Z. T. M s h m o V a

Maktabda pedagogik klub: uni qanday tashkil etish
mumkin? 
Maktabda psixologiya va psixologlar haqida ancha 
xabardor bo‘lishlariga qaramay, psixolog va o ‘qituvchilaming 
kasbiy hamkorligi muammo sifatida qolmoqda. Ko‘pincha psixolog 
o ‘qituvchilarni «oliy psixologiyaga» o ‘rgatmoqchi bo‘ladi, 
o‘qituvchi bo‘lsa psixologiya bilan tanishgan, an’anaviy pedagogik 
jarayonga qaytadi, to‘polonchi o‘quvchilarga eski, sinalgan yo‘lni 
yana qo‘llaydi: ikki baho qo‘yadi, o'quvchini yoki ota-onasini 
o‘qituvchilar majlisiga chaqiradi. Psixolog o‘z kasbi ichida qolib 
ketadi. 0 ‘qituvchi esa psixologiyaga yaxshi narsa haqida orzu qilish 
mumkin bo‘lgan, lekin hozircha maktablarda amalga oshirib 
bo‘lmaydigan «san’at uchun san’at» sifatida munosabatda boladi. 
Psixologning tasawurida ham, psixologning ish uslubida ham 
muhim o ‘zgarishlar ro‘y bermaydi.
0 ‘qituvchi va psixolog orasida shaxslararo munosabat va 
ijodiy hamkorlik o ‘matish uchun mahsuldor tashkiliy usul bu 
klublardir. Klub tashkilotining afzalliklari quyidagilardan iborat:
1. Klubda norasmiy shaxslararo munosabatlami shakllantirish 
va mustahkamlash imkoniyati vujudga keladi. Bunga tinch holat, 
majburlamasdan erkin ishtirok etish sharoiti, umumiy qiziqishlami 
hisobga olgan holda m uhokam a uchun mavzu tanlash, 
muloqotning an’anaviy klub shakllari: choy tashkil etish, tug‘ilgan 
kunlami bayram qilish va hokazolar imkon beradi.
2. 0 ‘quvchi va kattalami klubdagi hissiy iliq muhit tortadi. 
Klubda hayotiy tajriba va fikr almashiniladi.
74

---

3. Bunday pedagogik klubda psixolog peshqadam sifatida 
o‘zini ko‘rsatishi maqsadga muvofiq. Klubning ish dasturi psixolog, 
o‘qituvchilar, ota-onalarning o'zaro ta’siri natijasida, ularning 
qiziqishlari va imkoniyatlarini hisobga olgan holda tuziladi. Har 
bir mashg‘ulotdan so‘ng ishtirokchilar keyingi mashg‘ulotda qaysi 
muammoni hal qilishlarini muhokama qilishlari mumkin.
4. Klub doimiy mazmunli uchrashuvlami tashkil etish 
uchun sharoit yaratadi, shuning uchun klubdagi har bir 
mashg‘ulot ishtirokchilar bilan kelishilgan holda aniq mavzuda 
bo‘lishi maqsadga muvofiq.
5. 0 ‘zaro ta’siming klub shakli psixolog, pedagog va ota- 
onalar uchrashuvining doimiy bo‘lishini ta ’minlaydi. Klub 
ishining rivojlangan shakllarida psixologik mashg‘ulotlar 
shaklida (bahs, psixotexnik seanslar, psixotreninglar, rivojlan- 
tiruvchi o ‘yinlar va hokazo) o ‘tkazilishi mumkin.
«Ota-onalar va bolalar» nomli klub ham tashkil etish 
mumkin, bunda ota-onalar farzandlar tarbiyasi bo‘yicha taj- 
riba almashinadilar. Ota-onalar tajriba almashishining zarurligi 
quyidagicha tushuntiriladi, psixolog ota-onalar uchun muhim, 
foydali mutaxassis, universitetni tugatgan ko‘p «aqlli» bilim- 
larga ega shaxs hisoblanadi, lekin u «ota-onalarga o'xshamaydi. 
0 ‘z farzandi bilan shaxslararo munosabatlar haqida gapi- 
rayotgan ota-ona esa ularga o ‘xshagan, ulardan hisoblanadi. 
Otalar va bolalar klubida psixolog tashkilotchi va ekspert 
sifatida ishtirok etishi mumkin, muhokamalarda faol ishtirok 
etmaydi. Bunday klubda ota-onalarning tajriba almashinuvi 
asosiy va muhim hisoblanadi.