‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

30 - rasm. Omborlarni turlarga ajlratlsh belgllarl
Omborlar o ‘lchamlariga ko‘ra yuzasi bir necha o ‘n kv. m 
bo‘lgan kichik omborlardan yuzasi bir necha yuz ming kv. 
metrgacha bo‘lgan gigant turlarga bo‘linadi.
Omborlar ta’minlanishi kerak bo‘lgan iqlim sharoitiga (namlik, 
temperatura va hokazo) ko‘ra maxsus tartibda ishlaydigan va hech 
qanday talab qo‘yilmaydigan turlarga bo‘linadi.
Vazifasiga ko‘ra omborlar ta ’minlash yoki moddiy, ishlab 
chiqarishning ichidagi omborlarga hamda bitta korxonani yoki bir 
nechta korxonaning moddiy boyliklarini saqlovchi turlarga bo‘li- 
nadi.
Omborlar saqlanadigan mahsulotning turiga ko‘ra ixtisoslash- 
tirilgan yoki universal turlarga bo‘linadi.
Omborlar yana tayyor mahsulot va xomashyoni saqlovchi 
turlarga bo‘linadi.
Binoning turiga qarab omborlar yopiq, yarim yopiq va ochiq 
turlarga bo‘linadi.
91

---

Joylashishiga ko‘ra omborlar markaziy, uchastkalarniki va 
sexlarga qarashli bo‘lishi mumkin.
0 ‘tga chidamliligiga ko‘ra yonmaydigan, yonishi qiyin bo'Igan 
va yonad igan turlarga bo ‘ 1 inad i.
Ishlab chiqarish korxonalarida omborlarni to ‘g ‘ri joylashtirish 
eng muhim masalalardan biri hisoblanadi. Korxona hududida 
omborlarni mintaqaviy joylashtirish uchun quyidagilarga e ’tibor 
berish kerak:
- yuklar oqimini to ‘g ‘ri chiziq bo‘ylab harakatlanishi;
- yuklarni transportirovka qilish uchun qulay sharoitni 
ta ’minlash;
- omborni iloji boricha asosiy sexlarga yaqinlashtirish;
- boshqa xavfsizlik talablarini hisobga olish.
Odatda, moddiy boylik manbalari korxonalaming omborlariga 
va ulardan temir yo‘l va relssiz transport orqali tashiladi. Shuning 
uchun omborlar oldida temir yo‘l va avtomobillar uchun yo‘l 
qurilgan boMishi kerak.
Mahsulotlarni ortish-tushirish qanday tashkil etilganiga qarab 
omborxonalar mexanizatsiyalashtirilgan, kompleks mexanizatsiya- 
lashtirilgan, avtomatlashtirilgan va avtomat turlarga bo‘linadi.