Yurtimizda yagona transport tizimida fuqaro aviatsiyasi muhim o‘rin tutadi va iqtisodiy hayotda kundan-kunga kattaroq ahamiyat kasb etmoqda

Har nuqtalar orasidagi yuzalarni aniqlash
F= (B+m*h)*h

№	Balandliklari	Fn-Yuzalar
B.	4.03	274.28
1	3.53	236.72
2	2.87	188.67
3	2.28	147.19
4	1.78	113.13
5	1.18	73.58
6	0.69	42.35
7	0.18	10.86
8	-0.47	27.75
9	0.97	56.31
P-I	1.75	98.87
1	2.27	125.89
2	2.82	153.29
3	3.31	176.68
4	3.72	195.52
5	3.61	190.53
6	3.47	184.11
7	0.47	27.75
8	0.33	19.58
9	0.37	21.92
P-II	0.07	4.19
1	0.17	10.14
2	0.27	16.05
3	0.32	18.99
4	0.39	23.09
5	0.47	27.75
6	0.6	25.28
7	0.68	39.87
8	0.73	42.73
9	0.66	38.72
P-III	0.54	31.81
1	0.47	27.75
2	0.47	278.75

Yuzalardan foydalangan holda hajmlarni topamiz
V=(F1+F2)*L/2

№	Vn-Hajmlar	№	Vn-Hajmlar
1	25550	7	10593
2	21269.5	8	2366.5
3	16793	9	2075
4	13016	P-II	1305.5
5	9335.5	1	716.5
6	5776.5	2	1309.5
7	2660.5	3	1752
8	-844.5	4	2104
9	4203	5	2539.5
P-I	7759	6	3151.5
1	11238	7	3757.5
2	13959	8	4130
3	16498.5	9	4072.5
4	18610	P-III	3526.5
5	19302.5	1	2978
6	18732	2	2775

Aerodrom to‘shamasi konstruksiyasi va ko‘ndalang kesimini loyihalash.

Aerodrom to‘shamasi loyihalanayotgan aerodromning toifasi, harakat jadalligi va tarkibi tabiiy vageologik sharoitlar, shuningdek yo‘l qurilayotgan hududning mahalliy qurilish materiallari mavjudligini hisobga olgan holda loyihalanadi.
Aerodrom to‘shamasining turlari, qoplamalarni asosiy ko‘rinishlari va ularni qo‘llash doirasi quyidagi jadvalda keltirilgan.
Aerodrom to‘shamalarini loyihalashga oid uslubiy qo‘llanmada to‘shamani loyihalashning asosiy printsiplari va ketma-ketligi batafsil yoritilgan.

6. 
   jadval
   

Qattiqbo‘lmaganqoplamalaruchunasfaltbetonqorishmalari	Asfaltbetonni hisobiy haroratiquyidagichabo‘lganda,egilishdagi ^cho‘zilishgaqarshiligi Rd^, MPa			Asfaltbetonni hisobiy haroratiquyidagichabo‘lganda,elastiklik ^moduliEab^, MPa
	10	20	30	10	20	30
Zichmarkali:
I	2,8/2,4	2,4/2,1	2,1/1,8	15*10^2	10*10^2	7*10^2
II	2,2/1,9	2,0/1,7	1,7/1,4	12*10^2	8*10^2	5*10^2
III	2,1/1,8	1,9/1,6	1,6/1,3	9*10^2	6*10^2	4*10^2
G‘ovakli	1,7/1,4	1,5/1,3	1,3/1,1	9*10^2	6*10^2	4*10^2

Izoh:1.Kgk/sm²ga o‘tkazish uchun egilishdagi cho‘zilishga qarshilik va elastiklik moduli qiymatlarini10ga ko‘paytirish lozim.

2. 
   Chiziqdan oldin hisobiy tayanchning g‘ildirakli og‘irligi bir iz bo‘yicha qo‘yilishini o‘rtacha kunlik keltirilgan soni 50gacha bo‘lganda, chiziqdan keyin esa 50dan ortiq bo‘lgan holda asfaltbetonni egilishdagi cho‘zilishga qarshilik qiymati ko‘rsatilgan.
   
3. 
   Asfaltbetonni hisobiy harorati deganda gruntli asosni ko‘tarish qobiliyati juda kichik bo‘lgan yilning davrida qoplamani eng yuqori harorati tushunilishi lozim.Qoplama haroratini kuzatish ma’lumotlari bo‘lmaganda -30^oS qabul qilish ruxsat etiladi.
   

6. 
   jadval
   

Qattiq qoplama sun’iy asosi uchun beton turi	Egilishdagi cho‘zili-shga mustahkamlik bo‘yicha ^Beton sinfi Bb	Egilishdagi cho‘-zilishga hisobiy ^qarshilik, Rb^, MPa	Elastiklik moduli,^Eb^, MPa
Keramzitobeton	1,6/20	1,2	12*10^3
	2,0/25	1,5	13*10^3
	2,4/30	1,8	14*10^3
	2,8/35	2,1	15*10^3
Maydazarrali (qumli)	1,6/20	1,2	14*10^3
	2,0/25	1,5	17*10^3
Shlakoblok
	2,4/30	1,8	20*10^3
	1,6/20	1,2	9,5*10^3

Izoh: 1. Chiziq oldida egilishdagi mustahkamlik bo‘yicha beton sinfi, chiziqdan keyin – ungategishli mustahkamlikni variatsiya koeffitsienti 0,135bo‘lgan P da egilishdagi cho‘zilishgamustahkamlikbo‘yichabetonda ko‘rsatilgan.

2. 
   Kgk/sm² ga o‘tkazish uchun egilishdagi cho‘zilishga qarshilik va elastiklik moduli qiymatlarini10ga ko‘paytirish lozim.
   

Sun’iy asos uchun qo‘llaniladiganmaterial	O‘z RST23558- 94 bo‘yicha siqi-lishga mustah-kamlik sinfi	Egilishdagi cho‘zilishga hisobiy ^qarshiligi Rb^, MPa	Qoplama hisobiga elas-tiklik moduli E, MPa,
			qattiq	Qattiq bo‘lmagan
Eng qulay gruntli	40	0,6	29*10^2	4,6*10^2
Qorishmadan tay-	60	0,8	40*10^2	6,4*10^2
Yorlangan qumli	75	1,0	60*10^2	9,6*10^2
Sement va gruntli
Sement
Supesli va sugli-	40	0,6	15*10^2	3,6*10^2
Nkali gruntlardan	60	0,8	22*10^2	5,3*10^2
Gruntli sement	75	1,0	37*10^2	8,9*10^2
Changli supes va	40	0,6	14*10^2	3,4*10^2
Suglinkali gruntli	60	0,8	19*10^2	4,6*10^2
Sement gruntov

1. 
   Elastiklik moduli va egilishdagi cho‘zilishga hisobiy qarshilik qiymatlari uchun keltirilgan.^{Qurilmada aralashtirish yo‘li bilan olinadigan materiallar uchun keltirilgan R}b ^{va E qiymatlarini 30%}ga oshirish lozim.
   
2. 
   Kgk/sm² ga o‘tkazish uchun egilishdagi cho‘zilishga qarshilik va elastiklik moduli qiymatlarini10gako‘paytirish lozim.
   

Xulosa

Xulosa o’rnida shuni aytib o’tishim joizki men ushbu aerodromlarni loyihalash qurish va ekspulitatsiya qilish fanidan bajargan kurs loyiha ishim davomida trassa plani, pkitlash, har bir piketning balandligi, bo‘ylama profilni, ko‘ngdalang profilni va bosh plani loyihalashni o‘rgandim. Kurs loyihasi davomida o’zmga kerakli bo’lgan muhim bilim ko’nikma va tajribaga ega bo’ldim. Eng avvalo kurs loyihasida bajarish kerak bo’lagan texni, hisobiy ko’rsatgichlar shuningdek bir necha jabhalarda o’zim uchun yangilik va kashfiyotlar hosil qildim. Hozirgi kunda O’zbekistonda aviatsiya sohasiga ham etibor yanada kuchaymoqda. Bunda yanada zamonoviy barcha talablarga ya’nikim dunyo standartiga javob beruvchi aeroport va uning aerodromi qurishdir. Bunda biz kabi yosh kadrlar mas’uldir. O‘rganiyotgan bilim va ko’nikmalarni bilan rivojlangan mamlakatlar aeraportlariga teng raqobatchi bo’la oladigan zamon talablariga javob beruvchi eng mukammal aeraport va uning aerodromini loyihalashdir. Aeraport loyihalash va qurish bu mamlakatning iqtisodiyotiga eng kerakli va muhim ajralmas qismidir. Havo kemalari eng qimmat lekin eng samarali vositadir.
Yurtimizda hozirda 10 dan ortiq xalqaro aeroportlar va bir qancha aviatsiya aerodromlari xizmat qilib kelmoqda. Mamlakatimizda Xalqaro aeroportlarni qurib mavqeyini oshirish biz yosh kadrlar qo’lida va bu bizning burchimiz. Mustaqil O’zbekistonimizga o’z hissamizni qo’shish biz yoshlar uchun sharafdir.

Foydalanilganadabiyotlar

1. Goreskiy L.I. “Stroitelstvo aerodromov” Moskva 1992 y.
2. Xolmuxamedov S.I. Xakimova R.J. “Aerodromlarni kidirish va loyixalash”. Toshkent- 2012 y.
3. Xolmuxamedov S.I. ,,Aerodromlarni ekspluatasiya kilish’’ Toshkent -2011 y.
4. Sh.N.K.2.05.08-09 Aerodromlar. Toshkent -2009 y.
5. Ziyo.net sayt adabiyotlari
6. Wikipedia.uz va Wikipedia saytlari