Zarifa Qurbonova eksperimental psixologiya

Zarifa Qurbonova eksperimental psixologiya

---

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI

Ijtimoiy psixologiya kafedrasi


Zarifa Qurbonova 

EKSPERIMENTAL PSIXOLOGIYA 
(Muammoli ma`ruzalar matni)

---

2

Namangan -2005 yil
Ushbu muammoli ma`ruzalar matni 5140800-Pedagogika va psixologiya 

yo`nalishi II kurs talabalari uchun Davlat ta`lim standartlari asosida tuzilgan bo`lib,

unda har bir mavzuga aloqador tayanch so`zlar, muammoli vaziyatlar, test va nazorat 
savollari kiritilgan.

Tuzuvchi: Zarifa Qurbonova - ijtimoiy psixologiya

kafedrasi katta o`qituvchisi

Taqrizchilar: M.Maxsudova-psixologiya fanlari

nomzodi, dotsent 

A.Raxmonov – psixologiya fanlari nomzodi 
To`plam ijtimoiy psixologiya kafedrasining 2005 yil_____dagi _____-sonli
bayonnomasiga asosan nashr ettirish uchun tavsiya etilgan. 

NamDU o`quv-uslubiy kengashining 2005 yil _______dagi ____ -sonli

bayonnomasi bilan tasdiqlangan. 

---

3

1 MAVZU: eKSPERIMENTAL PSIXOLOGIYANING PREDMETI 

R e j a : 

1. eksperimental psixologiya haqida tushuncha. 

2. eksperimental psixologiyaning fan sifatida rivojlanishi.
3. eksperimental psixologiya va psixologiyaning boshqa sohalari. 
4. Psixologik tadqiqot o`tkazish tamoyillari.
5. Psixologik tadqiqot o`tkazishga qo`yiladigan talablar. 
6. Tadqiqot o`tkazishning bosqichlari.


Mavzu yuzasidan asosiy tushunchalar:


Eksperimental psixologiya- umumiy psixologiyaning tarkibiy qismi bo`lib, ruhiy

jarayonlarni tajriba yordamida o`rganadi. 


Eksperiment (tajriba)-ruhiy jarayonlarni o`rganish uchun zarur sharoitlarni 

ataylab vujudga keltirib, o`rganishga yo`naltirilgan psixologik tadqiqot uslubi.



Psixologik laboratoriya-inson ruhiy jarayonlarini o`rganish maqsadida

jihozlangan maxsus tadqiqotlar olib boriladigan ilmiy muassasa. 


Vil’gel’m Vundt (1832-1920) nemis psixologi, fiziologi, faylasuf va tilshunosi; 

eksperimental psixologiyaning asoschisi

Eksperimental psixologiyaning o`rganilishi qanday amaliy ahamiyatga ega? 

Psixologiyada eksperiment metodining qo`llanilishi psixologik bilimlarning

qayta tuzilishida va psixologiyaning falsafa tarkibidan mustaqkil fan sifatida ajralib 
chiqishida muhim ahamiyatga ega bo`lgan. eksperimental psixologiya XIX asrning
o`rtalarida keng rivojlangan fiziologik laboratoriyalar negizida vujudga kela 
boshlagan. O`sha davrlarda bu laboratoriyalarda-sezgi, idrok, reaktsiya vaqti kabi eng
oddiy psixik funktsiyalar o`rganilar edi. Bunday tadqiqotlar falsafa va fiziologiyadan 
farq qiluvchi eksperimental psixologiyaning fan sifatida vujudga kelishi uchun
imkoniyat yaratdi. eksperimental psixologiyaga Vil’gel’m Vundt asos soldi.
V.Vundt (1832 - 1920) nemis psixologi, fiziologi, faylasufi va tilshunosi 

bo`lgan. V.Vundt inson ongini turli qismlarga ajratib, bu qismlar o`rtasidagi aloqa va

bog`lanishlarni laboratoriya eksperimenti orqali o`rganadigan fiziologik psixologiya 
fanini tashkil etish haqidagi g`oyalarni o`zining “Fiziologik psixologiya asoslari”
(1880-1881) nomli kitobida ilgari suradi. 
V.Vundt tomonidan 1879 yili Leyptsig shahrida tashkil etilgan psixologik 

laboratoriya butun dunyoda eksperimental psixologiyaning markaziga aylandi. Bu

laboratoriyada sezgi, idrok, turli qo`zg`atuvchilarga javob berish vaqti assotsiatsiya 
(bog`lanish)lar, diqqat va oddiy his-tuyg`ular o`rganilgan.

Eksperiment metodining qo`llanilishi psixologiya fani taraqqiyotiga qanday 

ta`sir etdi? Agar tajriba metodi bo`lmaganda, Sizningcha psixologiya fani 

qanday ko`rinishda bo`lardi?