‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

Tayanch-harakat apparati bu/ilgan o ‘quvchilarni korreksion o ‘qitish.
T ayanch-harakat apparatlari buzilishining turlari va yuzaga kelish
sabablari. 
T a y a n c h - h a r a k a t a p p a ra tid a g i turli b u z i l i s h la r b o la la r n i 
o ‘qitish va tarbiyalashda m uay y an m u a m m o la r n i keltirib ch iq arish i 
m u m k in . T a y a n c h -h a ra k a t ap p a ra ti funksiyalarining b u zilishi t u g ‘m a 
yoki orttirilgan b o ‘lishi m um kin. T a v a n c h -h a ra k a t a p p a ra ti patologivasi 
quyidagi turlarga ajratiladi:
1) nerv tizim ining kasallanishi (b o lala r serebral p a r a lic h i (B T s P ), 
poliom ielit);
2
) tayanch-harakat a p p a ra tin in g tu g ‘m a patologiyasi; so n n in g tu g ‘m a
ch iq qanligi; b o ‘yin qiyshiqligi; qiyshiq oyoqlik va o y o q n i n g b o s h q a
nuqsonlari; um urtqa pog‘onasi rivojlanishidagi n u q s o n l a r (skolioz); q o ‘I 
yoki oyoqlarning rivojlanmaganligi va nuqsonlari; q o ‘li b a r m o q l a r i n in g
a n o m a l rivojlanishi; artrogripoz (t u g ‘m a m ayiblik);
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3) 
orttirilgan kasalliklar va tayanch-harakat apparatining zararlanishi; 
o rq a miya, bosh miya va q o ‘l-oyoqlarning travm atik jaro h a tla n ish i; 
p o l i a t r i t ; sk e le t k a s a llik la ri ( t u b e r k u l e z , s u y a k l a r d a g i s h i s h l a r ,
o steom ielit), skelet tizimi kasalliklari (raxit, xondodistrofiya).
T a y a n c h - h a r a k a t ap p a rati patologiyasi boMgan b olalarda asosiy 
buzilish harakatlanishdaai nuqson hisoblanadi. B unday nuqso n larg a 
ega bolalarning 89 % ini serebral paralichli bolalar tashkil etadilar. 
U larda harakat buzilishi psixik va nutqiy buzilishlar bilan birga nam o y o n
boMadi. Shu bois bu kabi bolalar nafaqat davolash va ijtimoiy yordam ga, 
balki psixologik-pedagogik va logopedik korreksiyaga h a m m u h to j 
boMadilar.
H arakatlanish buzilishlari o ‘rtacha darajada boMgan bolalar yurishni 
o 'r g a n i b olsalarda, biroq, sh o n c h bilan yura olm aydilar, u lar u c h u n
m axsus m o s la m a la r zarur. H arakatlanish buzilishining yengil shaklida 
b o la la r uyda va k o ‘ch a d a mustaqil, q o ‘rq m ay yura oladilar, o ‘zlariga 
toMa xizm at k o ‘rsatadilar.