaniladi (ichki yonuv dvigetellarining porsheni, silindir kallagi va boshqalar).