«Zamonaviy dunyoda ijtimoiy fanlar: nazariy va amaliy izlanishlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya

«Zamonaviy dunyoda ijtimoiy fanlar: nazariy va amaliy 
izlanishlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
 
avlodga etkazilib turilishidan manfaatdor bo’lgan. Buyuk rus psixologi 
A.N.Leontev avlodlararo muloqotning jamiyat taraqqiyoti uchun ahamiyatini 
o’rganib, ilk asarlaridan birida agar shunday muloqot bo’lmaganida, 
taraqqiyotning o’zi ham mutloq bo’lmas edi, deb ta’kidlagan. Bu vazifani 
bajarishda jamiyatning muhim bo’lagi bo’lmish oilaning roli kattadir. 
Demak, oila ijtimoiy institut sifatida eng avvalo tug’ilish orqali aholining 
ma’lum miqdorda muttasil o’sib borishi, odamlar o’rtasida migratsiya, ya’ni u 
erdan bu erga ko’chib turish yoki o’lim okibatida kamayib boradigan miqdorini 
to’ldirish vazifasini bajaradi. CHunki ijtimoiy hamda iqtisodiy rivojlanish uchun 
mehnat resurslari va ishchi kuchining yangilanib borishidan jamiyat ham, 
odamlar ham manfaatdordir. 
Bundan tashqari, har bir jamiyatning betakror qadriyatlari, o’lmas merosi, 
avloddan avlodga o’tib boradigan an’analari bo’ladi. Fuqarolik holatlari, madaniy 
o’sish, ma’naviy yuksalishga xizmat qiluvchi qadriyatlarning saqlanib 
kelayotganligi ham oila tufaylidir. Masalan, shunday oilalar sulolasi borki, ular 
asrlar osha u yoki bu muqaddas qadriyatlarni kasb-kori, turmush tarzi orqali 
saqlab keladi (rassomchilik, san’atshunoslik, hunarmandchilik, gulchilik, 
kulolchilik, ilmiy meroslar, agrar sohada va h-zo). 
Umuman odamlar jamiyatining saqlanib qolishida ham oila ayrim alohida 
olingan shaxs bilan yaxlit jamiyat o’rtasida o’ziga xos “bufer” – ko’prik rolini 
o’ynab kelmoqda. Zero, madaniy va ma’naviy qadriyatlarni saqlab, avloddan-
avlodga etkazishda davlat va jamiyatdagi ta’lim muassasalari, madaniyat 
o’choqlarining ham muayyan roli bor, lekin ularda o’zgarishlar tez-tez ro’y 
bergani sababli, ularning avlodlararo muqaddas sanalib kelinayotgan 
qadriyatlarni asrab-avaylashdagi roli oilachalik yuqori bo’lolmaydi. SHuning 
uchun davlat oilaning mustahkam va farovonligi, odamlarning unda tinchlik, 
xotirjamlikda yashashlaridan hamisha manfaatdor ekanligi sababli ham 
muayyan qonunlar va yuridik tizimni ushlab turadiki, ular orqali nafaqat 
nikohning o’zi, balki ota-ona va farzandlar o’rtasidagi munosabatlarni ham 
muvofiqlashtirib boradi. 
O’zbekistonda yosh oilalarga ko’rsatilayotgan muruvvatlar, bola tug’ilishi va 
katta bo’lishi uchun suyunchi puli, nafaqalarning belgilanishi, onalik va 
bolalikning ijtimoiy muhofaza qilinayotganligi, ota yoki ona farzand oldida o’z 
burchini bajarmagan taqdirda moddiy, ma’naviy, hatto, jinoiy sanktsiyalar orqali 
jazolanishi ushbu noyob maskanni mustahkamlash, u orqali milliy va 
umuminsoniy qadriyatlarni keyingi avlodlar uchun saqlash vazifasini bardavom 
etishdan iboratdir. Tahlil etiladigan bo’lsa, odamlar o’rtasida ro’y beradigan 
ko’plab munosabatlar orasida faqat oilaviy munosabatlargina davlat tomonidan 

---

93