astronom , matematik va tarixchi sifatida mashhurboMgan. Shunin gdek,
allom an in g m oh ir pedagog ham boMganligini tarixiy dalillar qayd etadi.
C h u n o n ch i, allom a k o ‘plab iste’dodli yoshlarni tarbiyalagan. U odamlar,
ayniqsa yoshlarning ilmiy bilimlarni o ‘rganishlariga katta aham iyat
bergan.
A llo m a o ‘z davlatida ta’lim sohasida jid d iy islohotlarni tashkil etdi.
U madrasalarni davlat ta ’minotiga o 'tk a zd i, mudarris ( o ‘qituvchi)larga
oylik ish haqi belgilagan, shogird (talaba)larga stipendiya ajratgan.
M u h a m m a d Tarag‘ay U lu g ‘bek m adrasa o ‘quv rejasiga quyidagi
fanlar: arab tili, adabiyot, Q u r’o n , H a d is, ritorika, m a n tiq , falsafa,
fikh (q o n u n c h ilik ), metafizika, m a te m a tik a , a s tr o n o m iy a , tibbiyot,
geografiya, tarix kabi fanlarni kiritadi.
Mutafakkir to m o n id a n barpo etilgan h a m d a o ‘zi b e v o sita t a ’lim
bergan madrasalarda o ‘qish quyidagi b o sqichlardan iborat boMgan:
1. «Anda» (kichik) — o ‘qish m u d d a ti 2 yil.
2. «Aust» ( o ‘rta) — o ‘qish m ud d ati 3 yil.
3. «A ’lo» (oliy) — o ‘qish m uddati 3 yil.
Bunday yondashuvd a, bugungi kun nuqtayi nazaridan a y tgan d a
bakalavriat va magistratura k o ‘zga tashlanadi. Ayni vaqtda ular oMla
asr yevropa universitetlari uchun ham x o s boMgan.
Buyuk iste’dod egasi sifatida a llo m a o ‘z davridan bir n e c h a asrlarga
o ‘zib ketgan. Deyarli 600 yil avval M u h a m m a d Tarag'ay U l u g ‘bek
quyidagi aksiom ani ilgari surgan: bilim olishga intilish davlat ravnaqiga
voM dem akdir. Iqtisodiy rivojlangan m am la k a tla rn in g hozirgi tajribasi
mazkur fikrni toMa tasdiqlaydi.
Y evropa u y g ‘o n is h davri ( X I V —X V I asrlar) m a ’rifatparvarlari
Dostları ilə paylaş: |
