Kuzanskiyning
(1401— 1461-yillar) t a ’lim o tin i k o ‘rsatish o ‘rinlidir.
U b ir q a to r ilg ‘o r fa ls a fiy g ‘o y a la r i b ila n k o ‘z g a k o ‘rin d i.
A w a la m b o r, u n in g
,fcorliq
“ haq idag i t a ’lim oti d iq qatga sazovordir.
S x o la stik falsafa n a m o y a n d a la r i„ b o r liq “ d e g a n d a X u d o n i
t u s h u n g a n b o ‘lsa , N .K u z a n s k i y b o r liq d a g i b a r c h a n a r s a n i
tush u n ad i.
,JBorliq
—
h am m a n a rs a d ir “,
deydi u. N .K uzanskiy nin g
bu fikri o ‘z m o h iy a ti b ila n p a n te is tik tab ia tg a ega b o ‘lib, d in iy -
sxolastik t a ’lim otga zid edi.
N .K u z in s k iy ilg a ri s u rg a n g ‘o y a la r
N ikolay Kopernik
va
G a lileo G alileyning
q a r a s h la r ig a t a ’s ir k o ‘r s a td i. X u s u s a n ,
N .K u z a n sk iy n in g
,b e p o y o n lik
“,
,p h e k siz.lik “
h a q id a g i g ‘o y alari
K opernik to m o nidan geliotsentrik g ‘oyani asoslashda katta aham iyatga
ega b o ‘ldi. U n in g h a m m a narsaning birligi haqidagi panteistik g ‘oyasi
J o rd a n o B ru n o n in g p a n te istik falsafasini k eltirib ch iq a rd i.
S h u n d a y q ilib , U y g ‘o n is h d a v rin in g a so siy x u s u s iy a tla ri:
tab iiy o t fa n la rin in g y a n a d a riv o jlanishi, falsafaning sx o lastik ad an
voz k e c h ib , ta b ia tg a y a q in la sh ish i, ad a b iy o t va s a n ’a td a in so n -
p arvarlik g ‘o y a la rin in g k u c h a y ish i b ila n belgilanadi.
M a ’lu m k i, X V II a sr oxiri va X V III a srd a b ir talay G ‘arbiy
Y evro p a m a m la k a tla ri, x u su san , G o lla n d iy a , A ngliya, F ra n siy a
kapitalistik taraq q iyot y o ‘liga o ‘tdi. K apitalistik taraqqiyot tajribaviy
bilim larga ehtiyojni y an ad a oshirib yubordi. Bu esa, m oddiy olam dagi
n a rsa v a h o d isa la m i c h u q u r o ‘rg an ish , ta b ia t q o n u n la rin i bilish
z a ru riy a tin i tu g 'd ird i. S h u n d a y sh a ro itd a falsafa in so n n in g am aliy
h a y o ti va faoliyati u c h u n z a ru r b o ‘lgan o byektiv h a q iq a tn i o c h ib
b e ru v c h i fan deb q a ra la b o sh la n d i.
A n a
Dostları ilə paylaş: 
